Mordechaj Tenenbaum, przywódca powstania w getcie białostockim. Fot. Wikimedia Commons
Uroczystości przy Pomniku Bohaterów Getta, wystawy oraz promocje książek dotyczących społeczności żydowskiej a także koncerty pieśni żydowskich - złożą się na obchody 70. rocznicy powstania w białostockim getcie. Główne uroczystości odbędą się 16 sierpnia.
Jak powiedział w czwartek na konferencji prasowej prezydent Białegostoku Tadeusz Truskolaski, w tym roku przypada okrągła rocznica powstania w białostockim getcie, dlatego program obchodów jest bardzo rozbudowany.
Główne uroczystości jak, co roku, odbędą się w piątek, 16 sierpnia, przy pomniku upamiętniającym ofiary walki z hitlerowcami, który stoi na placu imienia przywódcy powstania Mordechaja Tenenbauma-Tamaroffa. Wraz ze swoim zastępcą Danielem Moszkowiczem popełnił on samobójstwo, by nie wpaść w ręce Niemców.
Truskolaski poinformował, że w ten dzień, w samo południe mają zostać włączone syreny. Zaapelował też do białostoczan, aby uczcili rocznicę powstania w getcie minutą ciszy.
Główne uroczystości jak, co roku, odbędą się w piątek, 16 sierpnia, przy pomniku upamiętniającym ofiary walki z hitlerowcami, który stoi na placu imienia przywódcy powstania Mordechaja Tenenbauma-Tamaroffa. Wraz ze swoim zastępcą Danielem Moszkowiczem popełnił on samobójstwo, by nie wpaść w ręce Niemców.
W organizację tegorocznych obchodów włączyły się także miejskie i samorządowe instytucje kultury w Białymstoku. Wydarzenia towarzyszące zaplanowano na piątek i sobotę.
W Operze i Filharmonii Podlaskiej zostanie otwarta wystawa "Rękopisy tu grzebię i sieję" dotycząca podziemnego archiwum getta warszawskiego. Złożą się na nią m.in. dzienniki, listy, utwory literackie, zdjęcia oraz plakaty. To wystawa przygotowana przez Żydowski Instytut Historyczny im. E. Ringelbluma w Warszawie.
W Galerii im. Sleńdzińskich będzie można obejrzeć nie prezentowane dotychczas prace: ilustracje do psalmów i wersetów biblijnych autorstwa wybitnego malarza Bencjona Rabinowicza. To prace, które galeria pozyskała w ubiegłym roku.
Natomiast w Muzeum Podlaskim oraz Operze i Filharmonii Podlaskiej można już oglądać wystawę "Byliśmy tu", która przedstawia historię białostockich Żydów. Na ekspozycję składają się liczne fotografie prezentujące życie codzienne a także religijne tej społeczności. To także pamiątki znalezione na terenie białostockiego getta czy odnalezione na strychach czy podczas rozbiórki domów.
W ramach obchodów odbędą się także liczne koncerty. W Operze i Filharmonii Podlaskiej będzie można posłuchać "Kaddish" Leonarda Bernsteina w wykonaniu Orkiestry, Chóru i Chóru dziecięcego tej placówki. W Centrum im. Ludwika Zamenhofa odbędzie się koncert pieśni żydowskich powstałych w latach 1939 – 1945. Zostanie wykonana także pieśń, która powstała w białostockim getcie. Podczas plenerowego koncertu na Rynku Kościuszki w centrum miasta "Kołysanki na wieczny sen" wykonywane będą pieśni śpiewanych po polsku i hebrajsku.
Zaplanowano też promocję książki "Kres świata białostockich Żydów". Publikacja jest - jak powiedziała PAP jedna z autorek książki dr Ewa Rogalewska - próbą syntetycznego opracowania historii białostockich Żydów od 1939 do 1956 roku.
Powstanie w białostockim getcie wybuchło 16 sierpnia 1943 roku. Bezpośrednim powodem powstania były niemieckie przygotowania do likwidacji getta. Słabo uzbrojonych powstańców było trzystu, Niemców, dysponujących czołgami i samolotami, dziesięć razy więcej. Główne walki w getcie toczyły się 16 sierpnia. W kolejnych kilku dniach broniły się już tylko pojedyncze punkty oporu.
Przed wojną w Białymstoku żyło około 50 tys. Żydów, a miasto było znaczącym ośrodkiem kultury i religii żydowskiej. Z tej społeczności po powstaniu i wywózkach do obozów ocalało zaledwie kilkaset osób.
W 2008 roku otwarty został Szlak Dziedzictwa Żydowskiego, który ma upamiętniać kilkadziesiąt miejsc związanych z historią białostockich Żydów.
Na szlaku są zarówno byłe żydowskie instytucje - szkoły, teatry, pałace fabrykantów, synagogi, cmentarze - jak i miejsca po obiektach zniszczonych w czasie II wojny światowej. (PAP)
swi/ abe/
