Archiwum oficera AK kpt. Mariana Kamińskiego w zbiorach Archiwum Akt Nowych

„Marian Kamiński jawi się jako dobry archiwista. Miał zmysł dokumentacyjny” – powiedział Olczak. Podkreślił, że waga przekazanych do AAN dokumentów polega nie tylko na ich kompletności dającej możliwości prześledzenia jego działalności w konspiracji i na emigracji, ale dokumentuje także działania najważniejszych postaci polskiego życia politycznego na uchodźstwie. „Na podstawie tych dokumentów widać w jaki sposób te środowiska podchodziły do reżimu komunistycznego i traktowały PRL” – dodał dyrektor AAN. Zbiór zawiera także nieznane dotąd fotografie z Powstania Warszawskiego. Dodał, że już teraz można zobaczyć je na stronach AAN.

Dyrektor Archiwum Akt Nowych podkreślił, rolę polskich dyplomatów w USA, którzy współpracowali z rodziną kpt. Kamińskiego. Wiceminister spraw zagranicznych Szymon Szynkowski vel Sęk w wypowiedzi dla mediów powiedział, że polscy dyplomaci w Los Angeles wykazali się wielką sprawnością, ponieważ proces przejęcia dokumentów trwał zaledwie nieco ponad miesiąc. „To dowód na sprawność polskiej dyplomacji i dbałość o polskie dziedzictwo historyczne” – stwierdził. Dodał, że obecnie polscy dyplomaci zajmują się obecnie kolejnymi archiwami rodzinnymi, które mogą stanowić ważny materiał źródłowy dla historyków. „Kolejne miesiące przynoszą informacje, że gdzieś na drugim końcu globu, wnuk lub prawnuk zaopiekował się zbiorami weterana. Polskość to również odczuwanie obowiązku pielęgnowania pamięci i opieki nad pamiątkami o przodkach” – podkreślił wiceminister spraw zagranicznych.

„Marian Kamiński jawi się jako dobry archiwista. Miał zmysł dokumentacyjny” – powiedział Mariusz Olczak. Podkreślił, że waga przekazanych do AAN dokumentów polega nie tylko na ich kompletności dającej możliwości prześledzenia jego działalności w konspiracji i na emigracji, ale dokumentuje także działania najważniejszych postaci polskiego życia politycznego na uchodźstwie. „Na podstawie tych dokumentów widać w jaki sposób te środowiska podchodziły do reżimu komunistycznego i traktowały PRL” – dodał dyrektor AAN

Siostra kpt. Mariana Kamińskiego Barbara Gruda, wspominając swojego starszego o piętnaście lat brata podkreśliła, że ze względu na swoje doświadczenia był dla niej „drugim ojcem”. W kontekście jego działalności konspiracyjnej przypomniała jak ważna dla pokoleń urodzonych w międzywojniu była wartość odzyskanej niepodległości. Zaapelowała do młodych ludzi o docenieniu możliwości życia w wolnym kraju. „To, co pozwala wam na realizację waszych pasji to niepodległość. To warunek konieczny. Trzeba ją osłaniać przed wiatrami wiejącymi coraz mocniej wokół naszych granic. To powinien być cel ponad wszelkimi podziałami” – powiedziała.

Urodzony 24 maja 1912 r. kpt. Marian Kamiński był absolwentem Szkoły Podchorążych Piechoty w Ostrowi Mazowieckiej. Służył w 21 Pułku Piechoty, podczas wojny obronnej 1939 roku. Uczestniczył w obronie Warszawy, a po kapitulacji pozostał w mieście i zaangażował się w tworzenie podziemia zbrojnego. W konspiracji był komendantem 1 Rejonu Obwodu II Żoliborz ZWZ-AK. Podczas Powstania Warszawskiego dowodził Zgrupowaniem „Żaglowiec” walczącym jako 21 Pułk Piechoty „Dzieci Warszawy” AK. Kawaler Virtuti Militari i Krzyża Walecznych. Po wojnie aktywnie działał w środowisku polonijnym w USA. Zmarł w Los Angeles 6 marca 1994 r.

Sprowadzone z USA dzięki współpracy z Ministerstwem Spraw Zagranicznych archiwum kpt. Mariana Kamińskiego stanowi archiwalny zapis całości dorobku jego życia. Zbiory podzielone na chronologiczne etapy prezentuje bowiem zarówno okres służby w Wojsku Polskim II RP, jak również pracy konspiracyjnej i walk podczas Powstania Warszawskiego, zawierając liczne zdjęcia, dokumenty i pamiątki. W archiwum znajdują się m.in. oryginalne zdjęcia z życia garnizonowego 21 Pułku Piechoty i Szkoły Podchorążych w Różanie i Ostrowi Mazowieckiej-Komorowie, oraz walk prowadzonych na Żoliborzu przez Zgrupowanie „Żaglowiec”.

CZYTAJ TAKŻE

II wojna światowa: Kampania wrześniowa

Ogromną część przekazanych materiałów stanowi dokumentacja powojennej działalności kombatanckiej i polonijnej. W archiwum znajdują się dokumenty Koła Armii Krajowej w Los Angeles oraz innych organizacji emigracyjnych i polonijnych działających w Kalifornii. Wśród dokumentacji znajduje się bogata korespondencja Mariana Kamińskiego z szeregiem postaci polskiego życia emigracyjnego i polonijnego oraz funkcyjnych i żołnierzy Armii Krajowej. Wśród nich możemy wymienić: Stefana Korbońskiego, Tadeusza Bieleckiego, Zbigniewa Bryma ps. Zdunin.

W skład zbioru wchodzą również liczne albumy zdjęciowe, dokumentacja działalności na rzecz pamięci, prawdy historycznej i odzyskania przez Polskę pełnej niepodległości od komunizmu, będące wyjątkowym zapisem głębokiego przywiązania Polonii do spraw kraju i bieżącego ich monitorowania w okresie PRL-u, pomimo pozostawania poza Polską. Są to m.in. unikalne kolorowe zdjęcia doskonałej jakości wykonane podczas wizyt w Polsce w latach osiemdziesiątych Zdaniem Archiwum Akt Nowych „zbiór ten uzupełnia obraz służby przedwojennego Wojska Polskiego, działalności struktur ZWZ-AK i Powstania Warszawskiego, oraz działalności kombatanckiej Polonii w USA, ukazując je przez pryzmat życiorysu kpt. Mariana Kamińskiego”.(PAP)

Autor: Michał Szukała

szuk/ pat/