Plenerowa wystawa IPN „Powstała, by żyć”, opowiadająca o wysiłku zbrojnym Polaków w trzech zaborach oraz procesie narodzin II Rzeczpospolitej i formowania się jej demokratycznego ustroju, została otwarta w środę na pl. Axentowicza w Krakowie.
Na wystawie prezentowane są archiwalne zdjęcia, plakaty i mapy, którym towarzyszą cytaty z wypowiedzi uczestników ówczesnych wydarzeń, m.in. Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego i premiera Wincentego Witosa. W centralnej części kolistej ekspozycji umiejscowiono mapę dawnej Europy, którą każdy może wprawić w ruch, kręcąc „kołem historii”.
Dyrektor krakowskiego oddziału Instytutu dr hab. Filip Musiał zauważył, że ekspozycja opowiada o wysiłku zbrojnym, rozpoczętym w sierpniu 1914 r. przez Legiony Polskie u boku Austro-Węgier, o Korpusach Polskich w Rosji oraz Błękitnej Armii gen. Józefa Hallera, sformowanej we Francji m.in. dzięki szerokiej mobilizacji amerykańskiej Polonii. Przedstawia ponadto zarys polskiej działalności politycznej i dyplomatycznej u schyłku I wojny światowej.
Dzięki wystawie można prześledzić rozpoczęty w listopadzie 1918 r. proces narodzin państwa i formowania się demokratycznego ustroju, zwieńczony uchwaleniem konstytucji 17 marca 1921 r. Przypomina także jak kształtowały się granice Rzeczpospolitej – w ogniu walk toczonych z Ukraińcami o wschodnią Galicję, z Czechami o Śląsk Cieszyński oraz Litwinami o Wileńszczyznę i Suwalszczyznę, a także w wyniku powstań przeciwko Niemcom w Wielkopolsce i na Śląsku. Decydujące dla obrony niepodległości oraz ustalenia granicy wschodniej okazało się zwycięstwo w wojnie z bolszewikami, przypieczętowane traktatem ryskim z 18 marca 1921 r.
Plenerowa ekspozycja pozostanie na pl. Axentowicza co najmniej przez miesiąc.
Wystawa „Powstała, by żyć”, przygotowana została przez Biuro Edukacji Narodowej IPN w związku z obchodami 100. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości. Swoją premierę miała w czerwcu zeszłego roku na Dziedzińcu Wielkim Zamku Królewskiego w Warszawie. Potem można ją było zobaczyć w kolejnych miastach w Polsce.(PAP)
autor: Rafał Grzyb
rgr/ agz/
