Grupa powstańców śląskich. Fot. NAC
Śląski sejmik oddał w poniedziałek hołd m.in. uczestnikom I powstania śląskiego. Po 95 latach pamiętamy o czynie tych mieszkańców Śląska, którzy za Polski Śląsk walczyli i umierali w 1919 roku - napisano w uchwale odczytanej podczas wyjazdowej sesji w Sosnowcu.
Na Górnym Śląsku obchodzona jest w tym roku 95. rocznica wybuchu I powstania śląskiego z sierpnia 1919 roku. Uroczystości upamiętniające ten burzliwy okres w dziejach Śląska organizowane są od wielu dni w całym regionie.
"Sejmik województwa śląskiego w 95. rocznicę wybuchu I powstania śląskiego wyraża wdzięczność i oddaje hołd wszystkim powstańcom walczącym w pierwszym powstaniu, którzy rozpoczęli zbrojną walkę o powrót Górnego Śląska do Polski" - napisano w oświadczeniu. Dodano w nim również, że "Ślązacy powinni być dumni z czynu swoich dziadków i pradziadków, którzy (...) walczyli i ginęli" w czasie powstania.
Pierwsze powstanie rozpoczęło trwający kilka lat burzliwy okres w dziejach Śląska (1919-1921). Wybuchło spontanicznie w nocy z 16 na 17 sierpnia 1919 r., było walką polskiej ludności chcącej przyłączenia regionu do Polski. Objęło tereny powiatu rybnickiego i pszczyńskiego oraz część okręgu przemysłowego. Jego bezpośrednią przyczyną była masakra górników z kopalni "Mysłowice", którzy domagali się zaległych wypłat. Kiedy 15 sierpnia 1919 r. tłum wtargnął przez bramę, niemieckie wojsko otworzyło ogień. Zginęło wtedy 7 górników, 2 kobiety i 13-letni chłopiec. Powstanie upadło po 10 dniach.
Rok później, 19 sierpnia 1920 r., wybuchło II powstanie śląskie, które objęło praktycznie cały okręg przemysłowy. Nie był to zryw spontaniczny, ale ogłoszony przez Dowództwo Główne Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska i Polski Komisariat Plebiscytowy (Polskim Komisarzem Plebiscytowym był Wojciech Korfanty). Głównym celem drugiej walki zbrojnej Ślązaków było wyparcie niemieckiej Policji Bezpieczeństwa z obszaru plebiscytowego i zastąpienie jej strażą obywatelską, a następnie - nowoutworzoną policją plebiscytową.
20 marca 1921 r. na Górnym Śląsku odbył się plebiscyt. Uczestniczyło w nim 96,5 proc. osób z obszaru plebiscytowego. W reakcji na niekorzystny dla Polski werdykt interpretującej wyniki Międzysojuszniczej Komisji Plebiscytowej (Polska miała otrzymać tylko powiaty pszczyński i rybnicki), wybuchło trzecie powstanie śląskie (w nocy z 2 na 3 maja 1921 r.). W wyniku trzeciego powstania Rada Ambasadorów zdecydowała o korzystniejszym dla Polski podziale Śląska. Z terenu objętego plebiscytem do Polski przyłączono 29 proc. obszaru i 46 proc. ludności.
W poniedziałek radni sejmiku, w związku z 100. rocznicą wybuchu I wojny światowej, postanowili również upamiętnić "żołnierzy wszystkich polskich formacji zbrojnych, Polaków walczących w trzech armiach zaborczych oraz wszystkich tych, którzy zginęli na skutek działań wojennych na ziemiach polskich".
Jednocześnie sejmik zaapelował o "podjęcie wszechstronnych działań na rzecz należytego upamiętnienia dokonań i losów śląskich legionistów", którzy już w 1914 roku poszli "w bój za Polskę". Zaapelowano w szczególności o rozpoczęcie badań mogących przywrócić pamięć o Ślązakach" walczących w szeregach Legionów Polskich (w tym roku mija 100. rocznica wymarszu z Cieszyna Legionu Śląskiego). Oddział liczył ok. 400 osób, głównie pochodzących ze Śląska Cieszyńskiego ochotników - w zdecydowanej większości rdzennych Ślązaków (m.in. górników, hutników, rzemieślników, górali, nauczycieli. (PAP)
ktp/ dym/
