Dwie konferencje połączone hasłem „Pamięć – Dialog – Pojednanie” w Kielcach, z udziałem polskich i żydowskich duchownych, naukowców, działaczy społecznych i polityków, poprzedzą organizowane 3 i 4 lipca główne uroczystości 70. rocznicy pogromu kieleckiego.
Konferencje naukowe oraz uroczystości rocznicowe organizuje kieleckie Stowarzyszenie im. Jana Karskiego. Będą upamiętniały wydarzenia z 4 lipca 1946 r. kiedy to w kamienicy przy ul. Planty 7 zginęło 37 osób narodowości żydowskiej i troje Polaków
Jak podkreślił podczas spotkania z dziennikarzami prezes stowarzyszenia Bogdan Białek, zaplanowane na kwiecień i maj konferencje mają być przygotowaniem do przeżywania głównych obchodów rocznicowych.
W poniedziałek 25 kwietnia w Instytucie Kultury Spotkania i Dialogu stowarzyszenia, zaplanowano dyskusję pod hasłem „Czy przeszłość stale się zmienia?”. W spotkaniu wezmą udział: kierownik Katedry Psychologii Społecznej Uniwersytetu SWPS prof. Krystyna Skarżyńska, socjolog, dyrektor Żydowskiego Instytutu Historycznego prof. Paweł Śpiewak, historyk dr Marcin Zaremba, publicysta Konstanty Gebert oraz dominikanin o. Tomasz Dostatni. Specjalny wykład wygłosi historyk z Uniwersytetu Wrocławskiego prof. Bożena Szaynok – autorka pierwszej pracy naukowej z 1990 r., poświęconej pogromowi kieleckiemu.
Według prezesa Stowarzyszenia im. Jana Karskiego Bogdana Białka, Kielce są szczególnie zobligowane do stawiania czoła wszelkim formom dyskryminacji. „Zapominamy że pogrom kielecki spowodował całą falę uchodźczą z Polski. W latach 1946-1950 z Polski wyjechało niemal całe żydostwo – sto tysięcy ludzi. Także z innych części Europy - w przeświadczeniu, że w Europie dla Żydów nie ma miejsca i prześladowaniom nie będzie końca” – zauważył.
Konferencja jest skierowana głównie do pedagogów z Kielc i woj. świętokrzyskiego, którzy uczestniczyli w warsztatach antydyskryminacyjnych, organizowanych przez instytut.
Według Białka, Kielce są szczególnie zobligowane do stawiania czoła wszelkim formom dyskryminacji. „Zapominamy że pogrom kielecki spowodował całą falę uchodźczą z Polski. W latach 1946-1950 z Polski wyjechało niemal całe żydostwo – sto tysięcy ludzi. Także z innych części Europy - w przeświadczeniu, że w Europie dla Żydów nie ma miejsca i prześladowaniom nie będzie końca” – zauważył.
W poniedziałek 9 maja w kieleckim Teatrze im. Stefana Żeromskiego odbędzie się całodniowa konferencja „Duchowe wymiary przebaczenia”.
Spotkanie zainaugurują: ordynariusz diecezji kieleckiej bp Jan Piotrowski, naczelny rabin Polski Michael Schudrich i przewodniczący Komitetu ds. Dialogu z Judaizmem Konferencji Episkopatu Polski bp Mieczysław Cisło.
W panelu poświęcony duchowym wymiarom przebaczenia i miłosierdzia będą rozmawiali: prymas-senior abp Henryk Muszyński, rabin prof. Abraham Skórka – argentyński przyjaciel papieża Franciszka i ks. prof. Wacław Hryniewicz.
Rabin Skórka odbierze tytuł przyznawany przez Polską Radę Chrześcijan i Żydów „Człowiek Pojednania”. Nagroda jest przyznawana osobom szczególnie zasłużonym na rzecz pojednania i dialogu chrześcijańsko-żydowskiego.
Do udziału w dyskusji na temat polityki i skruchy zaproszono b. premiera Włodzimierza Cimoszewicza, który uczestniczył w uroczystości 50. rocznicy pogromu, uczestniczkę uroczystości w 60. rocznicę pogromu, b. minister w Kancelarii Prezydenta Lecha Kaczyńskiego Ewę Juńczyk-Ziomecką oraz prezydenta Kielc, Wojciecha Lubawskiego.
