Józef Piłsudski. 1899 r. Fot. PAP/Archiwum
W Domu Kultury Polskiej w Wilnie czynna jest ekspozycja poświęcona Józefowi Piłsudskiemu i akcji pod Bezdanami, podczas której w 1908 roku Piłsudski ze współtowarzyszami dokonali ataku na rosyjski pociąg pocztowy i zdobyli ponad 200 tys. rubli.
Jest to pierwsza stała ekspozycja na Wileńszczyźnie upamiętniająca życie i działalność marszałka Piłsudskiego, a jej idea zrodziła się w Domu Kultury Polskiej w Wilnie podczas dyskusji nad sposobem upamiętnienia 100. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości i 150. rocznicy urodzin marszałka, która przypada 5 grudnia br.
„Dużo mówimy o marszałku, o roli kresów na drodze Polski do niepodległości, ale musimy przyznać, że nie zdaliśmy egzaminu jeżeli chodzi o upamiętnienie miejsc na Wileńszczyźnie związanych z marszałkiem” - powiedział PAP kierownik działu komercyjnego Domu Kultury Polskiej w Wilnie Władysław Wojnicz.
„Postanowiliśmy wypełnić tę lukę i w oparciu o spektakularną akcję pod Bezdanami w sposób lekki i dostępny przybliżyć historię, pokazać udział synów tej ziemi w odzyskaniu niepodległości” - dodał.
Rok 2017 – 150. rocznica urodzin Józefa Piłsudskiego
Nieduża wystawa multimedialna prezentowana w piwnicznych pomieszczeniach Domu Kultury Polskiej została zrealizowana w scenerii wagonu. W podświetlanych oknach wagonu umieszczono gabloty, a w nich: relacje prasowe z „Gońca Polskiego” i „Kuriera Litewskiego” tuż po ataku na rosyjski pociąg pocztowy, kasa pancerna, prawdopodobnie taka, jaka została obrabowana, carskie pieniądze i zdjęcia z życia Józefa Piłsudskiego na Litwie. Prezentowane są też filmy dokumentalne o akcji pod Bezdanami.
Wystawa została przygotowana przede wszystkim z myślą o młodzieży wileńskiej i gościach z Polski. „Mieliśmy już pierwsze grupy turystyczne z Polski i sądząc po reakcji zwiedzających, trafiliśmy z pomysłem” - mówi Wojnicz.
W najbliższym czasie zostanie przygotowany jeszcze jeden film, tym razem animowany prezentujący krótki zarys historii Polski od czasów pierwszego rozbioru w 1772 roku do odzyskania niepodległości w 1918 roku. A z myślą o gościach z Polski ekspozycja zostanie wzbogacona o możliwość degustacji dań wileńskich z przełomu XIX i XX wieku. „Nasza restauracja Pan Tadeusz już pracuje nad odtworzeniem smaku kulinarnego tamtej epoki” - powiedział Wojnicz.
Oficjalne otwarcie ekspozycji multimedialnej poświęconej marszałkowi Piłsudskiemu i akcji pod Bezdanami planowane jest w listopadzie, w ramach obchodów Dnia Niepodległości Polski.
Atak na rosyjski pociąg przewożący pieniądze z Kongresówki do Petersburga na stacji kolejowej Bezdany (20 km od Wilna) został przeprowadzony 26 września 1908 roku przez Organizację Bojową PPS dowodzoną przez Piłsudskiego.
Podczas akcji rzucono dwie bomby na wagon pocztowy, obezwładniono obsługę stacji, telefonu i telegrafu. Zabito i raniono kilku rosyjskich żołnierzy i pracowników pocztowych. Bojowcy nie ponieśli strat, zdobyto 200 812 rubli i 61 kopiejek, które przeznaczono na powstające w Galicji polskie organizacje wojskowe, jak Związek Walki Czynnej. Środki te wykorzystano również na spłatę długów organizacji oraz wsparcie uwięzionych towarzyszy i ich rodzin. Część trafiła do skarbu wojskowego, który posłużył później do utworzenia organizacji strzeleckich.
Z Wilna Aleksandra Akińczo (PAP)
aki/ az/ ap/ son/
