Premiera telewizyjna spektaklu "Wujek.81. Czarna ballada"

Po 36 latach tragiczna historia pacyfikacji kopalni "Wujek" zostaje opowiedziana na nowo - w musicalowej formie słowami nastoletniego chłopca i śląskiego rapera. "To nie jest pieśń żałobna ani wesoła przyśpiewka. To jest Czarna Ballada" - czytamy w zapowiedzi premiery w Teatrze TV.

"Szukaliśmy formy na to, w jaki sposób opowiedzieć tę historię. Wszyscy znamy znakomity film Kazimierza Kutza - ale ja chciałem o tym opowiedzieć z perspektywy kilkunastoletnich chłopaków, bo tyle lat miałem w 1981 roku" - powiedział w środę PAP reżyser spektaklu i dyrektor Teatru Śląskiego w Katowicach Robert Talarczyk.

"Chciałem odkurzyć te wspomnienia, chociaż właściwie są one ciągle żywe. Zależało mi na tym, by opowiedzieć o tych wydarzeniach trochę inaczej - nie tyle z perspektywy górników, ale społeczności, która przyglądała się tamtemu wydarzeniu. Czyli z perspektywy młodych chłopaków, matek, żon" - dodał reżyser.

Podkreślił, że pragnął "pokazać to, co się dzieje w sercach i głowach kobiet, kiedy dowiedziały się, że na kopalnię weszło ZOMO i doszło do tragedii".

"Dlatego to jest bardziej opowieść, ballada o pewnej społeczności zorganizowanej wokół kopalni i o tragedii, która miała wpływ nie tylko na rodziny zabitych górników, ale na wszystkich, którzy z tą kopalnią byli związani przez wiele, wiele lat" - wyjaśnił Talarczyk.

"Zdjęcia plenerowe były realizowane na kopalni +Wujek+ i na dachu wieżowca, skąd nastoletni bohaterowie oglądają pacyfikację kopalni - i na którym ja stałem trzydzieści sześć lat temu jako trzynastoletni chłopak. Parę zdjęć nakręciliśmy właśnie na tym autentycznym dachu wieżowca, który stoi nieopodal kopalni" - dodał.

"16 grudnia 1981. Katowice. Kopalnia +Wujek+. 13-letni chłopcy – Rafał, Grzegorz, Adam, Tomek. Czterej Jeźdźcy Apokalipsy. To jest ich historia. Ale też historia dziewięciu górników, którzy tego dnia nie wrócili do domu. To historia świata za żelazną kurtyną, do którego przychodzą paczki z RFN, w którym puszcza się zagraniczne filmy, kupuje niemieckie komiksy na +szaberplacu+ i żuje gumę balonową" - napisano na stronie Teatru Śląskiego.

Robert Talarczyk podkreślił, że pragnął "pokazać to, co się dzieje w sercach i głowach kobiet, kiedy dowiedziały się, że na kopalnię weszło ZOMO i doszło do tragedii". "Dlatego to jest bardziej opowieść, ballada o pewnej społeczności zorganizowanej wokół kopalni i o tragedii, która miała wpływ nie tylko na rodziny zabitych górników, ale na wszystkich, którzy z tą kopalnią byli związani przez wiele, wiele lat" - wyjaśnił.

"Reżyser bohaterem zbiorowym uczynił jedną ze śląskich rodzin. Mężczyźni pracują na +grubie+, kobiety dbają o dom, a dzieci włóczą się popołudniami po podwórku. Wydarzenia przedstawione są z perspektywy czwórki kilkunastolatków postrzegających świat przez pryzmat fikcji i zabawy, których finalnie dosięga ponura rzeczywistość stanu wojennego" - czytamy w zapowiedzi.

Spektakl obfituje w odniesienia do popkultury, a musicalowa forma porządkuje i wzmacnia przekaz przedstawienia. Współautorem muzyki jest pochodzący ze Śląska raper Miłosz Borycki "Miuosh", którego teksty stanowią rodzaj komentarza antycznego chóru do rozgrywających się wydarzeń.

Autorem scenariusza i reżyserem jest Robert Talarczyk. Scenografię i kostiumy zaprojektowali Iga Słupska i Szymon Szewczyk, a muzykę skomponowali Hadrian Filip Tabęcki oraz "Miuosh". Autorami tekstów piosenek są Robert Talarczyk i "Miuosh". Choreografię opracował Jakub Lewandowski.

W przedstawieniu występują m.in: Ambroży Żychiewicz (Rafał), Karol Huget (Tomek), Michał Lupa (Grzegorz), Paweł Wawrzyczny (Adam), Joanna Kściuczyk-Jędrusik (Barbórka), Anna Kadulska (Śmierć), Miuosh (Pan z Katowic), Barbara Lubos (Mama Rafała), Dariusz Chojnacki (Tata Rafała), Grażyna Bułka (Babcia Rafała), Wiesław Sławik (Dziadek Rafała), Dorota Chaniecka (Ciocia Rafała), Piotr Bułka (Wujek Rafała), Kalina Święs (Kuzynka Rafała), Karina Grabowska (Mama Tomka), Grzegorz Przybył (Tata Tomka).

Przedstawienie "Wujek.81. Czarna ballada" miało swoją prapremierę na scenie Teatru Śląskiego w Katowicach 17 grudnia 2016 r. Rejestracji dla Teatru TV dokonano w październiku br.

Robert Talarczyk (ur. 21 stycznia 1968 r. w Katowicach) jest reżyserem, aktorem, scenarzystą i dramaturgiem. Ukończył Państwową Wyższą Szkołę Teatralną we Wrocławiu. Po studiach był związany przez kilkanaście lat z Teatrem Rozrywki w Chorzowie, w którym zadebiutował w 1998 r. jako reżyser "Ptaśka" Williama Whartona. Kolejne spektakle realizował na na śląskich scenach: w Teatrze Korez - "Ballady kochanków i morderców według Nicka Cave’a" (2002), "Cholonka" (2004), "Kometa, czyli ten okrutny XX wiek wg Nohavicy" (2007); w Teatrze Gry i Ludzie - "Miłość Fedry" (2003) i "Niezidentyfikowane szczątki ludzkie i prawdziwa natura miłości" (2004); Teatrze Rozrywki - "Dzieła wszystkie Szekspira w nieco skróconej formie" (1999) i "Krzyk według Jacka Kaczmarskiego" (2004); Teatrze Śląskim – "Underground" (2009); Gliwickim Teatrze Muzycznym – "Bulwar zdradzonych marzeń" (2011).

W latach 2005-13 pełnił funkcję dyrektora Teatru Polskiego w Bielsku-Białej. Od września 2013 r. jest dyrektorem Teatru Śląskiego w Katowicach.

W 2013 r. w Teatrze Śląskim wyreżyserował "Piątą stronę świata" – adaptację debiutanckiej powieści Kazimierza Kutza, która zdobyła pierwsze miejsce w XIX Konkursie na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej. Na XIV Festiwalu Teatru Polskiego Radia i Teatru Telewizji Polskiej "Dwa Teatry" – Sopot 2014 zdobył nagrody za reżyserię telewizyjnej wersji "Piątej strony świata" oraz za adaptację powieści Kazimierza Kutza.

W 2017 r. otrzymał Srebrny Medal Zasłużony Kulturze "Gloria Artis".(PAP)

autor: Grzegorz Janikowski

edytor: Paweł Tomczyk

gj/ pat/