Tablica pamiątkowa poświęcona Tadeuszowi Pankiewiczowi na budynku Apteki pod Orłem w Krakowie. Fot. PAP/S. Rozpędzik
Tablicę upamiętniającą Tadeusza Pankiewicza, farmaceuty, który podczas niemieckiej okupacji pomagał Żydom w krakowskim getcie, odsłonięto w czwartek na ścianie dawnej Apteki pod Orłem przy pl. Bohaterów Getta w Krakowie.
"Zależało mi, aby Tadeusz Pankiewicz figurował tutaj, na honorowym miejscu. W pełni na to zasłużył i wszyscy, którzy będą odwiedzać to miejsce, zwrócą uwagę na jego historię" – powiedział podczas odsłonięcia tablicy poseł PO, Bogusław Sonik, przewodniczący Stowarzyszenia Maj 77, które zainicjowało jej wykonanie.
Apteka pod Orłem, którą kierował Tadeusz Pankiewicz, znajdowała się na terenie getta krakowskiego, jednego z największych w Generalnym Gubernatorstwie. Zamieszkiwało je ok. 17 tys. Żydów. "Gdy tworzono getto, Pankiewicz był tu jedynym Polakiem, nie-Żydem; to że dostał zgodę na prowadzenie apteki, w której właściwie zamieszkał, było niesamowitym wydarzeniem w skali europejskiej" – mówił przewodniczący Stowarzyszenia Maj 77, podkreślając, że: "Pankiewicz jako jedyny nie-Żyd przeżył całą historię getta w Krakowie".
Tadeusz Pankiewicz niósł różnorodną pomoc mieszkańcom getta. Pomagał w ucieczkach, dostarczał żywność i bezpłatne leki, ukrywał w budynku apteki Żydów, którzy mieli być wysiedleni; zaś wysiedleńcy powierzali mu wiadomości dla najbliższych i ostatnie dyspozycje. Pankiewicz przechowywał dokumenty i prace naukowe Żydów oraz kilkanaście Tor. Do apteki przychodzili także krakowscy intelektualiści, by spotkać się z żydowskimi przyjaciółmi.
"Apteka pod Orłem była w getcie krakowskim oazą w morzu śmierci, namiastką normalnego życia" – stwierdził Sonik.
Pankiewicz zawarł swoje wspomnienia w książce "Apteka w getcie krakowskim".
Pankiewicz niósł różnorodną pomoc mieszkańcom getta. Pomagał w ucieczkach, dostarczał żywność i bezpłatne leki, ukrywał w budynku apteki Żydów, którzy mieli być wysiedleni; zaś wysiedleńcy powierzali mu wiadomości dla najbliższych i ostatnie dyspozycje. Pankiewicz przechowywał dokumenty i prace naukowe Żydów oraz kilkanaście Tor. Do apteki przychodzili także krakowscy intelektualiści, by spotkać się z żydowskimi przyjaciółmi.
Wykonanie pamiątkowej tablicy ze szkła hartowanego wsparł finansowo Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego.
Tadeusz Pankiewicz (1908-1993) urodził się w Samborze. Po ukończeniu studiów farmaceutycznych na Uniwersytecie Jagiellońskim rozpoczął pracę w podgórskiej Aptece Pod Orłem należącej do jego ojca. W 1933 r. został jej kierownikiem. Podczas okupacji po utworzeniu w Podgórzu getta postanowił w nim pozostać, mimo że zgodnie z zarządzeniem okupanta wszyscy Polacy musieli opuścić ten teren.
Po wojnie Pankiewicz pracował w swojej aptece do 1951 r., a po jej upaństwowieniu na stanowisku kierownika do 1953 r. Na własną prośbę przeniósł się następnie do apteki przy ul. 29 Listopada, gdzie pracował do emerytury. Za pomoc i ratowanie Żydów został w 1983 r. odznaczony medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata. Jest pochowany na cmentarzu Rakowickim.
W 1983 r. w Aptece pod Orłem utworzono izbę pamięci, nazywaną Muzeum Pamięci Narodowej, a będącą formalnie placówką Domu Kultury Podgórze. Obecnie jest oddziałem Muzeum Historycznego Miasta Krakowa.
W 2001 r. z apelem o godne upamiętnienie krakowskiego getta i Apteki pod Orłem wystąpił Bogusław Sonik (wówczas przewodniczący małopolskiego Sejmiku). Z prośbą o poparcie tej inicjatywy zwrócił się do Romana Polańskiego, który, jako kilkuletni chłopiec, uciekł podczas likwidacji getta. We wrześniu 2002 r. Polański przeznaczył nagrodę pieniężną (100 tys. zł) otrzymaną od Fundacji Kultury Polskiej na rzecz zorganizowania muzeum w Aptece pod Orłem.
W maju 2003 r. placówka stała się oddziałem Muzeum Historycznego Miasta Krakowa. Na początku 2004 r. 40 tys. dol. na aptekę przekazał Steven Spielberg. Dzięki m.in. tym środkom w Aptece pod Orłem otwarto nowoczesną ekspozycję. W lipcu 2005 r. Spielberg został uhonorowany tytułem Mecenasa Kultury 2004. (PAP)
bko/pat/
