Artykuły historyczne

80 lat temu Niemcy dokonali masakry Bochotnicy i szeregu wsi Lubelskiego Powiśla

80 lat temu, 18 listopada 1942 r., rozpoczęła się pacyfikacja Bochotnicy i kilku innych wsi w rejonie Kazimierza Dolnego. Łącznie zamordowano co najmniej 140 osób. Była to pierwsza duża niemiecka akcja eksterminacyjna wsi Generalnego Gubernatorstwa od czasów tzw. pacyfikacji hubalowskich w 1940 r.

80 lat temu Armia Krajowa przeprowadziła „Odwet kolejowy”

W odwecie za niemieckie represje w nocy z 16 na 17 listopada 1942 r. AK wysadziła tory kolejowe koło Dęblina, Łukowa i Białej Podlaskiej. W akcji uczestniczyły m.in. kobiece patrole minerskie. Oddział Dywersji i Sabotażu Kobiet "Dysk" funkcjonował aż do wybuchu Powstania Warszawskiego.

80. rocznica wyznaczenia przez Himmlera pierwszego obszaru osadniczego na Zamojszczyźnie

80 lat temu, 12 listopada 1942 r., Heinrich Himmler wyznaczył obszar osadniczy w Generalnym Gubernatorstwie. Obejmował on powiaty biłgorajski, hrubieszowski, tomaszowski i zamojski. Konsekwencją była deportacja ponad 100 tys. mieszkańców Zamojszczyzny, która rozpoczęła się kilkanaście dni później i trwała do lata 1943 r.

85 lat temu po raz pierwszy odbyły się państwowe obchody Święta Niepodległości

85 lat temu, 11 listopada 1937 r., 19 lat po odzyskaniu niepodległości, po raz pierwszy odbyły się państwowe obchody Święta Niepodległości. Tego dnia w stolicy, pod hasłem wzmożenia obronności państwa, odbyła się wielotysięczna defilada. Jak pisały gazety, "Warszawa przybrała wygląd odświętny".

90 lat temu w Warszawie odsłonięto Pomnik Lotnika

90 lat temu, 11 listopada 1932 r., na warszawskim placu Unii Lubelskiej odsłonięto Pomnik Lotnika. Autorem projektu był jeden z najwybitniejszych rzeźbiarzy II RP, Edward Wittig. W czasie wojny Niemcy zniszczyli rzeźbę. W 1967 r. replikę pomnika ustawiono u zbiegu ul. Żwirki i Wigury oraz Wawelskiej.

40 lat temu zmarł Leonid Breżniew

40 lat temu, 10 listopada 1982 r., zmarł sowiecki przywódca, sekretarz generalny KC KPZR, Leonid Breżniew. Jego doktryna zakładała ograniczoną suwerenność państw komunistycznych, w tym Polski. "Solidarność" uznawał za dywersantów i wrogów systemu. Dla Putina jest autorytetem i punktem odniesienia w obecnej polityce Rosji.

80 lat temu Szare Szeregi zgrupowały się w Zawiszaków, Bojowe Szkoły i Grupy Szturmowe

80 lat temu, 3 listopada 1942 r., Główna Kwatera Harcerzy „Pasieka” dokonała podziału Szarych Szeregów na trzy grupy według wieku członków: „Zawisza” (kryptonim Z) – od 12 do 14 lat (Zawiszacy), „Bojowe Szkoły” (BS) – od 14 do 17 lat (Beesowcy), „Grupy Szturmowe” (GS) – powyżej 17 lat (Szturmowcy).

40 lat temu Teatr Domowy zagrał swój pierwszy spektakl

Mija 40. rocznica pierwszego spektaklu Teatru Domowego. Konspiracyjne przedstawienie „Przywracanie porządku”, które grupa warszawskich artystów 1 listopada 1982 r. zaprezentowała w prywatnym mieszkaniu aktorki Ewy Dałkowskiej na ósmym piętrze bloku na Ursynowie, opowiadało o więźniach stanu wojennego.

80 lat temu RAF podjął próbę nalotu na siedzibę gestapo w Warszawie

80 lat temu, w nocy z 29 na 30 października 1942 r., Halifax z polską załogą ze 138. Dywizjonu Royal Air Force podjął próbę nalotu na siedzibę gestapo przy al. Szucha w Warszawie, jednak bomby spadły na lotnisko Okęcie. Nad Danią samolot został uszkodzony przez nocny myśliwiec Luftwaffe, lecz bezpiecznie wodował u wybrzeży Norfolk.

80 lat temu bojownicy ŻOB zastrzelili Jakuba Lejkina, niemieckiego kolaboranta

80 lat temu, 29 października 1942 r., bojownicy Żydowskiej Organizacji Bojowej zastrzelili Jakuba Lejkina. Gorliwie wysługiwał się Niemcom i był brutalny dla współrodaków. Za swoją gorliwość niezwykle szybko awansował w strukturach Żydowskiej Służby Porządkowej – mówi PAP historyk IPN dr Martyna Grądzka-Rej.