Nazywany „legendą Jasnej Góry” najstarszy paulin, jedyny żyjący w Polsce uczestnik Soboru Watykańskiego II, 102-letni ojciec Jerzy Tomziński, podzielił się w piątek swoimi wspomnieniami z okresu okupacji z badaczami z Instytutu Pileckiego w ramach projektu „Świadkowie Epoki”.
Instytut Solidarności i Męstwa im. Witolda Pileckiego jest jednostką badawczą, której celem jest badanie, dokumentowanie i upamiętnianie historii XX wieku - szczególnie w kontekście losów obywateli polskich doświadczonymi represjami dwóch totalitaryzmów: niemieckiego i sowieckiego oraz okresu komunistycznego. Jednym z obszarów zainteresowań badaczy z Instytutu Pileckiego jest rola i działanie Kościoła katolickiego na ziemiach polskich podczas II wojny światowej.
Jak podało biuro prasowe Jasnej Góry, w piątek przedstawiciele Instytutu odwiedzili częstochowskie sanktuarium, by porozmawiać o sytuacji klasztoru w okresie wojny, okupacji i komunizmu. Ich rozmówcą był dwukrotny generał zakonu paulinów i trzykrotny przeor Jasnej Góry o. Jerzy Tomziński - jeden z nielicznych już bezpośrednich świadków życia zakonnego w okupacyjnej rzeczywistości.
Podczas wywiadu i nagrania notacji „Świadkowie Epoki” dla Instytutu Pileckiego, o. Tomziński opowiedział o funkcjonowaniu klasztoru Paulinów w tamtych czasach. Nagrany na Jasnej Górze wywiad będzie w przyszłości dostępny na stronie internetowej Instytutu.
„Chcieliśmy, aby o. Jerzy Tomziński dał świadectwo wydarzeń z okresu II wojny światowej; żeby opowiedział o roli Jasnej Góry, jej funkcjonowaniu podczas okupacji niemieckiej oraz roli w ratowaniu i pomocy ludności - m.in. ludności żydowskiej, a także jak funkcjonował Kościół pod okupacją i jak radzili sobie w tych trudnych warunkach paulini" - wyjaśniła dr Agnieszka Konik z Ośrodka Badań nad Totalitaryzmami w Instytucie Pileckiego.
Kierownik Ośrodka dr Martyna Rusinak-Karwat poinformowała, że Instytut Pileckiego prowadzi obecnie kilka projektów dotyczących II wojny światowej i pamięci o niej. Jeden z nich, w ramach którego swoim świadectwem podzielił się w piątek o. Tomziński, dotyczy roli zakonów, zgromadzeń żeńskich i męskich w ratowaniu społeczności żydowskiej podczas II wojny światowej. Instytut jest zainteresowany możliwością dostępu do archiwum jasnogórskiego, by badać różne wątki i aspekty ratowania Żydów m.in. na Jasnej Górze.
„Nie chcemy pokazywać tego przez pryzmat jednej osoby, ale chcemy pokazać, na jaką to było skalę - ile osób ratowało, ile osób uratowano oraz czy uratowane osoby później, po wojnie, wracały tutaj, czy składały wota, jak upamiętniały pobyt tu podczas wojny i ocalenie na Jasnej Górze" - powiedziała dr Rusinak-Karwat, cytowana przez biuro prasowe Jasnej Góry. Podobne badania przedstawiciele Instytutu chcieliby przeprowadzić w innych ośrodkach i zgromadzeniach zakonnych w Polsce.
Instytut Pileckiego zajmuje się także m.in. upamiętnianiem Polaków zamordowanych za niesienie pomocy potrzebującym Żydom. Tegoroczne poświęcone im uroczystości rozpoczną się 22 marca.(PAP)
autor: Marek Błoński
mab/ dki/