15 maja 2020 r. premiera nowego portalu IPN, zawierającego przykładowe dokumenty i zdjęcia z pierwszych trzech pielgrzymek Jana Pawła II do Ojczyzny – widok strony startowej serwisu
Dokumenty w wersji cyfrowej, fotografie SB, ulotki i inne materiały z Archiwum IPN udostępniono na nowym portalu dotyczącym wizyt Jana Pawła II w Polsce w okresie PRL. Wśród archiwaliów jest grafika Solidarności pochodząca z tzw. szafy Kiszczaka.
"Jan Paweł II jak mało kto wpłynął na przebieg dziejów Polski końca XX wieku, a jego pielgrzymki do Polski są tego dowodem. Komuniści zaangażowali w czasie każdej z tych wizyt armię ludzi - przygotowania trwały miesiącami, a pracowały wszystkie służby od agentury po cenzurę, żeby ograniczyć wpływ kontaktu papieża z Polakami. Działania te jednak nie przyniosły żadnego efektu w zderzeniu z siłą świadectwa i słowa Jana Pawła II" - powiedział PAP prezes IPN Jarosław Szarek.
40 lat temu Jan Paweł II rozpoczął pierwszą pielgrzymkę do Polski
Prezes IPN podkreślił, że każda z trzech pielgrzymek papieża do Polski w latach PRL nie tylko wzmacniała tożsamość narodową Polaków, ale także pozwalała im - jak mówił - "policzyć się", czyli uświadomić sobie siłę wynikającą z jedności. "Pierwsza pielgrzymka z 1979 roku dała nam Solidarność, dwie następne budziły nadzieję na przetrwanie stanu wojennego, a później marazmu końca lat 80. Podczas spotkań z papieżem przez tych kilka dni Polacy mogli poczuć się, jak w wolnej Polsce, co miało ogromne znaczenie dla przemian demokratycznych w naszym kraju" - zaznaczył Jarosław Szarek.
Przypomniał też przesłanie Jana Pawła II z uroczystej mszy inaugurującej pontyfikat 22 października 1978 r. na pl. św. Piotra w Rzymie. Słowa "Nie lękajcie się! Otwórzcie, otwórzcie na oścież drzwi Chrystusowi" uważane są za jeden ze społecznych i teologicznych fundamentów pontyfikatu. Warto też przypomnieć mniej znane, a bardzo ważne słowa Jana Pawła II, które wygłosił na gdańskiej Zaspie w 1987 r. Po tym, gdy papież powiedział, że walka nie może być silniejsza od solidarności wzniósł się entuzjazm wiernych i wtedy Jan Paweł II poprosił: +pozwólcie mówić papieżowi nie tylko o was, ale i za was+" - mówił Szarek.
IPN ujawnił dokumenty, m.in. rozkaz gen. Czesława Kiszczaka dot. pielgrzymki papieża w 1979 r.
Nowy portal IPN, który znajduje się na stronie https://pielgrzymki.ipn.gov.pl, powstał w związku ze zbliżającymi się obchodami 100-lecia urodzin Jana Pawła II. Serwis będzie dostępny od piątku 15 maja 2020 r. od godziny 12.
W Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej - jak przypomniała jego dyrektor Marzena Kruk, która zainicjowała powstanie tego i wcześniejszych portali poświęconych papieskim pielgrzymkom - przechowywane są setki dokumentów związanych z wizytami Jana Pawła II w Polsce.
"Każda z tych wizyt była starannie przygotowywana zarówno przez władze kościelne, jak i państwowe. Na portalach poświęconych papieskim pielgrzymkom do Ojczyzny prezentujemy dokumenty z przygotowania wizyt nie tylko od strony logistycznej, lecz także operacyjnej. W okresie zniewolenia Polski komuniści w ramach przygotowań zabezpieczali operacyjnie środowiska przejawiające dążenia wolnościowe. Do walki z +negatywnym wpływem papieża+ zaangażowano wszystkie dostępne środki" - przypomniała Marzena Kruk, podkreślając znaczenie portalu dla młodszych pokoleń, które nie doświadczyły zła totalitarnego państwa.
Pielgrzymka pod esbeckim nadzorem
W serwisie - jak informuje IPN - będzie można znaleźć dokumenty w wersji cyfrowej, opisy poszczególnych etapów pielgrzymek, fotografie (zarówno wykonane przez funkcjonariuszy SB w ramach czynności służbowych, jak i zdjęcia z kolekcji prywatnych), grafiki, ulotki, kopie prasy polonijnej i inne archiwalne pamiątki wizyty Jana Pawła II. "Zgromadzone materiały są nie tylko świadectwem ówczesnych czasów, nastrojów społecznych czy kulis działań komunistycznych służb, ale również dowodem na to, jak duże nadzieje i oczekiwania pokładali Polacy w Papieżu" - podkreśla Instytut.
Wśród archiwaliów znajduje się np. grafika okolicznościowa Międzyregionalnej Komisji Obrony "Solidarność" z tekstem adresowanym do papieża, która w 2016 r. trafiła do Archiwum IPN wraz z innymi dokumentami z tzw. szafy Kiszczaka. W lutym 2016 r. w domu Czesława Kiszczaka odnaleziono również, co stało się głośną sprawą w Polsce, dokumenty, z których wynika, że w latach 1970-1976 późniejszy przywódca Solidarności i prezydent Lech Wałęsa współpracował z SB. Z nieznanych archiwistom i historykom przyczyn Kiszczak - szef MSW w latach 80. - zachował grafikę Solidarności w swoim domu.
Działacze Międzyregionalnej Komisji Obrony "Solidarność" napisali w tekście grafiki, że widzą w osobie Jana Pawła II "swojego moralnego przywódcę", a także, że widzą w jego pielgrzymce "sposobność do uregulowania nabrzmiałych problemów społecznych kraju".
Prezes IPN: gdyby nie Jan Paweł II, komunizm gniłby jeszcze przez kilka pokoleń
Nowy portal IPN został przygotowany przez Archiwum IPN we współpracy z Biurem Prezesa i Komunikacji Społecznej IPN i łączy w sobie wcześniejsze portale o każdej z papieskich pielgrzymek w okresie PRL, które powstawały od 2017 r.
Ponadto - od 18 maja - uruchomiony zostanie portal poświęcony polskiemu papieżowi, przygotowany wspólnie przez redakcję tygodnika "Gość Niedzielny" oraz IPN. Dostępny będzie na stronie www.wadowice1920.gosc.pl.
"Rodzice, dziadkowie i dom rodzinny przyszłego papieża. Walka o granice odrodzonej Polski, wpływ patriotycznych tradycji na kształtowanie się osobowości młodego Karola – to tytuły niektórych bloków tematycznych portalu" - zachęca IPN, dodając, że oprócz tego pojawi się na nim 100 zdjęć (w tym kilkadziesiąt unikatowych), dokumenty z archiwum IPN, teksty historyków oraz kalendarium życia Karola Wojtyły.
O nowych portalach, a także o innych inicjatywach poświęconych papieżowi tego dnia - 18 maja - opowie prezes IPN na konferencji prasowej w Krakowie. Spotkanie z dziennikarzami odbędzie się w trybie tradycyjnym oraz online. Podczas transmisji będzie możliwość zadawania pytań poprzez czat.
Norbert Nowotnik (PAP)
nno/ godl/
