Jan Rulewski. Fot. PAP/A. Warżawa
Dzień wprowadzenia stanu wojennego był dniem apokalipsy; w relacjach opozycji z władzą, które były ustalone po porozumieniach sierpniowych, przewróciło się wszystko – ocenił działacz opozycji demokratycznej i Solidarności w PRL Jan Rulewski.
W poniedziałek przypada 40. rocznica wprowadzenia stanu wojennego przez władze PRL, mającego na celu likwidację struktur opozycji demokratycznej w PRL-u i obronę reżimu komunistycznego.
Działacz opozycji demokratycznej i ruchu związkowego w PRL, a po transformacji ustrojowej poseł, a później senator Jan Rulewski ocenił w poniedziałek w Radiu Plus, że 13 grudnia 1981 był "dniem apokalipsy". "Przewróciło się wszystko: do tej pory obowiązywała doktryna, narracja Lecha Wałęsy i (ówczesnego wicepremiera PRL Mieczysława - PAP) Jagielskiego z czasu porozumień gdańskich (sierpniowych w 1980 roku - PAP), że +jak Polak z Polakiem+: uściski dłoni, oczywiście trudne rozmowy, ale w sumie pod przewodnictwem Lecha Wałęsy związek parł do porozumienia, szukał jakiegoś miejsca w tym porządku pojałtańskim" - mówił.
A. Słowik: stan wojenny w żadnym wymiarze nie został rozliczony
Według niego przed wprowadzeniem stanu wojennego większość opozycji demokratycznej nie formułowała radykalnych postulatów, takich jak zmiana władzy, opuszczenie Układu Warszawskiego i zerwanie związków z ZSRR czy prywatyzacja środków produkcji. "Myśmy do władzy apelowali: zmieńcie się" - zaznaczył Rulewski.
Rulewski podkreślił, że instytucje władzy budowane przez władze PRL i gen. Wojciecha Jaruzelskiego były atrapowe i oparte na przemocy. "Negocjując z komunistami, zauważyłem, że ich szuflady są puste: oni nie mieli żadnego pomysłu dla Polski" - dodał.
Pytany o kwestię rozliczenia autorów stanu wojennego Rulewski zauważył, że wtedy przed sądem musiałoby stanąć ponad 100 tys. ludzi. „Myśmy obiecywali państwo prawa, ja tego państwa prawa dalej bronię. Nie mogliśmy pójść na jakieś trybunały czy szubienice. Chcieliśmy skierować energię Polaków na odbudowę kraju” – podkreślił.
Pytany o kwestię rozliczenia autorów stanu wojennego Rulewski zauważył, że wtedy przed sądem musiałoby stanąć ponad 100 tys. ludzi. "Myśmy obiecywali państwo prawa, ja tego państwa prawa dalej bronię. Nie mogliśmy pójść na jakieś trybunały czy szubienice. Chcieliśmy skierować energię Polaków na odbudowę kraju" - podkreślił.
Rulewski odniósł się również do późniejszych wydarzeń i transformacji ustrojowej. Ocenił, że odbudowa kraju po władzy komunistów "udała się na cztery z minusem". "Dzisiaj większość z nas odcina kupony od tej walki o wolność, suwerenność i prawa społeczne. Ale solidarności to niestety mamy deficyt" - dodał.
W 1980 i 1981 roku Rulewski przewodniczył Regionowi Bydgoskiemu NSZZ "Solidarność". W czasie tzw. prowokacji bydgoskiej w marcu 1981 został pobity przez funkcjonariuszy MO podczas sesji Wojewódzkiej Rady Narodowej. W dniu wprowadzenia stanu wojennego został internowany w Sopocie, zwolniony został na mocy amnestii dopiero w 1984 roku. Po transformacji ustrojowej sprawował mandat posła na Sejm I, II i III kadencji. W 2007 z list PO został wybrany do Senatu, mandat senatora sprawował do 2019.
42 lata temu wprowadzono stan wojenny
13 grudnia 1981 r. Polskie Radio i Telewizja Polska nadawały od rana wystąpienie gen. Wojciecha Jaruzelskiego, w którym poinformował on o ukonstytuowaniu się Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego i wprowadzeniu dekretem Rady Państwa stanu wojennego na terenie całego kraju. Na ulicach polskich miast pojawiły się liczne patrole milicji i wojska, a nawet czołgi, transportery opancerzone i wozy bojowe. Władze komunistycznego państwa wprowadziły również oficjalną cenzurę korespondencji i łączności telefonicznej; zmilitaryzowano też najważniejsze instytucje i zakłady pracy.
Służbom PRL udało się spacyfikować 40 spośród 199 strajkujących w grudniu 1981 r. zakładów. Najbardziej tragiczny przebieg miała akcja w kopalni "Wujek" w Katowicach, gdzie 16 grudnia 1981 r. interweniujący funkcjonariusze ZOMO zastrzelili dziewięciu górników.
W wyniku stanu wojennego, który władze PRL ostatecznie zniosły po ponad 1,5 roku - 22 lipca 1983 r. - zginęło co najmniej kilkadziesiąt osób, a tysiące internowano, w tym niemal wszystkich członków Komisji Krajowej NSZZ "Solidarność". (PAP)
autor: Mikołaj Małecki
mml/ ann/
