Artykuły historyczne

60 lat temu zmarła Aleksandra Piłsudska

60 lat temu, 31 marca 1963 r., zmarła Aleksandra Piłsudska. „Nie możemy patrzeć na nią tylko jako na żonę Józefa Piłsudskiego. Musimy patrzeć również przez pryzmat jej wkładu w walkę o niepodległość” - mówi PAP prof. Grzegorz Nowik, historyk z PAN, zastępca dyrektora Muzeum J. Piłsudskiego w Sulejówku. Sejm RP ustanowił 2023 r. Rokiem Aleksandry Piłsudskiej.

„Trzaskać!” – 80 lat temu Grupy Szturmowe Szarych Szeregów przeprowadziły Akcję pod Arsenałem

80 lat temu, 26 marca 1943 r., u zbiegu ul. Długiej i Bielańskiej w Warszawie, w pobliżu budynku Arsenału, członkowie Grup Szturmowych Szarych Szeregów pod dowództwem Stanisława Broniewskiego „Orszy” przeprowadzili akcję odbicia z rąk gestapo Janka Bytnara „Rudego”. Przeszła ona do historii jako Akcja pod Arsenałem.

80 lat temu ukazał się komunikat Kierownictwa Walki Cywilnej dotyczący karania szmalcowników

80 lat temu, 18 marca 1943 r., w konspiracyjnym „Biuletynie Informacyjnym” ukazał się komunikat Kierownictwa Walki Cywilnej dotyczący karania szmalcowników. „Z komunikatu wynikało, że przypadki szantażu i czerpania korzyści z tragicznego położenia Żydów stanowiły zbrodnię wobec praw Rzeczypospolitej i podlegały karze” – mówi PAP dr Roman Gieroń z Oddziałowego Biura Badań Historycznych IPN w Krakowie.

80 lat temu w okupowanej Polsce wylądował pomysłodawca i współtwórca „Cichociemnych” mjr Jan Górski

W nocy z 14 na 15 marca 1943 r. w okolicy Książenic koło Grodziska Mazowieckiego wylądowali trzej „Cichociemni”. Wśród nich był mjr Jan Górski - pomysłodawca i współtwórca „Cichociemnych”. W specjalnych pasach mieli równowartość 7 mln dolarów na potrzeby AK i Podziemnego Państwa Polskiego.

100 lat temu zakończył się proces kształtowania granic II Rzeczypospolitej

100 lat temu, 15 marca 1923 r., w Paryżu podpisano dodatkowy protokół do Traktatu Wersalskiego zatwierdzający wschodnią granicę Polski. „Uchwała Rady Ambasadorów stanowi uwieńczenie dzieła wskrzeszenia Polski niepodległej” – mówił ówczesny premier Władysław Sikorski.

70 lat temu ppor. Franciszek Jarecki uciekł myśliwcem MiG-15bis na Bornholm

70 lat temu, 5 marca 1953 r., ppor. Franciszek Jarecki uciekł myśliwcem MiG-15bis na duńską wyspę Bornholm. Była to pierwsza w historii ucieczka pilota odrzutowego myśliwca z komunistycznego kraju na Zachód. „Dla Amerykanów maszyna była bezcenną zdobyczą” – mówi PAP historyk lotnictwa dr hab. Andrzej Olejko.

160 lat temu w walce z Rosją zginął bohater Powstania Styczniowego Andrij Potebnia

160 lat temu, w nocy z 4 na 5 marca 1863 r., w zwycięskiej bitwie wojsk powstańczych pod Skałą zginął por. Andrij Potebnia, Ukrainiec, były oficer armii rosyjskiej. Przez historyków jest uznawany za jeden z symboli wspólnej walki narodów dawnej RP przeciwko zaborcy.

25 lat temu zmarł Adam Bień, jeden z przywódców Polskiego Państwa Podziemnego

25 lat temu, 4 marca 1998 r., zmarł Adam Bień, prawnik, działacz ludowy, członek władz Polskiego Państwa Podziemnego, sądzony w tzw. procesie szesnastu w Moskwie. „Bez miłości Ojczyzny nie ma narodu i nie ma państwa” – pisał u schyłku życia.

75 lat temu Stanisław Kasznica, ostatni dowódca NSZ, usłyszał wyrok śmierci

75 lat temu, 2 marca 1948 r., Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie skazał na śmierć ppłk. Stanisława Kasznicę, ostatniego komendanta Narodowych Sił Zbrojnych. „Ten, kto nie przeszedł tortur, nie ma prawa osądzać” – powiedział podczas ostatniego przed śmiercią widzenia ze swoją siostrą.

50 lat temu zmarł Józef Unrug – dowódca obrony Wybrzeża w 1939 r.

50 lat temu, 28 lutego 1973 r., zmarł Józef Unrug, dowódca okrętów podwodnych podczas I wojny, w okresie międzywojennym szef Floty i Obszaru Nadmorskiego oraz dowódca obrony Wybrzeża w kampanii polskiej 1939 r.