Apele i biegi pamięci, wystawy i konferencje odbyły się w środę w większości miast woj. warmińsko-mazurskiego z okazji Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych. W Orzyszu uczestniczyli w nich amerykańscy żołnierze z Grupy Integracji Sił NATO w Polsce.
Główne uroczystości dnia Żołnierzy Wyklętych w regionie zorganizowano przy Pomniku Armii Krajowej i Polskiego Państwa Podziemnego w centrum Olsztyna. Odbył się tam Apel Pamięci z udziałem władz, kombatantów, młodzieży i wojskowej asysty honorowej.
Wcześniej w urzędzie wojewódzkim otwarto wystawę pt. "Polska Walcząca" i odbyła się konferencja pod hasłem "Od Polski Podziemnej do Żołnierzy Wyklętych". Miały one pokazać, że działalność podziemia niepodległościowego "nie wzięła się znikąd", że była kontynuacją walki podjętej w latach II wojny światowej.
Dyrektor delegatury IPN w Olsztynie dr Waldemar Brenda podkreślił, że organizatorom obchodów zależało również na upamiętnieniu sylwetek Żołnierzy Wyklętych związanych z regionem, którzy "jeszcze niedawno byli skazani albo na czarną legendę, wykreowaną przez komunistów, albo na zupełne zapomnienie".
Wojewoda warmińsko-mazurski Artur Chojecki ocenił w rozmowie z PAP, że w ostatnich latach z okazji dnia Żołnierzy Wyklętych odbywa się coraz więcej uroczystości z udziałem wojska i instytucji państwowych. To ważne - podkreślił - bo bohaterom podziemia niepodległościowego należy przywracać dobre imię, zszargane przez komunistyczne władze w czasach PRL.
"Mamy jeszcze wiele do zrobienia, żeby ich walkę o wolną Polskę w należyty sposób docenić i przedstawić młodemu pokoleniu tak, by już nigdy więcej tacy ludzie jak major Zygmunt Szendzielarz "Łupaszka", nie kojarzyli się z tym, co narzucała komunistyczna propaganda" - dodał wojewoda.
W Elblągu uroczystości poświęcone Żołnierzom Wyklętym odbyły się przy pomniku Polskiego Państwa Podziemnego. W Ełku złożono kwiaty i zapalono znicze przed tablicą upamiętniającą ofiary komunistycznych zbrodni, umieszczoną na ścianie dawnej siedziby powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego.
Na obchody dnia Żołnierzy Wyklętych w Orzyszu przyjechało sześciu amerykańskich żołnierzy z Grupy Integracji Sił NATO w Polsce zaproszonych przez władze miejskie. Uczestniczyli w apelu pamięci i zwiedzili okolicznościową wystawę IPN w Muzeum Wojska, Wojskowości i Ziemi Orzyskiej. Jak powiedział PAP burmistrz Zbigniew Włodkowski, wieczorem Amerykanie wystartują w Nocnym Biegu Pamięci Żołnierzy Wyklętych.
W Orzyszu i pobliskim Bemowie Piskim stacjonować będzie od kwietnia wielonarodowa batalionowa grupa bojowa, której trzonem będzie ok. 800 żołnierzy z amerykańskiego batalionu kawalerii pancernej.
W większości miast regionu odbyły się w środę uroczystości o charakterze powiatowym i gminnym. W Pasłęku na murze zamku zostanie odsłonięta wieczorem tablica poświęcona "Żołnierzom Wyklętym, bohaterom podziemia niepodległościowego, walczącym po II wojnie światowej z organami komunistycznego państwa, ginącym w obronie wolnej Ojczyzny".
Obchody zorganizowano również w niewielkich miejscowościach związanych z historią żołnierzy antykomunistycznego podziemia.
W gminie Rozogi odbyły się one we wsi Dąbrowy na pograniczu Mazur i Kurpiowszczyzny, gdzie w pierwszych latach po wojnie kilkakrotnie dochodziło do starć oddziałów podziemia niepodległościowego z funkcjonariuszami UB i KBW. W sierpniu 1948 r. zginął tam dowódca patrolu Pogotowia Akcji Specjalnej sierż. Henryk Pyśk "Dąb II" , a jego żołnierz - Henryk Duda "Jastrząb" został śmiertelnie ranny.
W gminie Nidzica na miejsce uroczystości wybrano liczącą kilkudziesięciu mieszkańców wieś Zimna Woda, położoną na szlaku przemarszu szwadronów mjr. "Łupaszki" w 1946 r. W tamtejszym kościółku odprawiono uroczyste nabożeństwo, po którym uczestnicy złożyli kwiaty przy tablicy upamiętniającej żołnierzy i dowódcę 5. Brygady Wileńskiej.
Przypadający 1 marca Narodowy Dzień Pamięci "Żołnierzy Wyklętych" ustanowił w 2011 r. parlament "w hołdzie Żołnierzom Wyklętym - bohaterom antykomunistycznego podziemia, którzy w obronie niepodległego bytu Państwa Polskiego, walcząc o prawo do samostanowienia i urzeczywistnienia dążeń demokratycznych społeczeństwa polskiego, z bronią w ręku, jak i w inny sposób przeciwstawili się sowieckiej agresji i narzuconemu siłą reżimowi komunistycznemu".(PAP)
mbo/ pat/
