Warszawa w 1945. Fot. PAP
Płonące miasto we wrześniu 1939 r., niemiecką okupację i mieszkańców opuszczających miasto po kapitulacji powstania, a także ich zaangażowanie i trud przy odbudowie stolicy ze zniszczeń można od wtorku oglądać na wystawie plenerowej na murach Starego Miasta.
Wystawa "A jednak jest Warszawa!!!" związana jest z mijającą w tym roku 70. rocznicą zakończenia II wojny św. "Nie chcieliśmy robić ekspozycji o samym konflikcie, bo uznaliśmy, że lepiej po prostu pokazać ludzi i ich losy w pierwszym okresie powojennym. Ta 70. rocznica stała się więc pretekstem, by pokazać rok zakończenia wojny i to, co się działo dalej. Uznaliśmy jednak, że równocześnie nie można całkowicie pominąć samego konfliktu, dlatego zdecydowaliśmy, że pokażemy główne wydarzenia związane z tym okresem i Warszawą, które oglądający powinni zapamiętać" - powiedziała PAP Violetta Urbaniak z Archiwum Państwowego w Warszawie, które przygotowało wystawę.
W jej pierwszej części w sposób syntetyczny przybliżono okres II wojny. Sygnalizują go już pierwsze fotografie ukazujące expose szefa MSZ Józefa Becka w Sejmie z maja 1939 r. po zerwaniu przez Niemcy paktu o nieagresji z Polską i warszawiaków słuchających w napięciu ministra.
"Myślę, że wystawa będzie także chwilą zadumy nad losem Warszawy i tamtego wojennego pokolenia, które walczyło, a potem odbudowywało miasto, zmagając się z ciężkim powojennym losem. Z drugiej strony sama byłam zaskoczona jak wielką na tych zdjęciach widać nadzieję i wiarę, dzięki którym to miasto się podniosło" - powiedziała Violetta Urbaniak z Archiwum Państwowego w Warszawie.
"Potem przechodzimy do września 1939 r. i oblężenia Warszawy. Pokazujemy zniszczenia tego pierwszego okresu i dramatyczne chwile zwycięskiej niemieckiej defilady po kapitulacji stolicy. Później prezentujemy miasto z niemieckimi nazwami ulic, z wydzieloną dzielnicą na getto, by zasygnalizować dramat ludności żydowskiej, niepewność jutra, determinację warszawiaków decydujących się na rozpoczęcie powstania i trudne chwile upuszczania go po kapitulacji. Przypominamy też postać komisarycznego prezydenta Warszawy Stefana Starzyńskiego" - wyjaśniła Urbaniak.
Drugą część ekspozycji poświęcono okresowi powojennemu i odbudowie stolicy. "Pokazujemy zniszczone miasto tuż po zakończeniu działań wojennych. Zwracamy uwagę na ogromną niezłomność warszawiaków, którzy byli świadomi, że to wielkie morze gruzów, a mimo to wracali. I oglądający mają szansę zobaczyć, jak również życie powoli wracało do miasta. Potem przechodzimy dalej, sięgając praktycznie do 1957 r. Pokazujemy wybrane obiekty zwłaszcza z rejonu Krakowskiego Przedmieścia, Starego Miasta i Śródmieścia. Oglądający mogą zobaczyć, jak powstawała Trasa W-Z czy Pałac Kultury, jak odbudowywano Starówkę. Chcemy pokazać, że w mieście toczyła się też zwykła codzienność, jak stolica powoli wracała do życia. Był to dla wszystkich mieszkańców trudny czas wyrzeczeń i chcieliśmy przybliżyć też ich historie" - podkreśliła archiwistka.
Jak zaznaczyła, wystawa jest hołdem dla ludzi, którym przyszło wrócić do "nieistniejącego domu, ale domu". "I którzy ogromnym wysiłkiem, kosztem wielu wyrzeczeń odbudowali miasto, w którym możemy żyć dzisiaj. Myślę, że wystawa będzie także chwilą zadumy nad losem Warszawy i tamtego wojennego pokolenia, które walczyło, a potem odbudowywało miasto, zmagając się z ciężkim powojennym losem. Z drugiej strony sama byłam zaskoczona jak wielką na tych zdjęciach widać nadzieję i wiarę, dzięki którym to miasto się podniosło. Dlatego kończymy naszą wystawę takim optymistycznym zdjęciem chłopców patrzących na pomnik syrenki warszawskiej nad Wisłą" - powiedziała Urbaniak.
"I stąd tytuł +A jednak jest Warszawa!!!+, bo pomimo tych trudnych momentów dziejowych stolica przetrwała i podniosła się z ruin. To taki dowód nieugiętości miasta i jego mieszkańców. I może też przykład dla młodych, by innym okiem popatrzyli na swoje miasto" - dodała Urbaniak.
Na wystawie znalazło się łącznie 50 plansz, które umieszczono wzdłuż całego Barbakanu. W sumie autorzy wybrali znacznie więcej zdjęć niż znajdzie się na ekspozycji, dlatego planują wydanie na jesieni poszerzonej publikacji poświęconej tej tematyce.
Wystawa "A jednak jest Warszawa!!!" będzie dostępna dla zwiedzających na murach obronnych Starego Miasta przy Barbakanie do 31 lipca. (PAP)
akn/ gma/
