Wystawa "Operacja antypolska NKWD" w gmachu Poczty Polskiej w Warszawie. Fot. PAP/M. Obara
W śledztwie dot. tzw. operacji polskiej NKWD przyjęto kwalifikację prawną zbrodni komunistycznych mających postać ludobójstwa - podał prok. Robert Osiński z pionu śledczego IPN, który w czwartek w Warszawie wziął udział w konferencji o eksterminacji Polaków w ZSRS w latach 30.
"Śledztwo (dot. tzw. operacji polskiej NKWD) prowadzone jest w sprawie zbrodni komunistycznych będących jednocześnie zbrodniami przeciwko ludzkości, a w tym konkretnym przypadku mają te zbrodnie postać ludobójstwa" - powiedział prok. Osiński, który postępowanie w sprawie tzw. operacji polskiej NKWD prowadzi wraz z innymi prokuratorami IPN w Oddziałowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Szczecinie.
Osiński przypomniał, że omawiane przez niego śledztwo zostało wszczęte w pionie śledczym IPN 25 stycznia 2017 r., a dotyczy ono "masowych represji wobec polskiej grupy narodowościowej w byłym Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich w latach 1937-38".
"Represje te miały przede wszystkim postać zabójstw popełnionych na co najmniej 111 tys. osobach" - podkreślił.
"Mamy tutaj do czynienia z masowymi, zaplanowanymi, przygotowanymi zabójstwami grupy ludności należącej do polskiej grupy narodowościowej" - zaznaczył prok. Robert Osiński z pionu śledczego IPN, przypominając też o masowych deportacjach Polaków, co - jego zdaniem - zagrażało ich biologicznej egzystencji.
Poza zabójstwami inne represje - jak wymienił prok. Osiński - to m.in. bezprawne pozbawianie wolności ok. 29 tys. osób polskiego pochodzenia i prowadzenie działań, które groziły wyniszczeniem części polskiej grupy narodowościowej żyjącej w latach 30. na terenie Związku Sowieckiego.
Prokurator przypomniał też, że kwalifikację prawną danej zbrodni jako zbrodni ludobójstwa określa konwencja ONZ z 9 grudnia 1948 r., której art. 2 definiuje ludobójstwo jako czyn "dokonany w zamiarze zniszczenia w całości lub części grup narodowych, etnicznych, rasowych lub religijnych".
Zbrodnia ludobójstwa nie ulega przedawnieniu. Prokurator dodał, że w polskim prawie do zbrodni ludobójstwa odnoszą się przepisy art. 118 Kodeksu karnego.
Przypomniał również o czterech postaciach zbrodni ludobójstwa. Są to - jak mówił prok. Osiński - zabójstwa członków danej grupy np. narodowej, celowe uszkodzenia ciała lub doprowadzenie do rozstroju psychicznego, wytworzenie warunków, które zagrażają biologicznej egzystencji danej grupy oraz prowadzenie takich działań, które uniemożliwiają lub utrudniają narodziny członków danej grupy.
"Jak łatwo zauważyć w sprawie tzw. operacji polskiej (...) występują co najmniej dwa elementy, które możemy uznać za ludobójstwo, a występowanie przynajmniej jednego z nich prowadzi do przekonania i do stwierdzenia iż dana zbrodnia przeciwko ludzkości stanowi ludobójstwo" - zwrócił uwagę prok. Osiński.
"Mamy tutaj do czynienia z masowymi, zaplanowanymi, przygotowanymi zabójstwami grupy ludności należącej do polskiej grupy narodowościowej" - zaznaczył, przypominając też o masowych deportacjach Polaków, co - jego zdaniem - zagrażało ich biologicznej egzystencji.
Prokurator IPN zaznaczył też, że dzięki rozpowszechnianiu informacji o prowadzonym śledztwie - m.in. przez Polską Agencję Prasową - do oddziałowej komisji w Szczecinie zgłosiło się bardzo wiele osób, które zdecydowały się podzielić swoją wiedzą lub dokumentami o zbrodni NKWD z lat 30.
Wszyscy, którzy w tej sprawie mogą pomóc Instytutowi proszeni są o kontakt z Oddziałową Komisją Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Szczecinie pod numerem telefonu (91) 312 94 03 lub (91) 312 94 06. Informacje w tej sprawie można również przesyłać na e-mail: robert.osinski@ipn.gov.pl.
"To są osoby, które chcą składać relacje i zeznania, dostarczają do nas dokumenty archiwalne, które własnym sumptem zdobyli gdzieś w archiwach, głównie rosyjskich, ukraińskich i białoruskich" - mówił prok. Osiński. Dodał też, że bardzo pomocna dla prokuratorów IPN okazała się baza ofiar, którą przygotowało Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia. Dostępna jest ona na stronie www.operacja-polska.pl.
Wszyscy, którzy w tej sprawie mogą pomóc Instytutowi proszeni są o kontakt z Oddziałową Komisją Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Szczecinie pod numerem telefonu (91) 312 94 03 lub (91) 312 94 06. Informacje w tej sprawie można również przesyłać na e-mail: robert.osinski@ipn.gov.pl.
Prezydent: warunkiem dobrych relacji z Rosją m.in. uznanie prawdy o eksterminacji Polaków w latach 30.
W konferencji "+Operacja polska+ NKWD 1937-1938. Przywracanie pamięci o zbrodni", która potrwa do piątku biorą udział historycy m.in. z Polski i Rosja. Ich spotkanie, organizowane m.in. przez IPN, Kancelarię Prezydenta RP i Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia, ma na celu przypomnienie okoliczności tzw. operacji polskiej NKWD, a także godne uczczenie jej ofiar.
Eksterminację Polaków w latach 1937-38 funkcjonariusze NKWD przeprowadzili na podstawie rozkazu operacyjnego nr 00485, który 11 sierpnia 1937 r. wydał szef NKWD Nikołaj Jeżow. Rozkaz, przed jego wydaniem, zaakceptowało Biuro Polityczne Komitetu Centralnego WKP(b) z Józefem Stalinem na czele.
IPN podał też, że według danych NKWD w latach 1937-38 zostało aresztowanych, a następnie skazanych prawie 140 tys. osób polskiej narodowości, w tym 111 091 osób skazano na karę śmierci. Mordowano w ten sposób m.in. działaczy polonijnych, nauczycieli, urzędników, księży, zamożniejszych rolników, pracowników służby leśnej i rzemieślników.
Autor: Norbert Nowotnik
Edytor: Paweł Tomczyk(PAP)
nno/ pat/
