Zdjęcia z archiwów państwowych i kościelnych, agencji prasowych, lokalnych placówek muzealnych oraz ze zbiorów prywatnych składają się na otwartą w piątek w Częstochowie plenerową wystawę IPN pt. „Walka o duszę narodu. Wokół obchodów Milenium i Tysiąclecia Państwa Polskiego 1956–1966/1967”.
55 lat temu, 18 listopada 1965 r., polscy biskupi przebywający na Soborze Watykańskim II wystosowali do biskupów niemieckich orędzie, które przeszło do historii stosunków polsko-niemieckich. Słowa „udzielamy wybaczenia i prosimy o nie” wzbudziły wówczas ogromne kontrowersje. Dziś uważane są za jeden z najważniejszych gestów pojednania polsko niemieckiego.
„Cóż bowiem znaczą słowa, że kardynał Wyszyński był nieugięty, stanowczy czy nawet zachowawczy, że został nazwany +kardynałem z żelaza+? Odpowiedź może być tylko jedna: nie chodziło o upór jako cechę jego charakteru, ale o trwanie w decyzjach głęboko przemodlonych i przemyślanych” – pisze Czesław Ryszka.
„Dziewięcioletnie przygotowanie do Milenium winno całą Polskę przeobrazić wewnętrznie. Jak Polska się uchrześcijani, stanie się wielką siłą moralną, komunizm sam przez się upadnie. Losy komunizmu rozstrzygną się nie w Rosji, lecz w Polsce” – powiedział prymas Stefan Wyszyński na zamkniętym spotkaniu z duchowieństwem w 1957 roku.
Obchody Milenium Chrztu Polski wraz z Wielką Nowenną (1957–66), a także świeckie uroczystości związane z Tysiącleciem Państwa Polskiego są tematem przewodnim najnowszego numeru kwartalnika historycznego „Karta”. Znajdziemy także nietypowe świadectwo Holocaustu – wykaz listów miłosnych polskiego Żyda z Tomaszowa Mazowieckiego oraz zapiski Małgorzaty Niezabitowskiej z okresu stanu wojennego.
O mało znanych wydarzeniach zw. z gdańskimi obchodami 1000-lecia chrztu Polski w maju 1966 r. przypomni wystawa IPN, która zostanie otwarta w niedzielę w Bazylice Mariackiej w Gdańsku. W mieście doszło wtedy do zamieszek: reperkusje dotknęły 20 osób.
Wizytę papieża Pawła VI w 1966 r. w Polsce władze PRL uzależniały m.in. od uznania przez Watykan polskiej granicy na Odrze i Nysie oraz odsunięcia prymasa Stefana Wyszyńskiego od władzy w polskim Kościele - mówi PAP historyk dr Wojciech Kucharski, dyrektor Ośrodka "Pamięć i Przyszłość" we Wrocławiu.
Media, w tym telewizja, miały odegrać szczególną rolę w przeciwdziałaniu „ofensywie wojującego klerykalizmu”, jak władza propagandowo określała działalność Kościoła katolickiego w okresie Milenium Chrztu Polski. Odbywające się na Jasnej Górze 3 maja, w święto NMP Królowej Polski uroczystości, które stanowiły kulminację obchodów Milenium i zgromadziły ok. pół miliona wiernych nie były transmitowane.