Źródło: Instytut Polski w Wiedniu
Pokazem filmów dokumentalnych o Irenie Sendler - "Łyżeczka życia" Michała Nekandy-Trepki i "Historia Ireny Sendlerowej" Andrzeja Wolfa - oraz rozmową z drugim z reżyserów Instytut Polski w Wiedniu uczcił trwający, ustanowiony przez Sejm, Rok Ireny Sendlerowej.
Spotkanie zorganizowano w związku z ustanowieniem przez Sejm roku 2018 Rokiem Ireny Sendlerowej oraz z przypadającą w maju 10. rocznicą śmierci polskiej działaczki społecznej i Sprawiedliwej wśród Narodów Świata.
Dyrektor Instytutu Polskiego w Wiedniu Rafał Sobczak podkreślił, że spotkanie poświęcono "jednej z największych bohaterek polskiej historii – Irenie Sendler, której działalność i dokonania pragniemy przypomnieć".
"Kiedy w 1940 r. naziści stłoczyli na ternie warszawskiego getta dziesiątki tysięcy Żydów, w stolicy okupowanej Polski mieszkała i działała pielęgniarka oraz pracownica socjalna Irena Sendler. Była ona głęboko dotknięta cierpieniem tych niewinnych ludzi i przeczuwała, że ich dalszy los prowadzić może prosto do obozów zagłady. Jedyną możliwą w jej odczuciu reakcją było więc niesienie pomocy" – mówił dyrektor.
Przypomniał także, że w 1965 r. Instytut Yad Vashem w Jerozolimie uhonorował Sendlerową tytułem Sprawiedliwej wśród Narodów Świata. "W Izraelu na jej cześć skomponowana została symfonia, a uczniowie jednej z amerykańskich szkół napisali poświęconą jej historii sztukę teatralną pt. +Życie w słoiku+" – dodał dyrektor Instytutu Polskiego w Wiedniu.
Seansowi filmów dokumentalnych o Irenie Sendler - "Łyżeczka życia" Michała Nekandy-Trepki oraz "Historia Ireny Sendlerowej" Andrzeja Wolfa - towarzyszyła rozmowa z drugim z reżyserów, który w czasie prac nad filmem miał okazję bliżej poznać swoją bohaterkę.
Opowiadał on o osobistych aspektach jego znajomości z Ireną Sendler. Jak zaznaczył w swoim komunikacie Instytut Polski w Wiedniu, film Wolfa mógł powstać głównie dzięki temu, że jego bohaterka "od razu go zaakceptowała i uznała za przyjaciela. Wiedząc, że część rodziny reżysera miała pochodzenie żydowskie, a większość jego żydowskich krewnych zginęła podczas Holocaustu, Sendler zaufała mu i prowadziła z nim bardzo otwarte rozmowy. Dzięki temu film nie ma charakteru wywiadu, a osobistego dialogu".
"Historia Ireny Sendlerowej" to zapis fragmentów rozmów Andrzeja Wolfa z Ireną Sendler przeprowadzonych w ostatnim okresie jej życia. Muzykę skomponował Michał Lorenc, część materiałów filmowych pochodzi z archiwum Stevena Spielberga. Z ponad ośmiu godzin nagrań powstał 27-minutowy, krótkometrażowy dokument, przeplatany niemymi scenkami inscenizowanymi. W filmie Irena Sendler mówi m.in. "Nie jestem bohaterką. Po prostu robiłam to, co kazało mi serce" oraz "Inni też ratowali. Trzeba to podkreślić".
Wśród gości pokazu byli m.in. przedstawiciele wiedeńskiego oddziału Centrum Szymona Wiesenthala oraz Uniwersytetu Wiedeńskiego.
Irena Stanisława Sendler, z domu Krzyżanowska, urodziła się w 1910 r. W grudniu 1942 r. świeżo utworzona Rada Pomocy Żydom "Żegota" mianowała ją szefową wydziału dziecięcego. Jako pracownik ośrodka pomocy społecznej miała przepustkę do getta. Przebrana za pielęgniarkę, wraz ze swymi współpracownikami nosiła tam jedzenie, leki i pieniądze, zorganizowała akcję przemycania dzieci z getta.
Za swoją działalność została aresztowana w 1943 r. przez Gestapo, torturowana i skazana na śmierć. "Żegota" zdołała ją uratować przekupując niemieckich strażników. Do końca wojny ukrywała się pod fałszywym nazwiskiem. W ukryciu pracowała dalej nad ocaleniem żydowskich dzieci. Podczas Powstania Warszawskiego była sanitariuszką.
Dzieci wyprowadzane z getta były umieszczane w polskich rodzinach, sierocińcach i klasztorach w Warszawie, Turkowicach i Chotomowie. Przygotowywano im fałszywe dokumenty i wspomagano materialnie. Ich zaszyfrowane nazwiska Sendlerowa zapisywała na paskach bibułki, które wkładała do słoików i zakopywała. Po zakończeniu wojny rozszyfrowany spis trafił do szefa Centralnego Komitetu Żydów w Polsce Adolfa Bermana. Prowadzony przez nią rejestr uratowanych dzieci pozwolił po zakończeniu wojny na poznanie przez nie własnej tożsamości i odnalezienie bliskich.
W 1965 r. została uhonorowana przez izraelski instytut Yad Vashem medalem Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata. W 1991 r. otrzymała honorowe obywatelstwo Izraela. W 2003 r. została odznaczona Orderem Orła Białego. W 2007 r. otrzymała Order Uśmiechu. W 2006 r. prezydent Lech Kaczyński wystąpił z inicjatywą przyznania jej Pokojowej Nagrody Nobla. Zmarła 12 maja 2008 r. (PAP)
autor: Anna Kondek-Dyoniziak
akn/ agz/
