Prace poszukiwawczo-ekshumacyjne na cmentarzu w Katowicach przy ul. Panewnickiej. Fot. Biuro Poszukiwań i Identyfikacji IPN.
Na cmentarzu w dzielnicy Ligota, gdzie m.in. znajduje się symboliczna mogiła i Pomnik Ofiar Stalinizmu w Katowicach, IPN rozpoczął poszukiwania szczątków Żołnierzy Wyklętych, straconych w grudniu 1946 r. w katowickim więzieniu na podstawie wyroków sądowych.
Chodzi m.in. o żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych oddziału „Bartka”, który był największym antykomunistycznym ugrupowaniem na Górnym Śląsku i w Beskidach, a także członków Konspiracyjnego Wojska Polskiego.
„Śledztwa w sprawie mordów sądowych popełnionych na osobach straconych w grudniu 1946 r. w katowickim więzieniu przy ul. Mikołowskiej były prowadzone przez Oddziałową Komisję Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Katowicach” – wyjaśniła w środę Monika Kobylańska z katowickiego IPN.
Od poniedziałku prace poszukiwawczo-ekshumacyjne na cmentarzu przy ul. Panewnickiej prowadzą specjaliści z Biura Poszukiwań i Identyfikacji IPN oraz Oddziałowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Katowicach.
Przedstawiciele IPN podejrzewają, że na cmentarzu mogą znajdować się szczątki ośmiu straconych 71 lat temu osób. Wśród nich może być m.in. Jan Kwiczała, ps. Emil, który raz z Henrykiem Flame „Bartkiem” zakładał grupę Narodowych Sił Zbrojnych w Czechowicach. Wojskowy Sąd Rejonowy w Katowicach skazał go na karę śmierci, a wyrok wykonano 31 grudnia 1946 r. Straceni zostali wówczas także inni członkowie grupy „Bartka”: Ernest Kozubek, ps. Grom, Władysław Guzdek, ps. Wilk, Józef Kołodziej, ps. Wichura, Józef Olszar, ps. Ojciec, i Bolesław Palarz, ps. Ogień. Ich szczątki mają znajdować się na katowickim cmentarzu.
Wśród poszukiwanych przez IPN żołnierzy antykomunistycznego podziemia jest również major Gerhard Szczurek, ps. Erg i Ryś; współorganizator i komendant Okręgu Śląskiego Konspiracyjnego Wojska Polskiego. W czerwcu 1945 r. wraz z ppłk. Pawłem Stopą „Dębem” i kpr. Stefanem Guertlerem „Stefanem” przystąpił on w Rudzie Śląskiej do tworzenia organizacji konspiracyjnej, skupiającej głównie byłych żołnierzy AK, a następnie do tworzenia struktur Okręgu Śląskiego Konspiracyjnego Wojska Polskiego, którego został komendantem. Siatka konspiracyjna w szczytowym okresie rozwoju liczyła kilkaset osób.
6 czerwca 1946 r. Szczurek został aresztowany; funkcjonariusze Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego namawiali go do ujawnienia Okręgu Śląskiego KWP i zdanie broni w zamian za zaniechanie represji. W efekcie okręg śląski został rozbity, ale wbrew ustaleniom większość żołnierzy została aresztowana i osądzona. Szczurek został oskarżony o kierowanie organizacją mającą na celu obalenie demokratycznego ustroju państwa - 17 października 1946 r. Wojskowy Sąd Rejonowy w Katowicach skazał go na karę śmierci. Wyrok wykonano 28 grudnia 1946 r. w więzieniu przy ul. Mikołowskiej. Tego dnia stracono tam również Franciszka Skrobola, który w 1945 r. zaczął pracę w Milicji Obywatelskiej w Żorach. W trakcie służby oskarżono go o współpracę z podziemiem Armii Krajowej i skazano na śmierć. (PAP)
mab/ itm/
