Artykuły historyczne

19 lipca 1989 – dzień trzech prezydentów Polski

35 lat temu wieczorem, 19 lipca 1989 r., Zgromadzenie Narodowe wybrało gen. Wojciecha Jaruzelskiego na urząd prezydenta PRL. Tego samego dnia w Londynie, po nagłej śmierci prezydenta RP Kazimierza Sabbata, w siedzibie władz na uchodźstwie zaprzysiężono jego następcę Ryszarda Kaczorowskiego.

Ostatni prezydent

W czerwcu 1989 r. społeczeństwo gremialnie poparło „Solidarność”. Władza wymykała się komunistom z rąk – objęcie przez gen. Wojciecha Jaruzelskiego urzędu prezydenta stało się dla nich sprawą politycznego przeżycia.

„Tych 7 posłów wybrało generała Jaruzelskiego” – zagranica wobec wyboru prezydenta w roku 1989

Sprawa wyboru prezydenta PRL w 1989 r. była śledzona nie tylko w kraju, lecz także za granicą. Naturalnym kandydatem na to stanowisko był Wojciech Jaruzelski, ale w związku z oporem Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego, złożonego z działaczy opozycji, zaczął – jak to miał w zwyczaju – hamletyzować. Wycofał nawet swoją kandydaturę, chwilowo niepewny wygranej. Na krótko pretendentem do fotela prezydenckiego stał się minister spraw wewnętrznych Czesław Kiszczak, popierany zresztą m.in. przez Lecha Wałęsę. Ostatecznie jednak został wybrany – 19 lipca 1989 r. – Jaruzelski.

80 lat temu zginął Adolf Bocheński; historyk, publicysta i żołnierz

18 lipca 1944 r., rozbrajając niemiecką minę, zginął Adolf Bocheński. „Gdyby selekcja ludzi działała w Polsce tak, jak działać powinna, ten młody człowiek winien być naszym ministrem spraw zagranicznych, a nie ginąć jako podporucznik pod Ankoną” – ocenił Stanisław Cat-Mackiewicz.

15 lat temu zmarł Leszek Kołakowski – filozof, który odrzucił „niesentymentalną wizję historii”

15 lat temu, 17 lipca 2009 roku w Oksfordzie zmarł prof. Leszek Kołakowski – wybitny filozof, literat i popularyzator wiedzy. „Duchowy mistrz liberalnej inteligencji” – powiedział o nim ks. Józef Tischner.

40 lat temu ogłoszono wyrok ws. zabójstwa Grzegorza Przemyka – milicjanci uniewinnieni, skazani sanitariusze

40 lat temu, 16 lipca 1984 r., po wyreżyserowanym przez reżim procesie ogłoszono wyrok w sprawie zabójstwa maturzysty Grzegorza Przemyka. Sąd uwolnił od zarzutu pobicia Przemyka dwóch milicjantów, natomiast na 2 i 2,5 roku więzienia skazani zostali dwaj sanitariusze, którzy wieźli pobitego do szpitala.

Sławik ocalił przed Zagładą 5 tys. Żydów. O jego pamięć upomniano się w wolnej Polsce

130 lat temu urodził się Henryk Sławik, działacz socjalistyczny, podczas II wojny szef Komitetu Obywatelskiego na Węgrzech. Uratował kilka tysięcy polskich Żydów. "O jego pamięć upomniano się w wolnej Polsce" - powiedział w rozmowie z PAP dr hab. Tomasz Kurpierz, historyk z katowickiego oddziału IPN.

20 lat temu zmarła Maria Turlejska – historyk odkłamująca przeszłość

16 lipca 2004 r. zmarła Maria Turlejska. Wówczas fakt ten umknął wielu redakcjom, a także historykom dziejów najnowszych. Tymczasem w okresie PRL w swoich artykułach i książkach Maria Turlejska odsłaniała przed Polakami wydarzenia z II wojny światowej i politycznej rzeczywistości pierwszych lat powojennych.

35 lat temu umarła Maria Kuncewiczowa - nie tylko autorka „Cudzoziemki”

15 lipca 1989 roku zmarła Maria Kuncewiczowa, pisarka - najbardziej chyba znana jako autorka powieści „Cudzoziemka” - śpiewaczka, działaczka społeczna i polityczna, nauczycielka akademicka; kobieta, która nie „zakopała” żadnego z danych jej przez Boga talentów.

Zamachy, które wstrząsnęły światem

Zamachy na przywódców i polityków zmieniały losy świata. Z rąk zamachowców zginęli m.in. Juliusz Cezar, Henryk IV Burbon, a w czasach nam bliższych prezydent USA John F. Kennedy, premier Indii Indira Gandhi i premier Izraela Icchak Rabin. W historii Polski największym echem odbiły się zamachy na prezydenta Gabriela Narutowicza i papieża Jana Pawła II.