Zbigniew Gluza. Fot. PAP/R. Guz
Pamięci osób, które sprzeciwiały się totalitaryzmom i masowym zbrodniom w XX i XXI wieku, poświęcony jest Europejski Dzień Pamięci o Sprawiedliwych. Z tej okazji Dom Spotkań z Historią ogłosi nazwiska osób uhonorowanych tytułem "Sprawiedliwego".
Europejski Dzień Pamięci o Sprawiedliwych - 6 marca - ustanowiony został przez Parlament Europejski w 2012 roku. Tegoroczna edycja jest trzecią z kolei.
"Parlament Europejski podjął tę inicjatywę, by pojęcie +Sprawiedliwy wśród Narodów Świata+, odnoszące się do ludzi pomagającym Żydom w okresie Holokaustu, rozszerzyć na cały świat i na inne tego typu zjawiska, szczególnie o charakterze ludobójczym" - powiedział PAP prezes Ośrodka Karta Zbigniew Gluza.
Za "Sprawiedliwych" twórcy idei Europejskiego Dnia Pamięci uważają osoby, które ryzykowały własnym życiem, aby ocalić innych oraz tych, którzy występowali w obronie ludzkiej godności w okresie totalitaryzmu nazistowskiego i komunistycznego, w czasie ludobójstw i masowych mordów oraz wszystkich zbrodni przeciwko ludzkości popełnionych w XX i XXI wieku.
"Cel tego honorowania jest przede wszystkim edukacyjny. W świecie, w którym cały czas jest obecna przemoc, są reżimy polityczne, które stosują przemoc wobec swoich obywateli i obywateli innych krajów. Postawy sprzeciwu wobec reżimów i pomocy uciemiężonym są warte wskazania i uczą obecności w świecie współczesnym" - komentował Gluza.
W 2014 roku tytuł "Sprawiedliwego" został przyznany sześciu osobom - Janowi Karskiemu, Markowi Edelmanowi, Tadeuszowi Mazowieckiemu, Annie Politkowskiej, Magdalenie Grodzkiej-Gużkowskiej oraz Antonii Locatelli. W Warszawie otwarty został pierwszy w Polsce Ogród Sprawiedliwych. W ogrodzie posadzonych jest sześć rajskich jabłoni upamiętniających wyróżnione osoby. Obok drzew na granitowych obeliskach umieszczono informacje o czynach osób uznanych za "Sprawiedliwe". Co roku upamiętniane będą kolejne trzy osoby.
Zbigniew Gluza: Cel tego honorowania jest przede wszystkim edukacyjny. W świecie, w którym cały czas jest obecna przemoc, są reżimy polityczne, które stosują przemoc wobec swoich obywateli i obywateli innych krajów. Postawy sprzeciwu wobec reżimów i pomocy uciemiężonym są warte wskazania i uczą obecności w świecie współczesnym.
"Ogród Sprawiedliwych nagradza nie tylko Polaków, nie tylko ludzi Europy Środkowo-Wschodniej, ale tych wszystkich, których chcemy pokazać jako współczesny wzorzec zachowania" - zwrócił uwagę Gluza.
Inicjatorem ustanowienia tego święta jest działająca we Włoszech Fundacja Światowy Las w skrócie GARIWO (www.gariwo.net), współpracująca od lat z Domem Spotkań z Historią.
Pojęcie "Sprawiedliwy", użyte zostało po raz pierwszy w Memoriale Yad Vashem, z biegiem lat nabrało uniwersalnej wartości. W ostatnich latach powstały – lub są w budowie – Ogrody Sprawiedliwych m.in. w Armenii, Bośni, Rwandzie, Włoszech i Francji.
Gala "Sprawiedliwi 2015" odbędzie się w Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN. Wyboru "Sprawiedliwych" dokonali członkowie Komitetu Ogrodu Sprawiedliwych, skupiającego przedstawicieli świata kultury, sztuki i nauki.
Piątkową uroczystość poprowadzi Jerzy Kisielewski. Sylwetki "Sprawiedliwych" przybliży członkini Komitetu Ogrodu Sprawiedliwych - aktorka Maja Komorowska. Wieczór uświetni swoim występem włoski duet: Laura Bortolotto (skrzypce) i Matteo Andri (fortepian), którzy wykonają utwory m.in. Schuberta, Ravela i Beethovena.
27 kwietnia w warszawskim Ogrodzie Sprawiedliwych zostaną posadzone drzewka dedykowane osobom uhonorowanym tymi tytułami i odsłonięte pamiątkowe kamienie.
Organizatorami Dnia Pamięci o Sprawiedliwych są Dom Spotkań z Historią, Muzeum Historii Żydów Polskich, Włoski Instytut Kultury w Warszawie, Muzeum Historii Polski, Komitet Światowego Ogrodu Sprawiedliwych (GARIWO).
Patronem medialnym wydarzenia jest m.in. portal historyczny PAP i Muzeum Historii Polski www.dzieje.pl (PAP)
ksi/ ls/ dym/
