Artykuły historyczne

„Polski kryzys” 1980–1981 widziany z Pekinu

Latem 1980 r. Pekin z uwagą śledził rozwój wydarzeń nad Wisłą z obawy, że mogą one negatywnie wpłynąć na Chiny znajdujące się w fazie głębokich reform. Sytuacja w PRL była dla chińskich komunistów cenną lekcją, jak utrzymać kontrolę na reformami bez osłabiania monopolu władzy komunistycznej.

Na wieść o powrocie Gomułki sowieckie czołgi ruszyły w stronę Warszawy

68 lat temu, 21 października 1956 roku, na czele rządzącej Polską PZPR stanął Władysław Gomułka. W Moskwie obawiano się, że Polska spróbuje się wymknąć spod jej kontroli - na wieść o powrocie Gomułki sowieckie czołgi ruszyły w stronę Warszawy.

40 lat temu funkcjonariusze komunistycznej bezpieki zamordowali ks. Jerzego Popiełuszkę

40 lat temu, 19 października 1984 r., funkcjonariusze IV departamentu MSW: Grzegorz Piotrowski, Waldemar Chmielewski i Leszek Pękala, zamordowali ks. Jerzego Popiełuszkę, duszpasterza ludzi pracy i „Solidarności”. Do dziś nie wiadomo, czy za mordercami stali wyżej usytuowani mocodawcy.

Trzeba wyzbyć się lęku, który paraliżuje i zniewala umysł i serce - ważne zdania ks. Popiełuszki

Trzeba wyzbyć się lęku, który paraliżuje i zniewala umysł i ludzkie serce – mówił kilka tygodni przed śmiercią ks. Jerzy Popiełuszko. Jego kazania w kościele św. Stanisława Kostki w Warszawie przyciągały tłumy. Wybraliśmy najważniejsze fragmenty.

Mołdawia a sprawa polska

Na południowym krańcu Rzeczypospolitej leżało Księstwo Mołdawii, nieduże, ale zaskakująco często pojawiające się w historii Rzeczypospolitej Obojga Narodów, w bardzo różnych rolach i różnych kontekstach. Rzeczpospolita zaś, co tu wiele mówić, traktowała je jak własne ziemie.

„Zygmunt i Celina” (sezon 1, odcinek 2). Cytryna dojrzewa w Taorminie

„Znaszli ten kraj, gdzie cytryna dojrzewa?” – pytał Goethe, tłumaczony przez Mickiewicza. Może tym skojarzeniem niesiony, wypatrzył Zygmunt Nowakowski w 1930 roku na Sycylii brzemienny dla siebie epizod? Droczy się z Mieczysławem Grydzewskim 3 marca 1961 roku, negocjując po kilkuletniej przerwie: „To pewna, że powrót do «Wiadomości» wymaga wysiłku. Z byle czym nie wrócę i muszę jakoś przyzwoicie zacząć, teraz zaś nawet nie potrafię myśleć o tym”. Dlaczego? „Zawiesiłem wszelkie roboty […]. Za jakieś dziesięć dni wyjadę zapewne na krótko do Taorminy, ale tam także pisać nie będę i nawet nie wezmę […] maszyny”.

Biznesowe spory w rodzinie: jak Kronenberg walczył z Blochem piórem Kraszewskiego

Druga połowa XIX wieku to czas narodzin fortun Królestwa Polskiego. Malowniczy świat fabrykantów, wielkich kupców i magnatów kolejowych rozpalał gorące spory, często prowadzące do skandali angażujących opinię publiczną. Aby zniszczyć swoich przeciwników używano potężnej broni – słowa pisanego.

135 lat temu warszawski fotograf opatentował ręczny aparat fotograficzny

135 lat temu, 16 października 1889 r., warszawski fotograf Konrad Brandel opatentował ręczny aparat, umożliwiający szybkie fotografowanie z ręki. Sam stał się zaś pionierem polskiego fotoreportażu, wykonując zdjęcia warszawskich targowisk, parków, nabrzeży, regat, wyścigów konnych, uroczystości czy pogrzebów.

20 lat temu zmarł historyk prof. Tomasz Strzembosz

16 października 2004 r., zmarł prof. Tomasz Strzembosz – historyk, pionier badań nad konspiracją AK-owską i partyzantką antysowiecką w czasach II wojny światowej, profesor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego i Instytutu Studiów Politycznych PAN. Całe życie był harcerzem.

Tomasz Strzembosz – historyk odważny i pokorny

20 lat temu, 16 października 2004 r. zmarł Tomasz Strzembosz, wybitny przedstawiciel harcerstwa, jeden z najznakomitszych historyków wojennych dziejów Polski, pionier badań nad konspiracją AK-owską i partyzantką antysowiecką. Był zawsze wierny własnym przekonaniom, za co płacił wysoką cenę. Bez względu na koniunktury środowiskowe i sytuację polityczną w dążeniu do prawdy nie uznawał żadnych kompromisów.