Izabela Michalska. Fot. PAP/R. Pietruszka
Z licznych wątków i fascynacji Jarosława Marka Rymkiewicza wybraliśmy temat śmierci. Przedstawiamy go w szczególnym kontekście, zwracając się do źródeł kultury ludowej i Mickiewiczowskich „Dziadów” – mówi Izabela Michalska, zapowiadając I Festiwal Rymkiewiczowski, który odbędzie się 2–10 listopada w Warszawie.
Polska Agencja Prasowa: Co jest hasłem przewodnim Festiwalu Rymkiewiczowskiego?
Izabela Michalska, dyrektor festiwalu: Hasło przewodnie festiwalu to: "Dziady, upiory, przodkowie". Z licznych wątków i fascynacji Jarosława Marka Rymkiewicza wybraliśmy temat śmierci. Przedstawiamy go w szczególnym kontekście, zwracając się do źródeł kultury ludowej i Mickiewiczowskich "Dziadów". Zwracamy się do przeszłości, do której w swojej twórczości Rymkiewicz nieustannie się odwoływał.
Daty festiwalu nie są przypadkowe. Przypadają na czas między dwoma ważnymi dla Polaków świętami, 1 i 11 listopada. Jest to czas zatrzymania się, zadumy. Chcielibyśmy w tym czasie zaprosić publiczność do wspólnego namysłu nad tematami najważniejszymi.
Na spotkania zapraszamy wszystkich zainteresowanych. Nie będą miały charakteru stricte akademickiego, na konferencji planujemy nawet wystąpienia performatywne. Wszyscy mogą przyjść, bez przygotowania i rejestracji. Natomiast na warsztaty trzeba się zapisać przez naszą stronę festiwalrymkiewiczowski.pl.
PAP: Dlaczego właśnie taki temat?
Izabela Michalska: Musieliśmy przeprowadzić selekcję Rymkiewiczowskich wątków. Trzeba było coś wybrać, więc zaczęliśmy od końca, czyli od śmierci. Muszę tu podkreślić, że Festiwal Rymkiewiczowski nie jest tylko o Rymkiewiczu, to festiwal wychodzący od Rymkiewicza jako inspiracji.
PAP: Czyli w waszych wyborach nie było odniesień społecznych czy politycznych związanych z dniem dzisiejszym?
Jarosław Marek Rymkiewicz: poeta-obywatel
Izabela Michalska: Pojawia się tu pytanie, co nie jest współcześnie polityczne. Czy są jeszcze takie przestrzenie? Mam wrażenie, że wszystkie są w jakiś sposób polityczne. Kwestia śmierci we współczesnej kulturze podlega procedurom i nie jesteśmy w tym niepolityczni. Nasze przeżywanie śmierci, odchodzenia bliskich, konfrontacja z naszą własną śmiertelnością, to nie jest nasza prywatna rzecz, zawsze przeżywamy ją w jakiś strukturach. W tej chwili są to struktury psychologiczne i psychiatryczne. Tak nam się każe to przeżywać. Mówi się o żałobie, o tym, że trzeba sobie z tym poradzić. Podczas festiwalu będziemy zastanawiać się, czy jest to formuła uniwersalna, czy tak właśnie mamy przeżywać śmierć?
PAP: Jak planujecie to zrealizować?
Izabela Michalska: Będzie spotkanie z Instytutem Dobrej Śmierci, który takie wątki w swoich działaniach podejmuje, spotkanie o samobójstwie z dr Halszką Witkowską, suicydolożką i inicjatorką projektu "Życie warte jest rozmowy". Ważna będzie też konferencja antropologiczno–etnologiczna pt. "Dziady – spotkanie żywych i umarłych", która odbędzie się w Państwowym Muzeum Etnograficznym. Będziemy się zastanawiać nad tradycyjnym obrządkiem okołopogrzebowym. Sięgniemy daleko wstecz, nawet do rytuałów słowiańskich i prasłowiańskich. Przyjrzymy się też temu, jak to się odbywa u naszych sąsiadów, na Białorusi, Litwie, w Ukrainie, zaprosiliśmy gości z tych krajów. I wreszcie warsztaty – filozoficzne, śpiewacze i terapeutyczne.
