Jan Nowak-Jeziorańsk. Fot. PAP
Misją Radia Wolna Europa było przekazywanie prawdy ludziom zniewolonym przez komunistyczne reżimy, karmionym oficjalną, kłamliwą propagandą - napisał prezydent Bronisław Komorowski do uczestników konferencji „Radio Wolna Europa. 60 lat w służbie wolnej Polsce”. Konferencja zorganizowana w czwartek we Wrocławiu otwiera obchody 60. rocznicy nadania pierwszej audycji Sekcji Polskiej Radia Wolna Europa, która przypadnie w 2012 r.
Jacek Taylor: Nic tak nie utrudniało życia władzom komunistycznym jak przepływ niezależnej informacji (...) Radio Wolna Europa odgrywało rolę fundamentalną i nie od przecenienia” - powiedział.
„Misją Radia Wolna Europa było przekazywanie prawdy ludziom zniewolonym przez komunistyczne reżimy, karmionym oficjalną, kłamliwą propagandą. Dziś w czasach mediów elektronicznych trudno wyobrazić sobie jak ogromne znaczenie miała wówczas możliwość odbierania programów radiowych zza żelaznej kurtyny, przynoszących informacje o rzeczywistej sytuacji w kraju i na świecie. Każdy kto doświadczył życia w PRL-u, a zwłaszcza nocy stanu wojennego, pamięta godziny spędzane przy odbiorniku radiowym, uważne wsłuchiwanie się w zagłuszaną audycję i wreszcie poczucie satysfakcji, gdy wśród dobiegających z głośników trzasków udało się usłyszeć głos wolnej Polski” - napisał prezydent.
O swoich osobistych doświadczeniach związanych z Radiem Wolna Europa (RWE) opowiedział mecenas Jacek Taylor od lat 70. współpracujący z opozycją demokratyczną w Polsce. Jak mówił, działacze opozycji starali się informować dziennikarzy Radia Wolna Europa o sytuacji w kraju. „Nic tak nie utrudniało życia władzom komunistycznym jak przepływ niezależnej informacji (...) Radio Wolna Europa odgrywało rolę fundamentalną i nie od przecenienia” - powiedział.
Taylor, który był przyjacielem wieloletniego dyrektora Rozgłośni Polskiej RWE Jana Nowaka-Jeziorańskiego, podkreślił, że w latach 50. traktował on pracę w rozgłośni jako przedłużenie służby w Armii Krajowej. „Ta praca była jego misją” - mówił. Charakteryzując postać „Kuriera z Warszawy” przywołał słowa Zbigniewa Brzezińskiego: „Był wspaniałym połączeniem romantyzmu z politycznym realizmem, mądrości i emocji intelektualnych, pasji i osobistej lojalności”. Zdaniem Taylora, Nowak-Jeziorański bywał również człowiekiem trudnym i wymagającym. „Czasami współczułem jego pracownikom” - dodał.
Rozgłośnia Polska Radia Wolna Europa rozpoczęła działalność 3 maja 1952 r. w Monachium. Przez cały okres swojego istnienia była najczęściej słuchanym i najbardziej zagłuszanym radiem spoza "żelaznej kurtyny".
Andrzej Krzeczunowicz, który w Sekcji Polskiej RWE przepracował 34 lata, wspominał, że praca w RWE była dla niego jak polski uniwersytet. „Gdy przyszedłem do radia byłem po szkołach francuskich i angielskich. W radiu spotkałem wiele wybitnych osobistości, od których się uczyłem” - mówił Krzeczunowicz.
Podkreślał olbrzymie zaangażowanie zespołu, który tworzył Sekcję Polską RWE. „Czuło się, że pracujemy dla słusznej sprawy. Była olbrzymia motywacja. Pamiętam, że gdy w czerwcu 1956 r. byliśmy na imprezie, dostaliśmy wiadomość, że są rozruchy w Poznaniu. Wszyscy popędziliśmy do radia. Ten ogromny entuzjazm załogi to była robota Nowaka-Jeziorańskiego, który żył radiem 24 godziny na dobę przez 7 dni w tygodniu” - opowiadał Krzeczunowicz. W latach 1992-1996 był on ambasadorem Polski w Brukseli. Jak mówił, wydaje mu się, że to stanowisko zawdzięcza poleceniu „Kuriera z Warszawy”.
W liście do uczestników konferencji prezydent napisał, że historia Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa to opowieść o ludziach odważnych, działaczach politycznych, dziennikarzach i emigrantach, którzy podejmowali ryzyko, by służyć prawdzie. „Współpracownicy Sekcji Polskiej byli szykanowani przez komunistyczne służby bezpieczeństwa, organizowane były wobec nich rożnego rodzaju prowokacje, ale tych dzielnych ludzi trudno było złamać skoro przez wiele lat na ich czele stał legendarny +Kurier z Warszawy+ Jan Nowak-Jeziorański” - podkreślił Bronisław Komorowski.
Rozgłośnia Polska Radia Wolna Europa rozpoczęła działalność 3 maja 1952 r. w Monachium. Przez cały okres swojego istnienia była najczęściej słuchanym i najbardziej zagłuszanym radiem spoza "żelaznej kurtyny". Legendarnym, długoletnim dyrektorem rozgłośni był Jan Nowak-Jeziorański, który kierował nią w latach 1952-76. Potem sekcją polską RWE kierowali: Zygmunt Michałowski, Zdzisław Najder, Marek Łatyński i Piotr Mroczyk.
RWE informowało Polaków o najważniejszych wydarzeniach na świecie, w PRL i obozie państw komunistycznych. Na antenie wypowiadali się najwybitniejsi emigracyjni politycy polscy, uciekinierzy z kraju i dysydenci. Rozgłośnia Polska RWE zakończyła działalność 30 czerwca 1994 r., a archiwum programowe Rozgłośni Polskiej RWE przekazano Polskim Archiwom Państwowym.
Wrocławską konferencję zorganizowali: Kolegium Europy Wschodniej im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego, Instytut Historyczny Uniwersytetu Wrocławskiego, Zakład Narodowy im. Ossolińskich oraz Stowarzyszenie Wolnego Słowa. Patronat medialny nad sympozjum objęła m.in. Polska Agencja Prasowa. (PAP)
pdo/ ls/ mag/
