Uroczystości upamiętniające Polaków poległych w obronnie granic Polski w 1919 r. Źródło: Konsulat Generalny RP w Ostrawie
Polacy z Zaolzia oraz polscy dyplomaci uczcili w sobotę pamięć ofiar wojny polsko-czechosłowackiej o Śląsk Cieszyński z początku 1919 roku. Kwiaty złożono między innymi na zbiorowej mogile polskich żołnierzy w Stonawie.
Przewodniczący koła Polskiego Związku Kulturalno-Oświatowego (PZKO) w Stonawie Bohdan Prymus przypomniał, że w mogile pochowanych jest 20 polskich żołnierzy. „Z tych dwudziestu, siedmiu to byli żołnierze, którzy albo się poddali, albo leżeli ranni i zostali dobici. Stonawa jest świętym miejscem dla wszystkich Polaków Zaolzia” – oświadczył Prymus.
Ambasador RP w Pradze Mateusz Gniazdowski powiedział na cmentarzu w Stonawie, że spór o Śląsk Cieszyński podzielił Polaków i Czechów. „Spór ten, niezwykle bolesny, nie przekreślił naszego przywiązania do ideałów. Już w okresie międzywojennym nie brakowało ludzi, którzy opowiadali się za pojednaniem. Nie za zapomnieniem, ale za pamięcią i pojednaniem” – oznajmił dyplomata.
Gazdowie ze Spisza i Orawy wyręczyli polską dyplomację na Konferencji Wersalskiej
Zdaniem przewodniczącego Prymusa obecne polskie i czeskie spojrzenia na historię różnią się, a wręcz dzieli nas stosunek do tego, o co chodziło w 1919 roku. „Strona czeska mówi, że walczono o przemysł, o kopalnie. Tak, rzeczywiście, to było bardzo ważne, ale myślę, że dla nas była najważniejsza walka o nas. O ludzi, Polaków tu mieszkających” – powiedział szef koła PZKO i podkreślił, że Polacy nie walczyli o kopalnie.
Konsul generalna RP w Ostrawie Izabella Wołłejko-Chwastowicz zwróciła uwagę, że upamiętnienie polskich ofiar wojny o Śląsk Cieszyński w 105. jej rocznicę odbywa się nie tylko w Stonawie, ale także w innych miejscowościach, gdzie znajdują się groby żołnierzy.
„W Olbrachcicach jest mogiła upamiętniająca dwóch poległych 26 stycznia 1919 roku szeregowych żołnierzy 12. Kompanii 8. Pułku Piechoty Wojska Polskiego. Jednym z nich jest Władysław Kubisz, personalia drugiego poległego nie zostały zidentyfikowane. W Suchej Górnej natomiast spoczywa w opisanej mogile Karol Siwek – nauczyciel, legionista” – powiedziała PAP Wołłejko-Chwastowicz.
W ustaleniu lokalizacji mogił polskich żołnierzy pomógł Śląski Oddział Straży Granicznej, który przeprowadził kwerendę w polskich i czeskich archiwach. Funkcjonariusze Straży Granicznej asystowali przy sobotnich uroczystościach, zaciągając wartę honorową oraz wystawiając poczet sztandarowy.
Wojna ośmiodniowa, którą niektóre źródła określają jako siedmiodniową, rozpoczęła się 23 stycznia 1919 roku od ataku wojsk czechosłowackich na Bogumin. Zdaniem historyków była to reakcja na zapowiedziany pobór do polskiego wojska oraz wybory do Sejmu, które miały się odbyć na spornych terenach. Czechosłowackie wojska odnosiły na froncie większe sukcesy, ale 28 stycznia 1919 roku ich impet został powstrzymany podczas bitwy pod Skoczowem. W jej trakcie czechosłowacka armia pod naciskiem wspólnoty międzynarodowej przystała na zawieszenie broni.
Z Pragi Piotr Górecki (PAP)
ptg/ ap/