PAP: Jaką formułę będą miały wspomniane wydarzenia?
Skupimy się na naszym kręgu kulturowym, razem z naszymi najbliższymi wschodnimi sąsiadami. W kontrze do tego, co w tej chwili narzuca nam kultura masowa z amerykańskimi formami, które dotyczą raczej konsumpcji aniżeli obrzędowości.
Izabela Michalska: Na spotkania zapraszamy wszystkich zainteresowanych. Nie będą miały charakteru stricte akademickiego, na konferencji planujemy nawet wystąpienia performatywne. Wszyscy mogą przyjść, bez przygotowania i rejestracji. Natomiast na warsztaty trzeba się zapisać przez naszą stronę festiwalrymkiewiczowski.pl.
PAP: Jak szeroko, pod względem geograficznym i kulturowym, chcecie podejść do tematu?
Izabela Michalska: Skupimy się na naszym kręgu kulturowym, razem z naszymi najbliższymi wschodnimi sąsiadami. W kontrze do tego, co w tej chwili narzuca nam kultura masowa z amerykańskimi formami, które dotyczą raczej konsumpcji aniżeli obrzędowości. Stąd nasz zwrot do przeszłości i do przodków, chcemy usłyszeć ich głos – w poszukiwaniu formy własnej, która pozwala prawdziwie wejść w doświadczenie.
P. Gliński o Festiwalu Rymkiewiczowskim: pozwoli zachować pamięć o współczesnym polskim wieszczu
PAP: W programie festiwalu są liczne spotkania, debaty, wystawy, koncerty, spektakle, warsztaty, konferencje, czy na coś szczególnie chciałaby pani zwrócić uwagę?
Izabela Michalska: Dla mnie każde wydarzenie jest ważne i wyjątkowe. Miałam przyjemność i wyzwanie tworzyć ten program, ale też wielką trudność w tym, żeby ograniczyć pulę wydarzeń. Mamy wiele pomysłów na przyszłość i nadzieję, że uda się je zrealizować w kolejnych latach. W tym roku zapraszamy na koncerty, będą psychodeliczno-rockowe interpretacje pieśni pogrzebowych na koncercie "Polskich Znaków", 2 listopada. Będzie też Schubert i jego "Winterreise", ukochany kompozytor Rymkiewicza, grany w sposób wyjątkowy, bo na lirze korbowej! Odbędzie się też "Koncert Rymkiewiczowski" – w wykonaniu czterech składów awangardowo-ludowych. Rymkiewicz będzie po raz pierwszy śpiewany. Później, na gali zamknięcia, Rymkiewicza zaśpiewa Adam Strug. Z tym artystą będzie też można bezpośrednio się spotkać na leśmianowskim spotkaniu śpiewaczym. I dwie premiery w Instytucie Teatralnym!
PAP: Festiwal zapowiada się jako ogromne przedsięwzięcie, kto pomagał pani w pracy nad nim?
Izabela Michalska: Chciałabym bardzo podziękować Dariuszowi Kunowskiemu, który współpracował ze mną przy wystawie "Rymkiewicz. Encyklopedia", można ją oglądać do 12 listopada w Muzeum Literatury. Kolejna osoba to Mariusz Cieślik, swoisty spiritus movens festiwalu, to od jego telefonu wszystko się zaczęło. Remigiusz Mazur, muzyk i kurator części muzycznej, razem przygotowaliśmy także program konferencji w Muzeum Etnograficznym. Doskonałe grafiki przygotowała dla nas Katarzyna Zapart, trudno przejść obok nich obojętnie. Festiwal to praca zespołowa i jestem wdzięczna naszemu zespołowi za pracę i zaangażowanie. Pełny program Festiwalu Rymkiewiczowskiego i szczegóły można znaleźć na stronie festiwalrymkiewiczowski.pl
I Festiwal Rymkiewiczowski odbędzie się w dniach 2–10 listopada w Warszawie, to ponad dwadzieścia wydarzeń – od literatury po filozofię, od teatru po muzykę. W ramach imprezy odbędą się liczne debaty, konferencje, koncerty, warsztaty i przedstawienia teatralne. (PAP)
Rozmawiał: Tomasz Szczerbicki
szt/ dki/
