Litwa w środę obchodzi Dzień Obrońców Wolności, upamiętniający wydarzenia sprzed 30 lat, gdy jednostki Armii Radzieckiej wkroczyły do Wilna i zajęły strategiczne obiekty. W starciach zginęło wówczas 14 osób. Ambasador RP Urszula Doroszewska złożyła wieniec na grobach ofiar.
Symboliczny kamień z tablicą w Starym Lipowcu (Lubelskie) upamiętnia mieszkańców tej wsi zamordowanych przez Niemców w 1943 r. za pomoc Żydom. To 15. upamiętnienie w ramach przedsięwzięcia „Zawołani po imieniu” realizowanego przez Instytut Pileckiego.
Laureatką literackiej Nagrody Nobla za rok 2020 została amerykańska poetka Louise Glück „za bezbłędny poetycki głos, który z surowym pięknem czyni indywidualną egzystencję uniwersalną” – ogłosiła w czwartek Szwedzka Akademia. Twórczość poetki, która w młodości cierpiała na anoreksję, uchodzi za mroczną i dotykającą dramatycznych aspektów egzystencji.
Postać generała jest wciąż na Litwie postrzegana z dużo większą niechęcią niż Piłsudski i jego udział w inkorporacji Wileńszczyzny. Bez wątpienia „bunt” Żeligowskiego jest niemal nieobecny w polskiej pamięci. Oba narody zaś nigdy nie będą miały jednakowego spojrzenia na ten epizod – mówi PAP dr Dariusz Fabisz, historyk z Uniwersytetu Zielonogórskiego.
100 lat temu, 8 października 1920 r., oddziały pod dowództwem gen. Lucjana Żeligowskiego za wiedzą Piłsudskiego rozpoczęły „bunt” mający na celu włączenie Wilna i Wileńszczyzny w granice odrodzonej Polski. Zajęcie miasta zostało z entuzjazmem przyjęte przez Polaków na Wileńszczyźnie. Władze Litwy uznały ten akt za przejaw wiarołomstwa.
Archiwum Akt Nowych przypomina o poszukiwaniach chłopca z manifestacji z 1 maja 1989 r. we Wrocławiu, podczas której ZOMO zaatakowało protestujących. Chłopca skandującego hasło „Niepodległość!” nagrała Alicja Grzymalska - autorka filmu dokumentalnego „Okruchy Wolności”.
Armia Andersa w Związku Sowieckim w latach 1941-1942 oraz jej niespełnione „braterstwo broni” z Armią Czerwoną to temat dyskusji, którą zaplanowano w środę w „Przystanku Historia” w Warszawie. Rozmowę badaczy będzie można śledzić w internecie.
Losy Stanisławy Leszczyńskiej - akuszerki z Auschwitz przybliżyć ma film dokumentalny „Położna” w reżyserii Marii Stachurskiej. Narratorem opowieści jest Elżbieta Wiatrowska, wnuczka Leszczyńskiej. Premiera w czwartek 8 października w Łodzi.
Jako nowy dyrektor Archiwum Akt Nowych chciałbym połączyć dobrą tradycję ze współczesnymi wyzwaniami - mówi Mariusz Olczak. Jak zaznacza AAN nadrabia stracony w okresie komunistycznym czas dokumentując działalność organizacji walczących z totalitarnym systemem.