Pomnik Henryka Sławika i Jozsefa Antalla seniora w Budapeszcie. 2017 r. Fot. PAP/MTI/EPA/T. Illyes
Uroczystością przed pomnikiem bohaterów Polski i Węgier, Henryka Sławika i Jozsefa Antalla seniora, uczczono w piątek w Budapeszcie rocznicę otwarcia granic przed polskimi uchodźcami przez władze węgierskie po zaatakowaniu Polski przez ZSRS w 1939 r.
Przedstawiciele Ambasady RP w Budapeszcie – w tym ambasador Jerzy Snopek, kierownik Wydziału Ekonomiczno-Politycznego ambasady RP w Budapeszcie Katarzyna Ratajczak-Sowa oraz attache wojskowy Tomasz Trzciński – złożyli wieniec pod pomnikiem.
Reprezentująca węgierską Polonię rzeczniczka narodowości polskiej w parlamencie Węgier Ewa Ronay wraz z proboszczem polskiej parafii personalnej ks. Krzysztofem Grzelakiem złożyli kwiaty.
Ambasador przypomniał, że dokładnie rok temu przy pomniku por raz pierwszy upamiętniono otwarcie granic Węgier przed polskimi uchodźcami, co stało się już dzień po zaatakowaniu Polski przez ZSRR, mimo iż Budapeszt był wówczas sojusznikiem Niemiec. Podczas II wojny światowej Węgry przyjęły w sumie ponad 100 tys. polskich uchodźców cywilnych i wojskowych.
„Pál Teleki”
„To piękny gest, dowodzący, że między narodami i państwami liczą się nie tylko interesy, ale przede wszystkim wartości” – zaznaczył Snopek w przemówieniu, podkreślając, że Węgrzy pokazali wówczas, "iż w każdych warunkach możemy na nich liczyć".
Uroczystość miała bardzo kameralny charakter ze względu na pandemię koronawirusa.
Antall jesienią 1939 r. został pełnomocnikiem rządu Królestwa Węgier ds. uchodźców wojennych. Sławik natomiast to jeden z ponad 100 tys. polskich uchodźców wojennych, których przyjęły Węgry. Był prezesem Komitetu Obywatelskiego do spraw Opieki nad Polskimi Uchodźcami na Węgrzech. Zginął w niemieckim obozie Mauthausen-Gusen w 1944 r.
Dzięki przychylności władz węgierskich bardzo wielu polskich żołnierzy przedostało się podczas wojny przez Jugosławię i Włochy do Francji, by walczyć dalej. Obozy dla uchodźców znajdowały się w wielu węgierskich miejscowościach. W Balatonboglar nad Balatonem otwarto nawet polskie liceum i gimnazjum, w którym wykształciło się ok. 600 polskich uczniów.
Z Budapesztu Małgorzata Wyrzykowska (PAP)
mw/ kar/
