Artykuły historyczne

75 lat temu premier Winston Churchill uznał utratę Kresów przez Polskę

75 lat temu, 22 lutego 1944 r., premier Wielkiej Brytanii Winston Churchill wygłosił w Izbie Gmin przemówienie będące faktycznym przyzwoleniem dla zaboru przez ZSRS większości wschodnich ziem Polski. „Na niepodległą Polskę w tym programie miejsca nie ma” – komentował Stanisław Cat-Mackiewicz.

125 lat temu urodził się Mieczysław Spiechowicz, żołnierz Legionów, więzień Łubianki, opozycjonista w PRL

125 lat temu, 20 lutego 1894 r., urodził się Mieczysław Spiechowicz, przyszły żołnierz Legionów Polskich, generał Wojska Polskiego, więzień Łubianki, oficer Polskich Sił Zbrojnych, działacz opozycji antykomunistycznej i środowisk kombatanckich w PRL.

20 lat temu zmarł Aleksander Gieysztor, jeden z najwybitniejszych polskich mediewistów

Był jednym z najwybitniejszych polskich mediewistów, ale też żołnierzem Armii Krajowej. Przyczynił się do odbudowy Zamku Królewskiego, uczestniczył również w obradach okrągłego stołu. Badał historię i tworzył historię. 20 lat temu, 9 lutego 1999 r., zmarł prof. Aleksander Gieysztor.

Budując wolną Polskę. Jan Olszewski jako polityk

„Budowaliśmy mozolnie państwo, które obywatele będą mogli szanować. Państwo całkowicie niepodległe, państwo, w którym wojsko i policja są w pełni podporządkowane demokratycznej, przedstawicielskiej polskiej władzy” – mówił premier Jan Olszewski w wystąpieniu telewizyjnym z 4 czerwca 1992 r.

Rok 1989 a „Solidarność Walcząca”

W 1989 r. „SW” wchodziła z ukrywającym się po nielegalnym powrocie do Polski w sierpniu 1988 r. Kornelem Morawieckim, kilkunastoma oddziałami w całym kraju i za granicą oraz tysiącami członków/sympatyków organizacji.

Od „zasysania” do pluralizmu 

Po wprowadzeniu stanu wojennego obóz władzy chroniony był przed mrzonkami o pluralizmie potrójną barierą. Do marksizmu i przywiązania do monopolu na sprawowanie rządów doszedł nowy element: strach. Świadomość negatywnych emocji, jakie wywołało uderzenie w „Solidarność”, musiała dodatkowo powstrzymywać komunistów przed weryfikacją sympatii społecznych w drodze wyborów. A jednak brzemię dźwiganej w pojedynkę władzy było tak ciężkie, że w kręgach zaufanych doradców pojawiła się myśl, by z kimś się tym brzemieniem podzielić.

1989. Czas, w którym wygasała czerwień

6 lutego 1989 r. rozpoczęły się obrady okrągłego stołu, dzięki którym już cztery miesiące później zakończył się w Polsce okres władzy komunistycznej. Ale był to fakt ważny nie tylko nad Wisłą. Do końca roku dzięki inspirowanym nim podobnym „okrągłym stołom” w innych krajach bloku wschodniego komunizm zniknął z politycznej mapy Europy.

40 lat temu kraj sparaliżowała jedna z najmroźniejszych zim w naszej historii

Zima przełomu 1978 i 1979 r. nie była najmroźniejsza w dziejach. W Polsce okazała się jednak klęską żywiołową, która pośrednio doprowadziła do upadku ekipę Edwarda Gierka. Dziś tamte dni w Polsce nazywa się zimą stulecia.

Jest Polska, jest Sejm. Historia gmachów parlamentu

Piotrków, Kraków, Warszawa, ale też Toruń czy Radom – to miasta, w których od końca XV wieku posłowie i senatorowie gromadzili się na obradach. Ich efekty mieli odczuwać wszyscy mieszkańcy kraju.

Trzydzieści lat rozliczeń z komunizmem. NRD, ZSRS, demoludy i Polska

Rozpoczynająca się trzydzieści lat temu transformacja systemów komunistycznych sprawiła, że możliwa stała się nie tylko historyczna ocena ich funkcjonowania, lecz i próby rozliczenia prawnego oraz osądzenia zbrodni. Kraje, które doświadczyły totalitaryzmu, podeszły do tego zagadnienia w różny sposób.