Zastępca prezesa Instytutu Pamięci Narodowej Mateusz Szpytma (L) i wicemarszałek woj. kujawsko-pomorskiego Zbigniew Ostrowski (P) podczas uroczystości odsłonięcia tablicy upamiętniającej Mariana Rejewskiego i nadania jego imienia sali konferencyjnej w siedzibie Delegatury IPN w Bydgoszczy. Fot. PAP/T. Żmijewski
Imię Mariana Rejewskiego otrzymała sala konferencyjna w Delegaturze Instytutu Pamięci Narodowej w Bydgoszczy. Tablicę upamiętniającą wybitnego kryptologa odsłonił wiceprezes IPN Mateusz Szpytma. Nie lepszego patrona niż Marian Rejewski, który złamał kod Enigmy – podkreśla szef IPN Karol Nawrocki.
"Nie lepszego patrona niż Marian Rejewski, który złamał kod Enigmy. Sama Enigma funkcjonuje w naszym języku jako synonim sekretu i niedającej się rozwiązać łamigłówki. Jak jednak uczy doświadczenie, nie ma takiej ludzkiej zagadki, której nie byłby w stanie pokonać umysł człowieka. Możemy być dumni, że synami polskiego narodu są takie postacie, jak Marian Rejewski, Henryk Zygalski i Jerzy Różycki bez których pracy w latach 30. XX wieku losy drugiej wojny mogłyby się potoczyć zupełnie inaczej" - napisał prezes IPN Karol Nawrocki w liście odczytanym podczas piątkowych uroczystości przez Mateusza Szpytmę.
Możemy być dumni, że synami polskiego narodu są takie postacie, jak Marian Rejewski, Henryk Zygalski i Jerzy Różycki bez których pracy w latach 30. XX wieku losy drugiej wojny mogłyby się potoczyć zupełnie inaczej - napisał prezes IPN Karol Nawrocki.
Prezes IPN podkreślił, że pochodzący z Bydgoszczy Marian Rejewski nie miał jeszcze 30 lat, gdy po raz pierwszy złamał kod Enigmy, stosując metody matematycznej i lingwistycznej analizy niemieckiej korespondencji stworzył podstawy naukowe do łamania jej kodu. Dodał, że Rejewski opracował dwa urządzenia umożliwiające odczytywanie szyfrogramów, a szyfr, który uważany był za niemożliwy do złamania - został złamany.
Marian Rejewski (1905–1980)
"Rejewski, Zygalski i Różycki weszli do panteonu najwybitniejszych kryptologów wszech czasów. Motorem ich działań była miłość do ojczyzny i chęć uczynienia świata lepszym miejscem. (...) Potencjał Rejewskiego nie został należycie wykorzystany podczas wojny, pracował na łamaniem niezbyt skomplikowanych szyfrów. Po powrocie do kraju również nie zajął eksponowanego stanowiska, wrócił do rodzinnej Bydgoszczy, gdzie podjął skromną pracę urzędniczą. Dopiero na emeryturze spisał wspomnienia, dzięki którym mogliśmy poznać jego udział w rozwiązaniu jednej z największych tajemnic XX wieku" - przypomniał Nawrocki.
Przed gmachem bydgoskiej Delegatury IPN otwarto wystawę planszową "Marian Rejewski".
W Bydgoszczy są liczne upamiętnienia Rejewskiego, m.in. pomnik, tablice pamiątkowe i mural, a jego imię noszą ulica, biblioteka, szkoła i jeden z tramwajów. Przed tygodniem imię kryptologa nadano dworcowi kolejowemu Bydgoszcz Główna.
W piątkowej uroczystości wzięli udział m.in. zastępca przewodniczącego Kolegium IPN Wojciech Polak, wicemarszałek województwa kujawsko-pomorskiego Zbigniew Ostrowski i wiceprezydent Bydgoszczy Michał Sztybel. (PAP)
Autor: Jerzy Rausz
rau/ aszw/
