„Pamięć. Płock 1939” to nowy projekt Fundacji Nobiscum, którego celem jest imienne upamiętnienie wszystkich Żydów zamieszkujących to miasto do II wojny światowej. W ramach przedsięwzięcia prowadzona jest obecnie kwerenda archiwalna. Jej wyniki zostaną opublikowane na portalu JewishPlock.eu w 2020 r.
Jak poinformował PAP prezes Fundacji Nobiscum Piotr Dąbrowski, publikacja będzie zawierała imiona i nazwiska nie tylko Żydów, którzy mieszkali w Płocku w 1939 r., ale także tych, którzy po wybuchu II wojny światowej zostali przesiedleni przez Niemców do tamtejszego getta z okolicznych miejscowości.
"Chcemy upamiętnić ludzi, konkretne osoby. Mówiąc dziś o społeczności żydowskiej, o mrocznym okresie II wojny światowej i jej ofiarach, mówimy często o liczbach, a zapominamy nieco, że liczby te odnoszą się do konkretnych ludzi, mężczyzn, kobiet i dzieci. Dlatego chcemy przypomnieć te osoby, ich imiona i nazwiska" – powiedział PAP Dąbrowski.
Prezes Fundacji Nobiscum wspomniał jednocześnie, że ludność żydowska Płocka do likwidacji w 1941 r. utworzonego tam przez Niemców getta liczyła ok. 10 tys. osób, z czego większość, bo ok. 9 tys. stanowiły osoby mieszkające w tym mieście przed wybuchem II wojny światowej.
Dąbrowski przyznał, iż inspiracją dla Fundacji Nobiscum i jej projektu "Pamięć. Płock 1939" były podobne inicjatywy realizowane w innych miastach Polski, jak np. w Krościenku "Ludzie, nie liczby" Dariusza Popieli czy "Lublin. 43 tysiące" Ośrodka "Brama Grodzka – Teatr NN".
Członkowie Rady Muzeum Getta Warszawskiego odebrali powołania
"Praca nad naszym projektem potrwa z pewnością kilka miesięcy. Obecnie trwa szczegółowa kwerenda archiwalna. Jej wyniki opublikujemy na naszym portalu JewishPlock.eu. Myślę, że stanie się to na przełomie lutego i marca 2020 r. Być może nie będzie to jeszcze pełna lista imion i nazwisk, ale z pewnością znaczna ich część. Na pewno będziemy tę listę sukcesywnie uzupełniali" – powiedział szef Fundacji Nobiscum.
Dąbrowski podkreślił, że planowana data publikacji w ramach projektu „Pamięć. Płock 1939” związana jest z kolejną rocznicą likwidacji przez Niemców w 1941 r. getta w tym mieście i wywiezieniem tamtejszych Żydów do obozów zagłady.
Płoccy Żydzi stanowili jedną z najstarszych społeczności żydowskich na ziemiach polskich. Tuż przed wybuchem II wojny światowej przygotowywali się do obchodów 700-lecia osiedlenia się w tym mieście. Przed 1939 r. mieszkało tam ok. 9 tys. osób pochodzenia żydowskiego - była to wówczas jedna trzecia mieszkańców miasta. Holokaust przeżyli nieliczni płoccy Żydzi. Ci, którzy powrócili do rodzinnego miasta po zakończeniu II wojny światowej, w większości wyemigrowali następnie z Polski, głównie w latach 50. i 60. XX wieku.
Fundacja Nobiscum powstała w Płocku w 2018 r. informując wówczas: "Chcemy promować sztukę, wiedzę historyczną wolną od ideologii, wspierać działania lokalne i społeczne. Organizować koncerty, wystawy, wydawać publikacje książkowe i płytowe. (...) Chcemy edukować i konfrontować z nowymi wymiarami sztuki. Jednocześnie bliska jest nam historia lokalna, chcemy mówić o jej zapomnianych kartach, przedstawiać dotąd nieznane fakty, pomagać w docieraniu do korzeni dzięki kwerendom genealogicznym".
Dotychczas Fundacja Nobiscum wydała m.in. książkę Gabrieli Nowak-Dąbrowskiej "Okno na Kwiatka. Ulica Józefa Kwiatka w Płocku od początku XIX wieku do 1939 r." prezentującą jedną z najstarszych ulic miasta, a zarazem główną ulicę dawnej dzielnicy żydowskiej wraz z informacjami o poszczególnych nieruchomościach i ich mieszkańcach. Zrealizowała także audiowizualny projekt "Ubiel", nawiązujący do nazwy miejscowości, w której 200 lat temu urodził się Stanisław Moniuszko oraz do jego twórczości - prezentacji projektu towarzyszyła premiera wydawnictwa CD pod tym samym tytułem, zawierająca eksperymentalne wersje siedmiu utworów kompozytora.
W maju Fundacja Nobiscum uruchomiła portal JewishPlock.eu, który – jak podkreśla – "w swym założeniu stanowić ma stale rosnące kompendium wiedzy o historii żydowskiej społeczności Płocka, ale także regionu". Na portalu opublikowano już m.in. blisko 300 reprodukcji fotografii i dokumentów, w tym pochodzących z rodzinnych archiwów potomków płockich Żydów, mieszkających obecnie np. w Izraelu i USA, które nie były wcześniej publikowane. (PAP)
mb/ aszw/
