Wystawą Marii Stangret i Tadeusza Kantora rozpoczynają się w piątek w Krakowie obchody 100. urodzin Tadeusza Kantora - reżysera, malarza, scenografa, jednego z najważniejszych polskich twórców teatralnych. 2015 rok UNESCO ogłosiło Rokiem Kantora.
Jubileuszowe wydarzenia potrwają przez najbliższe miesiące. Współorganizatorem lub partnerem wielu z nich jest Ośrodek Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora Cricoteka w Krakowie - jedyna placówka poświęcona w całości twórczości tego artysty.
Wystawa w Cricotece jest przede wszystkim przeglądem twórczości żony Kantora, Marii Stangret, począwszy od lat 60. Publiczność zobaczy malowidła pochodzące ze zbiorów kilku polskich muzeów, prywatnych kolekcji i Cricoteki. Wystawę uzupełniają m.in. ambalaże Kantora sprzed ponad 50 lat. Kurator wystawy Józef Chrobak poinformował na piątkowej konferencji prasowej, że niektóre prace Kantora są pokazane po raz pierwszy.
Prof. Demarco, który współpracował z Kantorem w Edynburgu, podkreślił, że Kantor nie był człowiekiem teatru, a łączył performance ze sztukami wizualnymi. Jego zdaniem dzisiejsi przedstawiciele teatru nie reprezentują świata Kantora, którego każdy występ był happeningiem. „W całej historii teatru nie ma nikogo takiego jak Tadeusz Kantor. On jest unikatowy w historii kultury XX w.” – zaznaczył profesor.
Obrazy Cricoteka prezentuje w wyjątkowej scenerii - stworzonej przez nieznane polskiej publiczności rekonstrukcje obiektów scenicznych z przedstawień Kantora: „Skrzynię wielką" z „Szewców" (Paryż 1972) oraz szafę i worki z „W małym dworku" (Baden-Baden 1966), który to spektakl w 1969 r. sfilmował Dietrich Mahlow („Saecke, Schrank und Shirm" - "Worki, szafa i parasol").
Ekspozycja potrwa do 15 czerwca. Sfinansowało ją Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa i Narodowego oraz Ministerstwo Spraw Zagranicznych.
Na piątek zaplanowano również wernisaż wystawy „Wszystko wisi na włosku” w krakowskiej Galerii Starmach. Ekspozycja odtwarza instalację płócien i przedmiotów, którą w 1973 r. przygotował Kantor w warszawskiej Galerii Foksal. Prezentację uzupełniają zdjęcia Jacka Marii Stokłosy, które dokumentują wernisaż wystawy sprzed 42 lat.
Kolejne wydarzenia w ramach jubileuszu to m.in. wystawy, seminaria, warsztaty artystyczne. W sobotę Fundacja im. Tadeusza Kantora udostępni zwiedzającym Dom Twórczości Tadeusza Kantora i Marii Stangret-Kantor w Hucisku koło Wieliczki. Na miejscu artystę będą również wspominać jego przyjaciele z zagranicy.
Bogaty program zagraniczny obchodów przygotował Instytut Adama Mickiewicza. Za zagraniczne obchody Kantora odpowiada Instytut Adama Mickiewicza. Z-ca dyrektora Instytutu Olga Wysocka zaznaczyła, że Tadeusz Kantor włączył polską kulturę w kulturę międzynarodową. „Kantor swoją działalnością, twórczością łamał stereotypy, swoją odwagą pokazywał jak tworzyć piękne rzeczy i te piękne rzeczy inspirowały twórców na całym świecie” – powiedziała i zwróciła uwagę, że z okazji inauguracji jubileuszu do Cricoteki przyjechało wielu wybitnych artystów i promotorów sztuki Kantora za granicą, m.in. prof. Richard Demarco ze Szkocji.
Prof. Demarco, który współpracował z Kantorem w Edynburgu, podkreślił, że Kantor nie był człowiekiem teatru, a łączył performance ze sztukami wizualnymi. Jego zdaniem dzisiejsi przedstawiciele teatru nie reprezentują świata Kantora, którego każdy występ był happeningiem. „W całej historii teatru nie ma nikogo takiego jak Tadeusz Kantor. On jest unikatowy w historii kultury XX w.” – zaznaczył profesor.
Spośród zaplanowanych w różnych krajach świata wydarzeń rocznicowych na szczególną uwagę zasługuje wystawa, która potrwa w Sao Paulo od 18 sierpnia do 22 listopada. Ekspozycja będzie pierwszą w Ameryce Południowej retrospektywą Kantora, a zarazem największą prezentacją jego dorobku poza granicami Polski. Ekspozycja w Brazylii ma pokazać interdyscyplinarny charakter sztuki Kantora. Prezentacja zbudowana będzie w sposób problemowy, a nie chronologiczny. Na ponad 1,8 tys. m kw. powierzchni ekspozycyjnej zwiedzający zobaczą prace plastyczne, scenografie, dokumenty, a także mało znane prace filmowe. (PAP)
bko/ dym/