Źródło: Facebook/Zabytkowa Kopalnia Guido
Podziemną trasę, poświęconą historii strajku w kopalni Piast w Bieruniu, gdzie w grudniu 1981 r. ponad tysiąc górników przez dwa tygodnie protestowało pod ziemią przeciwko wprowadzeniu stanu wojennego, przygotowuje Zabytkowa Kopalnia Węgla Kamiennego Guido w Zabrzu.
Przedsięwzięcie włącza się w obchody 40-lecia tego najdłuższego podziemnego protestu.
„Wyobrażacie sobie spędzić 14 dni pod ziemią? Bez dostępu do światła dziennego? Bez bliskich w najbardziej rodzinnym okresie w roku – świętach Bożego Narodzenia? Nie? Poznajcie historię tych, którzy właśnie na taki krok się zdecydowali. W imię walki o wolność. Z miłości do ojczyzny. Solidarnie, ramię w ramię…” – zaanonsowano w poniedziałek po południu nowe przedsięwzięcie na facebookowym profilu Guido.
„W pewien zimowy dzień, w 1981 r. prawie 2 tys. górników nie wyjechało po szychcie na powierzchnię! Kolejne dni, które zamieniły się w tygodnie, żyli 650 metrów pod ziemią… Poznaj ich historie, posłuchaj o prawdziwej sile ducha walki i odkryj tajemnice najgłośniejszego strajku stanu wojennego, w Kopalni Węgla Kamiennego Piast. Historia opowiedziana głosami uczestników. Usłysz ją!” – zachęca profil kopalni.
„W pewien zimowy dzień, w 1981 r. prawie 2 tys. górników nie wyjechało po szychcie na powierzchnię! Kolejne dni, które zamieniły się w tygodnie, żyli 650 metrów pod ziemią… Poznaj ich historie, posłuchaj o prawdziwej sile ducha walki i odkryj tajemnice najgłośniejszego strajku stanu wojennego, w Kopalni Węgla Kamiennego Piast. Historia opowiedziana głosami uczestników. Usłysz ją!” – zachęca profil kopalni.
W zapowiedzi uściślono, że nowa trasa pod nazwą „14 dni pod ziemią…”, przygotowana we współpracy z Muzeum Śląskim, będzie dostępna do zwiedzania od 9 grudnia. Bilety będą natomiast dostępne od środy, 24 listopada.
Trwający dwa tygodnie podziemny strajk w kopalni Piast w Bieruniu był najdłuższym tego typu protestem w powojennej historii górnictwa. Nieco krócej - 9 dni - trwał podobny strajk w sąsiedniej kopalni Ziemowit w Lędzinach. W każdej z kopalń strajk rozpoczęło ponad 2 tys. górników, a do końca protestów w obu przypadkach dotrwało około tysiąca strajkujących. Górnicy z kopalni Ziemowit przerwali strajk rano w Wigilię 1981 r., górnicy z Piasta spędzili Boże Narodzenie pod ziemią, przy wstrzymanych dostawach żywności i gasnących lampkach. Ostatnie dni strajku, w tym Wigilię, większość strajkującej załogi spędziła już właściwie w ciemnościach, z wydzielanym jedzeniem.
Majchrzak: Stan wojenny był szykowany od października 1980 r.
Górnicy z Piasta wyjechali na powierzchnię 28 grudnia, po uzyskaniu od władz gwarancji bezpieczeństwa. Wyjeżdżając śpiewali hymn, a potem modlili się przed ołtarzem św. Barbary. Wracając do domów byli zatrzymywani przez milicję i służbę bezpieczeństwa. Wyłapywano domniemanych przywódców strajku, a prawie wszyscy jego uczestnicy - ponad 900 osób - zostali zwolnieni dyscyplinarnie i musieli pisać podania o ponowne przyjęcie do pracy - większość przyjęto, ale na gorszych warunkach; około 100 osobom nie pozwolono na powrót do pracy.
Jak wynika z danych IPN, w ciągu kilku godziny od zakończenia strajku zatrzymano 18 osób, z których 11 internowano, a 7 aresztowano. Aresztowanych oskarżono m.in. o sprawstwo kierownicze strajku i sądzono w trybie doraźnym. Prokurator żądał dla nich od 10 do 15 lat więzienia i pozbawienia praw publicznych, ale - co było ewenementem w stanie wojennym - zostali uniewinnieni przez sąd. Gdy tylko uniewinnieni górnicy opuścili gmach sądu, zostali ponownie zatrzymani przez SB i internowani. Część z nich zmuszono później do emigracji.
Kopalnia Guido to część współprowadzonego przez samorządy miasta i województwa Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu, które od ponad dekady działa na rzecz zachowania i udostępnienia zabrzańskich zabytków poprzemysłowych. Jego główne obiekty to – obok Guido – udostępniona stopniowo w ostatnich latach, ciągnąca się pod miastem, Sztolnia Królowa Luiza, a także zabytkowa wieża wodna przy ul. Zamoyskiego, w której dobiega końca przygotowywanie wystawy o węglu.
Zabytkowa Kopalnia Węgla Kamiennego Guido działa na bazie historycznej kopalni, powstałej w 1855 r. W 1967 r. utworzono tam kopalnię doświadczalną, a w latach 1982-96 funkcjonował Skansen Górniczy Guido. Od czasu ponownego otwarcia dla ruchu turystycznego w czerwcu 2007 r. w kopalni udostępniono turystom trzy poziomy: historyczny 170 m oraz bliższe współczesności 320 m i 355 m.(PAP)
autor: Mateusz Babak
mtb/ mab/ pat/
