Artykuły historyczne

80 lat temu komendant główny AK gen. Stefan Rowecki „Grot” rozkazał utworzyć Kedyw

Rozkaz o powołaniu Kierownictwa Dywersji, tzw. Kedywu, wydał 22 stycznia 1943 r. komendant główny AK gen. Stefan Rowecki „Grot”. Dziełem Kedywu było m.in. odbicie w akcji pod Arsenałem Jana Bytnara „Rudego” i innych więźniów Pawiaka oraz zastrzelenie generała SS Franza Kutschery.

160 lat temu wybuchło Powstanie Styczniowe

160 lat temu, 22 stycznia 1863 r., Manifestem Tymczasowego Rządu Narodowego rozpoczęło się Powstanie Styczniowe, największy w XIX w. polski zryw narodowy. „Powstanie było aktem desperacji, ale nie było szaleństwem” – zauważa historyk prof. Andrzej Nowak.

95 lat temu ogłoszono Deklarację Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem

95 lat temu, 19 stycznia 1928 r. ogłoszono deklarację ideową Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem. Ugrupowanie, odżegnujące się od bycia partią, było zapleczem politycznym Józefa Piłsudskiego oraz jednym z najważniejszych narzędzi sprawowania władzy w latach 1928-1935.

„Upiorne wyzwolenie” – 17 stycznia 1945 r. rozpoczęła się sowiecka okupacja Warszawy

17 stycznia 1945 r., do lewobrzeżnych ruin Warszawy wkroczyły oddziały 1 Armii WP oraz Armii Czerwonej. Przez pół wieku w propagandzie komunistycznej dzień ten określano jako moment „wyzwolenia stolicy”. Świadkowie tych wydarzeń mówili o „upiornym +wyzwoleniu+ trupa miasta”.

Przywrócił Mazury Polsce, a Polskę Mazurom – 105 lat temu zmarł Wojciech Kętrzyński

105 lat temu, 15 stycznia 1918 r., zmarł Wojciech Kętrzyński, badacz dziejów Pomorza, Warmii i Mazur, historyk, bibliotekarz, publicysta i poeta, wieloletni dyrektor Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie. „Przywrócił Mazury Polsce, a Polskę Mazurom” – przyjęło się o nim mówić.

160 lat temu Rosjanie przeprowadzili „brankę” Polaków do swojej armii

160 lat temu, w nocy z 14 na 15 stycznia 1863 r., reżim carski przeprowadził brankę polskiej młodzieży. Ten akt terroru miał stłumić nastroje patriotyczne i pragnienie walki o niepodległości, a stał się iskrą, która doprowadziła do wybuchu Powstania Styczniowego.

30 lat temu zmarł Józef Czapski, malarz, dokumentator zbrodni katyńskiej

30 lat temu, 12 stycznia 1993 r. w Maisons-Laffitte pod Paryżem zmarł Józef Czapski, malarz, pisarz, żołnierz, więzień Starobielska, jeden z twórców paryskiej Kultury, dokumentator zbrodni katyńskiej . Miał 96 lat.

210 lat temu urodził się Hipolit Cegielski – patriota, współtwórca polskiego przemysłu

210 lat temu, 6 stycznia 1813 r., urodził się Hipolit Cegielski, nauczyciel, przemysłowiec, zwolennik pracy organicznej, publicysta. Był jednym z największych bohaterów „najdłuższej wojny współczesnej Europy”, która zapewniła Polakom przetrwanie na terenie zaboru pruskiego.

80 lat temu Niemcy rozstrzelali Jerzego Iwanowa-Szajnowicza

80 lat temu, 4 stycznia 1943 r., polski bojownik greckiego ruchu oporu Jerzy Iwanow-Szajnowicz został rozstrzelany przez Niemców. Zorganizował on siatkę wywiadowczą w porcie Pireus i innych greckich miastach. Niemcy skazali go na trzykrotną karę śmierci. Ostatnie jego słowa brzmiały „Niech żyje Grecja! Niech żyje Polska!”.

„Ich pierwszy wyczyn był najważniejszy” – 90 lat temu Polacy złamali Enigmę

90 lat temu, prawdopodobnie 31 grudnia 1932 r., polski kryptolog Marian Rejewski złamał kod niemieckiej maszyny szyfrującej Enigma. Ten sukces był podstawą dalszych prac nad odczytaniem tajemnic niemieckiej machiny wojennej, które przyczyniło się do klęski III Rzeszy.