Urodził się 2 lipca 1953 r. w Warszawie. W swoim rodzinnym mieście ukończył technikum kolejowe i w 1974 r. rozpoczął pracę jako maszynista PKP. W 1978 r. rozpoczął pracę jako elektromonter w zakładach w Ursusie. W tym samym roku rozpoczął współpracę z Komitetem Samoobrony Społecznej „KOR”.
Janas i KOR w Ursusie
Był jednym z liderów rodzącego się środowiska opozycji demokratycznej wśród robotników Ursusa. Kolportował prasę podziemną – „Biuletyn Informacyjny KSS KOR” oraz „Robotnika”. Równolegle brał udział w pracach oficjalnych związków zawodowych. W maju 1980 r. SB rozpoczęła jego rozpracowywanie, trwające przez kolejnych dziewięć lat.
1 lipca 1980 r. na wieść o znaczących podwyżkach cen żywności wraz ze Zbigniewem Bujakiem był jednym z inicjatorów jednego z pierwszych protestów podczas lipcowej fali strajków. Strajk został zakończony następnego dnia, po zagwarantowaniu przez dyrekcję podwyżek rekompensujących podwyżki.
Dr T. Kozłowski: w latach 1980–1981 z pewnością mieliśmy do czynienia z systemem dwuwładzy
21 sierpnia Janas i jego koledzy związani z KSS „KOR” powołali w zakładach w Ursusie Robotniczy Komitet Solidarności ze Strajkującymi Robotnikami Wybrzeża. Janas wziął również udział w delegacji do najważniejszego centrum strajków sierpnia 1980 r. – Stoczni Gdańskiej. Po podpisaniu Porozumień Sierpniowych zakładał związek zawodowy w zakładach w Ursusie, a następnie został wybrany na przewodniczącego zakładowych struktur NSZZ „Solidarność”. W kolejnych miesiącach stał się jednym z najważniejszych liderów warszawskiej „S”. Po I Krajowym Zjeździe NSZZ „Solidarność” jesienią 1981 r. wszedł w skład Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”. Współtworzył powstające w tym czasie Komitety Obrony Więzionych za Przekonania.
Janas w podziemnej „Solidarności”
W przeciwieństwie do większości liderów „S” uniknął aresztowania 13 grudnia 1981 r. Ukrywał się aż do lutego 1983 r. Działał w Regionalnej Komisji Wykonawczej podziemnej „Solidarności”. Ujawnił się z powodu ciężkiego pobicia przez bezpiekę jego żony. Nakłaniany przez władze odmówił podpisania oświadczenia o wyjściu z konspiracji. Kontynuował działalność konspiracyjną. W lipcu 1987 r. był jednym z założycieli Kręgu Przyjaciół Solidarności Polsko-Czechosłowackiej. Wielokrotnie brał udział w organizowanych na granicy obu państw spotkaniach polskich i czechosłowackich opozycjonistów. Organizował przerzut przez granicę zakazanych przez władze wydawnictw oraz materiałów drukarskich. W 1989 r. współzakładał Solidarność Polsko-Węgierską.
Janas po 1989 r.
4 czerwca 1989 r. został wybrany na posła. Z ramienia Unii Demokratycznej i Unii Wolności zasiadał w parlamencie do 2001 r. Jednocześnie działał w stowarzyszeniach związanych z nurtem liberalno-lewicowym, m.in. Fundacją im. Stefana Batorego. Po zakończeniu aktywności politycznej zaangażował się w działalność biznesową, prowadził m.in. własną firmę doradczą i zasiadał w radach nadzorczych.
11 listopada 1990 r. został odznaczony przez prezydenta RP Ryszarda Kaczorowskiego Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. W 2007 r. prezydent Lech Kaczyński odznaczył Zbigniewa Janasa Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. W 2014 r. otrzymał Krzyż Wolności i Solidarności.
szuk / skp /
