Bolonia, Włochy, 22.09.2021. Burmistrz Bolonii Virginio Merola (P) podczas uroczystości złożenia kwiatów przed tablicą upamiętniającą wyzwolenie Bolonii przez siły sprzymierzone na Placu Neptuna. Trwają obchody 80. rocznicy utworzenia armii generała Władysława Andersa. Fot. PAP/A. Zawada
Pamięć o Armii Andersa – heroicznych żołnierzach 2. Korpusu Polskiego – to budulec naszej przyjaźni – podkreślił burmistrz Bolonii Virginio Merola, który w środę w centrum miasta przywitał pielgrzymkę ostatnich żyjących żołnierzy gen. Władysława Andersa. Walki o Bolonię połączyły nas na zawsze – dodał.
Przed głównymi uroczystościami, które odbędą się w środę wieczorem na bolońskim Polskim Cmentarzu Wojennym, w centrum miasta odbyła się ceremonia złożenia kwiatów przed tablicą upamiętniającą wyzwolenie Bolonii przez siły sprzymierzone, a następnie ceremonia przy Porta di Strada Maggiore. To średniowieczna brama, którą 21 kwietnia 1945 r. do miasta wkroczyli żołnierze 9. Batalionu Strzelców Karpackich, owacyjnie witani przez miejscową ludność.
"41 lat temu w tym miejscu została wmurowana tablica upamiętniająca wasze dokonania - 21 kwietnia 1945 roku zniszczone pożogą wojenną miasto w końcu odżyło i mogło patrzeć z nadzieją w przyszłość. O godzinie szóstej rano heroiczni żołnierze 2. Korpusu Polskiego pod dowództwem gen. Władysława Andersa wkroczyli do miasta, właśnie w tym miejscu przekraczając Porta Maggiore, które stało się miejscem upamiętniającym te wydarzenia i łączącym nas na zawsze" - powiedział Merola.
J. J. Kasprzyk: Armia Andersa wyzwalając Bolonię, wiedziała, że do wolnej Polski już nie wróci
"Jako burmistrz Bolonii i w imieniu wszystkich mieszkańców miasta chciałbym wyrazić naszą wdzięczność (…). Pamięć o przeszłości to jest budulec przyjaźni i współpracy na przyszłość" - dodał włodarz miasta, dziękując weteranom za ich obecność po ponad 76 latach od wyzwolenia miasta.
Szef Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk zgodził się z opinią, że wspólne walki Polaków i Włochów w obronie wartości będących fundamentem cywilizacji europejskiej pozostaną już na zawsze spoiwem łączącym współcześnie i w przyszłości narody Polski i Włoch. "Na tej pamięci musimy wznosić współczesną Europę, kształtować jej wrażliwość i tożsamość" - mówił Kasprzyk, przypominając w tym kontekście słowa Jana Pawła II z jego pracy pt. "Pamięć i tożsamość".
We wcześniejszej rozmowie z PAP Jan Józef Kasprzyk przypomniał, że bitwa o Bolonię obok bitwy o Monte Cassino i Ankonę była jedną z trzech najważniejszych operacji prowadzonych w 1944 i 1945 roku przez Wojsko Polskie. Podkreślił, że wyzwolenie Bolonii przez 2. Korpus Polski wieńczyło szlak nadziei i wolności prowadzony przez Polaków na półwyspie Apenińskim.
"Niestety, radość polskich żołnierzy z wyzwolenia miasta i przyniesienia wolności Włochom, splatała się z ich smutną konstatacją, że do wolnej Polski nie będzie im dane w najbliższym czasie wrócić. W Bolonii już wiedzieli, że Polska, decyzją mocarstw także zachodnich, znajdzie się w sowieckiej strefie wpływów. A zatem wtedy, w kwietniu 1945 roku, radość zwycięstwa mieszała się z goryczą, że nie będzie gdzie powracać" - zaznaczył Kasprzyk.
Urząd ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych jest organizatorem pielgrzymki weteranów, w tym żołnierzy gen. Andersa, do Włoch z okazji 80-lecia formowania się we wrześniu 1941 r. Armii Polskiej na Wschodzie. Po wyłonieniu z niej 2. Korpusu Polskiego, polscy żołnierze w kampanii włoskiej zdobyli m.in. Monte Cassino - w bitwie, która przeszła do historii jako jedna z najbardziej zaciętych bitew II wojny światowej.
Wśród weteranów są kpt. Władysław Dąbrowski, ppor. Alojzy Mrzyk, Leon Piesowocki, por. Edward Moczulski, Czesław Balec, Marian Bajda, Feliks Osiński, a także Krzysztof Flizak - kapitan armii USA, który jako 10-letni chłopiec trafił do Junackiej Szkoły Kadetów przy Armii gen. Andersa w Palestynie. Towarzyszą im też kombatanci Polskiego Państwa Podziemnego: weteran AK i NOW, sędzia mjr Bogusław Nizieński oraz por. Janusz Maksymowicz, który walczył w Powstaniu Warszawskim.
Przed uroczystościami w Bolonii weterani, którym towarzyszą m.in. bliscy, a także Anna Maria Anders - ambasador RP we Włoszech i córka gen. Andersa, złożyli hołd swojemu dowódcy i poległym kolegom m.in. w Rzymie, Piedimonte San Germano, na Monte Cassino i w Acquafondata.
Bitwa o Bolonię rozpoczęła się 9 kwietnia 1945 roku; trwała do 21 kwietnia. Była to jedna z ostatnich bitew stoczonych przez wojska alianckie na froncie włoskim. W walkach brali udział żołnierze 2. Korpusu Polskiego pod dowództwem generała Andersa. Przełamanie frontu pod Bolonią i wyzwolenie miasta miało decydujące znaczenie dla ostatecznej klęski Niemiec na froncie włoskim.
Bitwa o Bolonię rozpoczęła się 9 kwietnia 1945 roku; trwała do 21 kwietnia. Była to jedna z ostatnich bitew stoczonych przez wojska alianckie na froncie włoskim. W walkach brali udział żołnierze 2. Korpusu Polskiego pod dowództwem generała Andersa. Przełamanie frontu pod Bolonią i wyzwolenie miasta miało decydujące znaczenie dla ostatecznej klęski Niemiec na froncie włoskim. 21 kwietnia 9. Batalion Strzelców Karpackich wkroczył jako pierwszy do Bolonii i zawiesił nad miastem polską flagę. Kilka godzin później do miasta dotarły oddziały alianckie.
Polski Cmentarz Wojenny w Bolonii-San Lazzaro di Savena jest największym spośród czterech polskich cmentarzy we Włoszech; spoczywa tam 1432 żołnierzy 2. Korpusu Polskiego poległych w walkach na Linii Gotów, w Apeninie Emiliańskim i w bitwie o Bolonię, w której zginęło ok. 300 polskich żołnierzy, a ok. 600 zostało rannych. Cmentarz powstał z inicjatywy generała Andersa.
Z Bolonii Norbert Nowotnik (PAP)
nno/ pat/
