O zbrodniach popełnionych w więzieniu mieszczącym się do 1981 r. na zamku Lubomirskich w Rzeszowie przypomni podczas Nocy Muzeów ekspozycja tamtejszego oddziału IPN. W zamku Lubomirskich w latach 1939-44 było więzienie niemieckie, a od 1944 roku komunistyczne.
"W suterenach w południowej części zamku kilka lat temu powstała sala pamięci, w której znalazła się m.in. stała ekspozycja przypominająca historię więzienia. Są tam sylwetki niektórych więźniów. Zwiedzający mogą skorzystać też z kiosku multimedialnego" - powiedziała PAP Katarzyna Gajda-Bator z oddziału IPN w Rzeszowie.
Pomiędzy 1944 a 1956 komuniści wykonali w zamku Lubomirskich ponad 400 wyroków śmierci. Rolę więzienia zamek pełnił do 1981 r.
Niemcy na rzeszowskim zamku więzili m.in. działaczy społecznych, niepodległościowych, nauczycieli, młodzież. Stąd do Tarnowa wysłano więźniów politycznych, którzy znaleźli się w pierwszym transporcie do powstającego w czerwcu 1940 r. obozu koncentracyjnego w Auschwitz. Także stąd wywożono skazanych na śmierć, których traconych w masowych egzekucjach w Rzeszowie, Lubzinie i lasach głogowskich.
Po wejściu do Rzeszowa Armii Czerwonej zamek stał się komunistyczną katownią, której ofiarami stali się także działacze i żołnierze podziemia niepodległościowego. W ocenie historyków, warunki bytowe więźniów były gorsze niż w okresie okupacji niemieckiej; ponadto zamek stał się miejscem wykonywania wyroków śmierci wydanych przez komunistyczne sądy.
W latach 1944-1956 w murach więzienia na rzeszowskim zamku życie straciło ponad 400 osób. Byli wśród nich m.in. członkowie zarządu rzeszowskiego okręgu zrzeszenia Wolność i Niezawisłość: Władysław Koba, Leopold Rząsa oraz Michał Zygo, dowódcy i żołnierze antykomunistycznych oddziałów partyzanckich m.in. Jan Toth czy Stanisław Kossakowski.
Miejsce pochówku wielu straconych i zmarłych na zamku do dziś pozostaje nieznane.
Zwiedzanie Sali Pamięci w zamku Lubomirskich jest jedną z kilku propozycji przygotowanych na tegoroczną Noc Muzeów. "Jak co roku zapraszamy do zwiedzania naszego archiwum. Można będzie obejrzeć także zbiory fotograficzne IPN oraz filmy operacyjne wykonane przez Służbę Bezpieczeństwa" – dodała Gajda-Bator.
W nocy z soboty na niedzielę zwiedzający będą mogli również poznać wystawy przygotowane przez IPN, czy katalogi tematyczne jej biura lustracyjnego. Będą też prezentacje gier edukacyjnych oraz konkursy.
Propozycje rzeszowskiego oddziału IPN uzupełni pokaz uzbrojenia i wyposażenia 3. Podkarpackiej Brygady Obrony Terytorialnej. (PAP)
kyc/ itm/
