W czwartek na uniwersytecie w Stuttgarcie Hanna Krall odbierze nagrodę literacką Wuerth-Preis, przyznaną polskiej reporterce w uznaniu jej zasług dla „literackiego poszukiwania śladów minionego, a przecież wciąż obecnego świata Żydów w Polsce“.
Wuerth-Preis przyznawana jest co dwa lata od 1997 roku przez koncern Reinholda Wuertha, który w ten sposób pragnie uhonorować pisarzy skupiających w swych utworach uwagę na kulturowej różnorodności Europy. Poprzednimi laureatami byli m.in. Harald Hartung, Herta Mueller i Ilija Trojanow. Wartość nagrody to 25 tys. euro. Wręczenie nagrody Hannie Krall zaplanowano na 9 lutego, choć wyróżnienie przyznano polskiej reporterce już 19 lipca 2011 r.
"Mój sposób na reportaż polega na podzieleniu świata na bardzo drobne realia, na drobne cząstki, na jakieś tam swetry, wąsy, sztuczne kwiaty, żeberka wieprzowe, małe fiaty, na to wszystko, co się da podzielić. Później oddzielam, odwirowuję to co niepotrzebne i wychodzi efekt zagęszczenia. Krótko mówiąc, rozkładam świat na cząsteczki, a później go składam na nowo. Wymyśliłam sobie, że poprzez ważne szczegóły da się opowiedzieć świat" - wspomina Krall w rozmowie z Jackiem Antczakiem w książce "Reporterka".
76-letnia Hanna Krall, kronikarka losów polskich Żydów, mówi sama o sobie, że żyje życiem zwielokrotnionym o opowieści swych bohaterów. Pisarka niechętnie opowiada o sobie, choć przyznaje, że niektórymi elementami własnej biografii dzieliła się z bohaterami swoich książek.
Urodziła się 20 maja 1935 w Warszawie, w zasymilowanej rodzinie żydowskiej. Podczas okupacji jej rodzice zginęli w obozie na Majdanku, pięcioletnia Hania została wykradziona z transportu do obozu. Przeżyła dzięki pomocy Polaków, po latach obliczyła, że do jej ocalenia przyczyniło się około 50 osób. Dziewczynkę przekazywano z rodziny do rodziny w Krasnoglinach, Rykach, Warszawie, przebywała także w klasztorze sióstr Albertynek w Życzynie. Ukrywanie Hanny Krall finansowała Żegota. Po wojnie została umieszczona w sierocińcu dla dzieci żydowskich.
Ukończyła wydział dziennikarstwa na Uniwersytecie Warszawskim. Debiutowała w 1957 roku na łamach „Życia Warszawy” reportażem „Nietoperze nad Miechowem”. W redakcji tej gazety pracowała w latach 1955 – 1966. Następnie podjęła współpracę z „Polityką” (1966 – 1980). W roku 1966 jako korespondentka prasowa czasopisma została wysłana do ZSRR, gdzie przez trzy lata zbierała materiały do reportaży "Na wschód od Arbatu” (1972), "Syberia, kraj możliwości” (1974) oraz „Dojrzałość dostępna dla wszystkich” (1977). Już w pierwszych utworach Hanny Krall ukształtował się charakterystyczny dla jej warsztatu pisarskiego styl: krótki, oszczędny w słowach, opierający się na wypowiedzi bohatera ze znikomym komentarzem autorskim.
W marcu 1975 roku w czasopiśmie „Odra” ukazał się tekst „Sposób umierania”, będący zapisem rozmowy Hanny Krall z Markiem Edelmanem. Autorka przystąpiła do pracy nad kontynuacją opowieści o powstaniu w warszawskim getcie, która pod tytułem „Zdążyć przed Panem Bogiem”, drukowana była w odcinkach w „Odrze” w 1976 roku, a w formie książkowej ukazała się w roku następnym. Pozycja ta przyniosła Krall światowy rozgłos.
"Mój sposób na reportaż polega na podzieleniu świata na bardzo drobne realia, na drobne cząstki, na jakieś tam swetry, wąsy, sztuczne kwiaty, żeberka wieprzowe, małe fiaty, na to wszystko, co się da podzielić. Później oddzielam, odwirowuję to co niepotrzebne i wychodzi efekt zagęszczenia. Krótko mówiąc, rozkładam świat na cząsteczki, a później go składam na nowo. Wymyśliłam sobie, że poprzez ważne szczegóły da się opowiedzieć świat" - wspomina Krall w rozmowie z Jackiem Antczakiem w książce "Reporterka".
W stanie wojennym Krall opuściła redakcję "Polityki”. W latach 1982 – 1987 pełniła funkcję kierownika literackiego Zespołu Filmowego „Tor”. Po 1980 roku jej artykuły ukazywały się w "Tygodniku Powszechnym”, "Odrze”, "Res Publice” oraz "Gazecie Wyborczej”.
Po serii książek typowo reportażowych Hanna Krall postanowiła sięgnąć do formy powieści. W 1985 roku, w Paryżu, ukazała się „Sublokatorka”, w której autorka po raz kolejny powróciła do tematu Holokaustu. W 1987 w drugim obiegu zostały wydane „Okna”, potem ukazały się takie książki jak „Trudności ze wstawaniem”, „Hipnoza”, „Taniec na cudzym weselu”, „Dowody na istnienie”, „Tam już nie ma żadnej rzeki”, "To Ty jesteś Daniel", "Król Kier znów na wylocie".
Najnowsza książka Krall to "Biała Maria" opublikowana na wiosnę zeszłego roku. (PAP)
aszw/
