Kultura i sztuka 1945-1989

40 lat temu zmarł Ireneusz Iredyński, pisarz, dramaturg i skandalista

9 grudnia 1985 r. zmarł Ireneusz Iredyński, pisarz, dramaturg, scenarzysta radiowy, filmowy i telewizyjny, autor piosenek i skandalista, skazany na trzy lata więzienia za usiłowanie gwałtu. Był ofiarą czasów, w których żył – powiedziała PAP Małgorzata Raducha, autorka biografii Iredyńskiego.

Ludzkiej godności nie da się zniszczyć - 50 lat „Zaklętych rewirów” Janusza Majewskiego

50 lat temu, 27 listopada 1975 r., w polskich kinach pojawiły się „Zaklęte rewiry” Janusza Majewskiego - ekranizacja prozy Henryka Worcella z Markiem Kondratem i Romanem Wilhelmim w rolach głównych. To opowieść o niezniszczalności ludzkiej godności – recenzował Krzysztof Mętrak.

Kartka do Dunikowskiego – 150. urodziny artysty

Xawery Dunikowski, jeden z najważniejszych polskich rzeźbiarzy był też malarzem. Artysta nadawał swoim rzeźbom i obrazom potężne, niepokojące napięcie. Przez ponad pół wieku pracy artystycznej stworzył wiele dzieł, które weszły do kanonu rzeźby nowoczesnej. 24 listopada mija 150. rocznica urodzin artysty.

Muzeum Narodowe w Krakowie opowiada o zespole rockowym SBB

Muzyczne dziedzictwo polskiego zespołu rockowego SBB to temat nowej wystawy Muzeum Narodowego w Krakowie. Na ekspozycji „SBB. Droga do wolności” zaprezentowano oryginalne instrumenty, okładki płyt i pamiątki związane z legendarną śląską formacją.

15 lat temu zmarł Henryk Mikołaj Górecki - kompozytor, autor „Symfonii pieśni żałosnych”

Współtworzona przezeń polska szkoła kompozytorska była największym fenomenem w naszej muzyce od czasów Chopina - ocenił muzykolog Marcin Gmys. 12 listopada 2010 r. zmarł Henryk Mikołaj Górecki, kompozytor najbardziej znany jako autor „Symfonii pieśni żałosnych”, która dała mu światową sławę.

Nie za duży, nie za mały, artysta doskonały - 25 lat temu zmarł Krzysztof Litwin

Krzysztof Litwin – Nie za duży, nie za mały, doskonały - tak ocenił Andrzej Wajda krakowskiego artystę, który zmarł 8 listopada 2000 roku. W pamięci widzów Litwin pozostał m.in. jako Chryzostom Cherlawy z „Niewiarygodnych przygód Marka Piegusa” i sierżant Walczak z „Przygód psa Cywila”.

Zmarła wybitna kostiumolożka i scenografka Barbara Ptak

W wieku 95 lat zmarła Barbara Ptak – urodzona w Chorzowie wybitna kostiumolożka i scenografka. Zaprojektowała kostiumy m.in. do „Noża w wodzie”, „Królowej Bony”, „Faraona” oraz wielu przedstawień teatralnych.

100 lat temu urodziła się Aleksandra Śląska, aktorka – królowa Bona i strażniczka w Auschwitz

4 listopada 1925 roku w Katowicach urodziła się Aleksandra Śląska, aktorka – ostatnia uczennica Juliusza Osterwy; zapamiętana jako królowa Bona, a także odtwórczyni niemieckich funkcjonariuszek SS w KL Auschwitz. Jej głosem mówiła też Glenda Jackson w serialu „Elżbieta, królowa Anglii”.

Słynne białe trolle Muminki obchodzą 80. urodziny

80 lat temu, w 1945 roku, premierę miała pierwsza książka z cyklu opowieści o Muminkach - „Małe trolle i duża powódź”. Słynne małe puszyste stwory wymyśliła fińska artystka Tove Jansson. To więcej niż baśniowe opowieści dla dzieci - to, jak uważa m.in. Olga Tokarczuk, odzwierciedlenie ludzkich archetypów.

Reżyser, a jeszcze bardziej intelektualista - 50 lat temu zmarł Pier Paolo Pasolini

50 lat temu, 2 listopada 1975 r. zmarł Pier Paolo Pasolini – włoski poeta, reżyser, scenarzysta i dramaturg. Dla mnie przede wszystkim był intelektualistą. Jego myśl nadal jest żywa i atrakcyjna – powiedziała PAP italianistka, literaturoznawczyni i tłumaczka dzieł Pasoliniego Anna Osmólska-Mętrak.