Omilanowska: Muzeum Śląskie to zadośćuczynienie dla Ślązaków

Otwarte od piątku Muzeum Śląskie prezentuje w nowej siedzibie pięć wystaw: "Światło historii" - Górny Śląsk na przestrzeni dziejów, Galerię sztuki polskiej 1800-1945, Galerię sztuki polskiej po 1945 r., Galerię plastyki nieprofesjonalnej oraz wystawę ze zbiorów Oddziału Muzeum Śląskiego Centrum Scenografii Polskiej - "Laboratorium przestrzeni teatralnych - przeszłość w teraźniejszości". Wystawy te zajmują ok. 6 tys. z 25 tys. m kw. powierzchni obiektu.

Minister kultury wyraziła w sobotę nadzieję, że nowe Muzeum Śląskie będzie stanowiło o identyfikacji mieszkańców regionu, a dla Polaków spoza niego będzie miejscem, w którym będą potrafili dokonać redefinicji wyobrażeń o Śląsku i swojego miejsca wobec ludzi Śląska.

Podczas trzydniowego tzw. Festiwalu Otwarcia wystawy Muzeum Śląskiego ma zwiedzić ok. 12 tys. osób, które zdobyły wcześniej wejściówki. Potem - od wtorku, muzeum będzie otwarte do końca lipca bezpłatnie i bez rejestracji.

Podczas sobotniego oficjalnego otwarcia placówki Omilanowska nawiązała do jej przeszłości. W latach 30 ub. wieku Muzeum Śląskie zyskało w centrum Katowic okazałą modernistyczną siedzibę projektu Karola Schayera, jednak nie zdążyła ona zostać otwarta przed wojną, a podczas wojny została zburzona przez Niemców jako symbol polskości.

Omilanowska deklarowała w sobotę dumę i radość – „może z odrobiną żalu, że tak późno udało nam się zadośćuczynić Ślązakom - za utracenie tego muzeum w czasie wojny”. „Chciałoby się, żeby myślenie o znaczeniu takiej instytucji dla kultury tego regionu towarzyszyło Polakom już w poprzednich dziesięcioleciach. Wiele przyczyn złożyło się na to, że stało się to dopiero teraz. Ale najważniejsze – stało się” - podkreśliła minister.

„To, że dzisiaj możemy wejść do tego gmachu, jest w moim odczuciu jednym z najważniejszych gestów w dziedzinie kultury, jakie udało się nam zrobić w dwudziestopięcioleciu wolnej Polski" - mówiła minister Małgorzata Omilanowska. Jak dodała, to jedyne muzeum tej rangi, jakie przy wsparciu środków europejskich zbudowaliśmy właściwie od podstaw.

Jak mówiła Muzeum Śląskie przestało istnieć w 1939 r. nie dlatego, że jego budynku nie można było użyć w innym celu; rozebrano go z pełną świadomością, że rozbierana jest siedziba instytucji bardzo ważnej dla zrozumienia istoty ludzi Śląska i ich przynależności kulturowej. „To była symboliczna akcja, symboliczny gest zniszczenia śladu po dumnej przeszłości Ślązaków w czasie II Rzeczypospolitej, z okresu autonomii śląskiej” - uznała Omilanowska.

„To, że dzisiaj możemy wejść do tego gmachu, jest w moim odczuciu jednym z najważniejszych gestów w dziedzinie kultury, jakie udało się nam zrobić w dwudziestopięcioleciu wolnej Polski" - mówiła. Jak dodała, to jedyne muzeum tej rangi, jakie przy wsparciu środków europejskich zbudowaliśmy właściwie od podstaw. "Instytucję, która miała swoją długą tradycję, ale ciągle tułała się po zastępczych siedzibach wreszcie możemy umieścić w godnym gmachu” - podkreśliła minister.

Zaznaczyła, że nowy obiekt łączy wiele ważnych cech. „Jest nie tylko wygodną i funkcjonalną przestrzenią muzealną, bo to zawsze ważne, nie tylko miejscem, w którym zagościł już mądry duch ludzi, którzy w nim pracują, którzy z nim współpracują, (…) ale także gmachem, który w idealny wręcz sposób wpisuje się w architekturę, urbanistykę Katowic w swoich treściach symbolicznych, semantycznych i wizerunkowych” - oceniła szefowa resortu kultury.

Omilanowska przypomniała, że nowa siedziba Muzeum Śląskiego to element znacznie większej całości. Jak mówiła, wraz z sąsiednimi siedzibami Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia i Międzynarodowego Centrum Kongresowego nowe Muzeum Śląskie zmieniło tę część Katowic, „a może całe Katowice” - poprzez formułę architektury.

Jej zdaniem miejsca, jak Muzeum Śląskie, będą stanowiły o identyfikacji regionalnej. "Ale wierzę też, że dla wszystkich Polaków będą miejscem, w którym w kontekście Śląska będą potrafili dokonać redefinicji swoich wyobrażeń o Śląsku i swojego miejsca wobec ludzi Śląska. Wierzę też, że dzięki temu muzeum wszyscy, którzy przyjeżdżać będą do Katowic z innych krajów, będą potrafili lepiej, łatwiej i szybciej zrozumieć, na czym polega bycie Ślązakiem” - dodała.

Również dyrektor Muzeum Śląskiego Alicja Knast mówiła o długiej i trudnej historii placówki, która – jak akcentowała – w niemal dosłowny sposób odzwierciedla losy dwudziestowiecznej Europy i jej mieszkańców. „Do opowieści rozpoczętej w 1924 r. powołaniem Towarzystwa Muzeum Ziemi Śląskiej dopisujemy właśnie kolejny rozdział, kończący wątek zmagań placówki z przeciwnościami losu wojną i systemami politycznymi” - wskazała Knast.

Jak mówiła, otwarcie nowej siedziby muzeum to rozpoczęcie dialogu z przeszłością własną, ale też regionu, Polski i Europy, teraźniejszością oraz wspólną przyszłością. "Powstała przestrzeń umożliwia prezentację i zrozumienie odmiennych poglądów, a tym samym działania na rzecz budowy klimatu zaufania, postrzeganego jako fundament każdego społecznego działania i współczesnego patriotyzmu” - podkreśliła dyrektor Muzeum Śląskiego.

„Muzeum Śląskie pragnie stać się instytucją kultury, która dynamicznie odpowiada na potrzeby społeczności, ale również chce być instytucją, która krytycznie podchodzi do rezultatów swojej pracy. (…) Wybudowaliśmy mury, teraz budujemy instytucję i jej ducha” - podkreśliła szefowa placówki.

Marszałek woj. śląskiego Wojciech Saługa ocenił, że Muzeum Śląskie odzwierciedla, jak wygląda dzisiaj dumny Górny Śląsk i dumne woj. śląskie. „Jesteśmy w miejscu, które jest kwintesencją przeobrażeń po 1989 r.” - uznał.

„Dziękuję w imieniu społeczności województwa, że mamy miejsce, gdzie możemy dowiedzieć się wiele o sobie, o tej skomplikowanej historii regionu, o naszych skomplikowanych losach. Myślę, że nauczymy się tutaj sami siebie (…) po to, żeby móc to opowiadać Polsce, żeby też Polska mogła dobrze zrozumieć, czym jest dzisiejsze woj. śląskie, dzisiejszy Górny Śląsk ” - wskazał Saługa.(PAP)

mtb/ agz/