Pomnik Powstańców Warszawskich w Łodzi. Fot. PAP/G. Michałowski
Mszą świętą w intencji ofiar oraz spacerem do grobów pochowanych w Łodzi powstańców uczczą pamięć bohaterów Powstania Warszawskiego mieszkańcy Łodzi. Organizowane przez łódzki oddział IPN wydarzenia z okazji 74. rocznicy wybuchu powstania zaplanowano na wtorek i środę.
Jak przypomina Marzena Kumosińska z łódzkiego Instytutu Pamięci Narodowej, po zakończeniu II wojny światowej wielu uczestników Powstania Warszawskiego osiedliło się w Łodzi, angażując się w życie społeczne i umysłowe miasta. Ich groby znajdują się na łódzkich cmentarzach.
"Od kilku lat obchodom rocznicy wybuchu Powstania towarzyszy akcja upamiętniania powstańców spoczywających na łódzkich nekropoliach poprzez oznaczanie ich mogił biało-czerwoną szarfą z napisem +63 dni Powstania Warszawskiego+. Podobnie jest w tym roku" – poinformowała Kumosińska.
Powstanie Warszawskie w liczbach
W tym roku w ramach Narodowego Dnia Pamięci Powstania Warszawskiego zaplanowano również m.in. edukacyjny spacer "Wspomnienie o Powstańcach Warszawskich pochowanych na Starym Cmentarzu w Łodzi", który odbędzie się we wtorek (godz. 17). Jego uczestnicy odwiedzą groby m.in. gen. Franciszka Edwarda Pfeiffera, Barbary Nazdrowicz, Wiktora Matulewicza czy Jadwigi Wocalewskiej-Szletyńskiej, co – jak podkreślają w IPN – będzie znakomitą okazją, by opowiedzieć o samym powstaniu oraz jego łódzkich, mało znanych wątkach i bohaterach.
To m.in. gen. Pfeiffer ps. Radwan, który był najstarszym stopniem łodzianinem biorącym udział w akcji. Pełnił funkcję komendanta Obwodu I Śródmieście Komendy AK Okręgu Warszawa-Miasto. Po upadku powstania trafił do obozu w Bergen-Belsen. Zmarł w 1964 roku.
Łódzkie harcerki - Maria Wocalewska i jej siostra Jadwiga Szletyńska w momencie wybuchu powstania przebywały w Warszawie w jednym z internatów dla dziewcząt, który był tymczasową siedzibą Komendy Pogotowia. 4 sierpnia zostały zabrane - wraz z innymi instruktorkami harcerskimi - przez Niemców. Zginęły w nieznanych okolicznościach, prawdopodobnie pędzone były przed czołgami atakującymi pozycje powstańcze.
Z kolei Barbara Nazdrowicz ps. Wiewiórka zgłosiła się do Batalionu Odwet II Obwód V Rejon 3 Odcinek Golski. Poległa od odłamka w drugiej połowie września. Została pochowana na Polu Mokotowskim. Po wojnie jej rodzice wrócili do Łodzi i szczątki córki pochowali na Starym Cmentarzu.
Po nekropolii oprowadzi Grzegorz Nawrot, autor wystawy "Powstańcze biografie – łódzkie echa Powstania Warszawskiego". Wszyscy uczestnicy spaceru dostaną okolicznościową broszurę "Historia Powstania Warszawskiego zapisana na grobach łódzkich cmentarzy".
Powstanie Warszawskie
W środę, w godzinie wybuchu powstania przedstawiciele organizacji społecznych i kombatanckich, władz wojewódzkich i samorządowych, służb mundurowych ponownie spotkają się przed grobem gen. Pfeiffera, by oddać hołd uczestnikom powstańczych zmagań.
Wcześniej, w łódzkiej bazylice archikatedralnej odbędzie się msza św. w intencji ofiar zrywu. Po nabożeństwie zaplanowano złożenie kwiatów i zapalenie zniczy przy znajdującej się na terenie kościoła mogile ks. Tadeusza Burzyńskiego. Łódzki kapelan powstania i żołnierz AK w pierwszych godzinach walk został śmiertelnie postrzelony podczas udzielania pomocy rannemu i pełnienia posługi kapłańskiej.
O godz. 17, czyli godzinie "W", w mieście zawyją syreny.
Powstanie Warszawskie było największą akcją zbrojną podziemia w okupowanej przez Niemców Europie. 1 sierpnia 1944 roku do walki w stolicy przystąpiło ok. 40-50 tys. powstańców. Planowane na kilka dni trwało ponad dwa miesiące. W czasie walk w Warszawie zginęło 18 tys. powstańców, a 25 tys. zostało rannych. Straty wśród ludności cywilnej były ogromne i wynosiły ok. 180 tys. zabitych. Pozostałych przy życiu mieszkańców Warszawy, ok. 500 tys., wypędzono z miasta, które po powstaniu zostało niemal całkowicie spalone i zburzone. (PAP)
autor: Bartłomiej Pawlak
bap/ je/
