Artykuły historyczne

105 lat temu do Warszawy wkroczyły wojska Cesarstwa Niemieckiego

105 lat temu, 5 sierpnia 1915 r., do Warszawy wkroczyły wojska Cesarstwa Niemieckiego. Dzień ten oznaczał koniec rosyjskiego panowania, a jednocześnie początek nowej okupacji. Mieszkańcy miasta z niepewnością spoglądali w przyszłość.

Huk wysadzanych drzwi. 75. rocznica rozbicia więzienia w Kielcach 

Rozbić więzienie w samym centrum wojewódzkiego miasta, niemal pod okiem ludowego wojska i urzędu bezpieczeństwa? W czasie wzrastającego komunistycznego terroru, masowych aresztowań i praktycznie rozwiązanych struktur państwa podziemnego? „To się może udać” – zdecydowali partyzanccy dowódcy w świętokrzyskim. Na powrót zmobilizowali swoje oddziały. 75 lat temu, w nocy z 3 na 4 sierpnia 1945 r., opanowali na kilka godzin centrum Kielc i uwolnili ok. 350 więźniów. Straty własne ... 1 żołnierz! To była jedna z najbardziej spektakularnych akcji niepodległościowego podziemia. 

100 lat temu powołano Rząd Obrony Narodowej Wincentego Witosa

100 lat temu, 24 lipca 1920 r., został powołany Rząd Obrony Narodowej Wincentego Witosa, jeden z najdłużej sprawujących władzę gabinetów II RP. Historycy oceniają, że rząd ten ocalił Polskę od zagłady, którą gotowali jej bolszewicy.

100 lat temu gen. Tadeusz Rozwadowski został szefem Sztabu Generalnego

100 lat temu, 22 lipca 1920 r., gen. Tadeusz Jordan Rozwadowski objął funkcję szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego. Do nominacji doszło w najbardziej dramatycznym momencie wojny polsko-bolszewickiej, kiedy wielu podważało możliwość prowadzenia dalszej obrony.

115 lat temu na stokach warszawskiej Cytadeli stracono Stefana Okrzeję

115 lat temu, 21 lipca 1905 r., na stokach warszawskiej Cytadeli stracono Stefana Aleksandra Okrzeję, bojowca Polskiej Partii Socjalistycznej (PPS). Propaganda PRL wykoślawiła jego legendę, prezentując go jako symbol komunizmu – w Trzeciej Rzeczypospolitej próbowano go więc „zdekomunizować”.

100 lat temu na części Warmii i Mazur zorganizowano plebiscyt

100 lat temu, 11 lipca 1920 r., na części Warmii i Mazur zorganizowano plebiscyt mający zadecydować o przynależności państwowej tych ziem. Mimo wielkich nadziei jego rezultaty okazały się wielką porażką odrodzonej Polski i spektakularnym zwycięstwem Niemiec podnoszących się z klęski I wojny światowej.

Trzej prezydenci II RP

Urzędujących prezydentów w II Rzeczypospolitej było trzech. Ale wyborów głowy państwa – to jeden z paradoksów związanych z dziejami tego urzędu w Polsce międzywojennej – było więcej, podobnie jak osób pełniących obowiązki prezydenta.

40 lat temu wybuchły strajki świdnickie i lubelskie

40 lat temu, 8 lipca 1980 r., w Świdniku wybuchł strajk robotników miejscowej fabryki PZL. W ciągu kolejnych dni protesty przeciw podwyżkom cen objęły kolejne zakłady. Wbrew obawom władze nie zdecydowały się na ich siłowe stłumienie. Lubelski lipiec stanowił wstęp do wydarzeń przełomowego Sierpnia.

70 lat temu podpisano między Polską a NRD układ o granicy na Odrze i Nysie Łużyckiej

70 lat temu, 6 lipca 1950 r. w Zgorzelcu premierzy Józef Cyrankiewicz i Otto Grotewohl podpisali „Układ o wytyczeniu ustalonej i istniejącej polsko-niemieckiej granicy państwowej”. Był to pierwszy w historii polsko-niemiecki układ graniczny. Jego zapisy zostały narzucone obu państwom przez ZSRS.

75 lat temu ogłoszono „Testament Polski Walczącej”

75 lat temu, 1 lipca 1945 r., Rada Jedności Narodowej ogłosiła „Testament Polski Walczącej” jako ostatni akt swojej działalności. Dokument ten był ideowym podsumowaniem sześciu lat walki o niepodległość oraz sprzeciwem wobec niesprawiedliwych decyzji podjętych przez mocarstwa alianckie w Jałcie i Teheranie.