Artykuły historyczne

100 lat temu powołano Radę Obrony Państwa

100 lat temu, 1 lipca 1920 r., Sejm Ustawodawczy powołał Radę Obrony Państwa pod przewodnictwem Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego. Miała prawo decyzji we wszystkich sprawach związanych z prowadzeniem wojny i zawieraniem pokoju.

Wybory prezydenckie w Polsce 1989–2015

W historii Polski po 4 czerwca 1989 r. obywatele wybierali prezydenta RP sześciokrotnie. Niemal wszystkie kampanie były zacięte i obfitowały w wiele dramatycznych momentów oraz zaskakujących decyzji wyborców.

75 lat temu powołano Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej

75 lat temu, 28 czerwca 1945 r., powołano Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej. Jego powstanie było realizacją uchwał z konferencji w Jałcie, które według aliantów zachodnich miały zapewnić Polsce możliwość decydowania o swoim losie. TRJN okazał się narzędziem w rękach Stalina.

15 lat temu otwarto odbudowany Cmentarz Orląt Lwowskich

15 lat temu, 24 czerwca 2005 r., otwarto odbudowany Cmentarz Orląt Lwowskich. W międzywojniu był jednym z najważniejszych polskich symboli walki o niepodległość. W okresie ZSRS był konsekwentnie niszczony. Po upadku imperium jego odbudowę traktowano jako element próby pojednania narodów polskiego i ukraińskiego.

120 lat temu urodził się Rafał Lemkin, twórca pojęcia ludobójstwa

120 lat temu, 24 czerwca 1900 r., urodził się Rafał Lemkin, prawnik, twórca pojęcia ludobójstwa i jeden ze współautorów uchwalonej przez ONZ „Konwencji w sprawie zapobiegania i karania ludobójstwa”. „Odkąd uznałem, że niszczenie grup ludności jest zbrodnią, nie mogłem zaznać spokoju” – podkreślał w autobiografii.

75 lat temu wydano wyroki w procesie przywódców Polskiego Państwa Podziemnego

75 lat temu, 21 czerwca 1945 r., w Moskwie wydano wyroki w procesie przywódców Polskiego Państwa Podziemnego. „Jeszcze ten, kto jest wolny, bez trudu odgadnie, że zbrodniarzem w tej sali nie my, ale wyście” – podsumował proces szesnastu poeta Kazimierz Wierzyński.

80 lat temu ewakuowano do Wielkiej Brytanii polskie władze emigracyjne

80 lat temu, 20 czerwca 1940 r., do Londynu przybył ewakuowany z upadającej pod naporem Niemców Francji premier RP gen. Władysław Sikorski. Wydarzenia drugiej połowy czerwca były jednym z najbardziej dramatycznych momentów historii Polski w pierwszym okresie II wojny światowej.

80 lat temu Niemcy dokonali w Palmirach egzekucji więźniów Pawiaka

80 lat temu, 20–21 czerwca 1940 r., 358 osób, w tym Maciej Rataj i Janusz Kusociński, zginęło w największej egzekucji dokonanej przez Niemców w Palmirach k. Warszawy. Od grudnia 1939 do lipca 1941 r. Niemcy przeprowadzili tam 21 egzekucji, w których zabito ponad 1700 osób.

80 lat temu urodził się Jakub Karpiński – socjolog, badacz systemu PRL

80 lat temu, 17 czerwca 1940 r., urodził się Jakub Karpiński. Był jednym z najważniejszych polskich znawców życia społecznego drugiej połowy XX wieku i krytykiem systemu komunistycznego. Nazywany był badaczem „historii jawnej” i pierwszym historykiem badającym system społeczny PRL.

60 lat temu zmarł Józef Hieronim Retinger – „kuzynek diabła”

60 lat temu, 12 czerwca 1960 r., zmarł Józef Retinger, jedna z najbardziej tajemniczych postaci historii Polski XX wieku. Jego działania oraz rzeczywiste intencje do dziś wywołują zażarte dyskusje. Część uczestników tych sporów uważa, że Retinger jest kluczem do zrozumienia przebiegu wielu wydarzeń i procesów, które wstrząsały i wstrząsają Polską, Europą i światem.