Redaktor naczelny miesięcznika „Więź” Zbigniew Nosowski, psychoterapeuta, buddysta Wojciech Eichelberger, lekarz, muzykolog, teolog żydowski podrabin Joel Chaim Nowicki oraz niemiecki duchowny katolicki pracujący w Centrum Dialogu i Modlitwy w Oświęcimiu ks. Manfred Deselaers, będą mówili o świadectwach drogi do pojednania.
O drodze do prawdy o pogromie okiem kielczan, porozmawiają pochodzący ze stolicy woj. świętokrzyskiego m. in.: członek ortodoksyjnej Warszawskiej Gminy Żydowskiej Arje Krawczyk, dyrektor muzułmańskiej Szkoły Nauk Sufich Andrzej Saramowicz oraz pisarska i dziennikarka Maja Wolny.
W Kinie „Moskwa” zaplanowano pokaz wersji roboczej pełnometrażowego filmu dokumentalnego, opowiadającego o pogromie kieleckim oraz drodze do pojednania pt. „Przy Planty 7/9” (tytuł angielski: „Bogdan’s Journey”). Obraz, którego premierę zaplanowano we wrześniu w USA wyreżyserowali: Michał Jaskulski i Larry Loewinger.
Lipcowe uroczystości rocznicowe będą miały głównie modlitewny charakter. „W niedzielę 3 lipca będziemy modlili się wspólnie – Żydzi i chrześcijanie – przede wszystkim o pokój na świecie” – podkreślił Białek.
W poniedziałek 4 lipca – dokładnie w 70. rocznicę tragicznych wydarzeń – w Kieleckim Centrem Kultury wystąpi orkiestra Simfonia Varsovia, pod dyrekcją Jerzego Maksymiuka. Będzie można usłyszeć skomponowany przez Maksymiuka i zaprezentowany po raz pierwszy w 2012 r. utwór „Lament serc. Kielcom in memoriam”. Do napisania kompozycji dedykowanej kieleckim Żydom, zainspirowała twórcę geneza i idea miejscowego pomnika Menora, upamiętniającego żydowskie ofiary niemieckich nazistów.
Wyróżnienie „Vir bonus” (łac. dobry mąż) odbierze bp. Cisło. Wyróżnienie Stowarzyszenia im. Karskiego jest przyznawane za dokonania, postawę życiową i niezłomność charakteru, w dziele pojednania chrześcijańsko-żydowskiego.
Z okazji rocznicy, w działającym od ponad roku w kamienicy przy Plantach instytucie Stowarzyszenia im. Karskiego, zostanie otwarta stała ekspozycja, poświęcona pogromowi. „Wystawa nie będzie aktem oskarżenia i obrony – to sucha narracja. Chodzi o to, by każdy kto przyjdzie, postawił sobie pytania i szukał odwiedzi” – wyjaśniał Białek.
Zgodnie z ustaleniami IPN, w czasie pogromu kieleckiego zginęło 37 osób narodowości żydowskiej (35 zostało rannych) i troje Polaków. Tego dnia w Kielcach i okolicach miały miejsce również inne zajścia, w których pokrzywdzonymi stali się obywatele narodowości żydowskiej. Na tle rabunkowym zamordowano mieszkankę Kielc pochodzenia żydowskiego Reginę Fisz i jej kilkutygodniowe dziecko.
Kielecki pogrom w 1946 r. sprowokowała plotka o uwięzieniu przez Żydów chrześcijańskiego chłopca i rzekomym dokonaniu na nim rytualnego mordu. Dziewięć z dwunastu osób (w większości przypadkowych), oskarżonych o masakrowanie Żydów skazano w pospiesznym, pokazowym procesie na śmierć i stracono.
Wobec nieznalezienia podstaw do oskarżenia kogokolwiek za udział w pogromie Żydów w Kielcach miejscowa delegatura Oddziałowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciw Narodowi Polskiemu IPN w Krakowie w 2005 r. umorzyła śledztwo w tej sprawie.
Założone w 2005 r. kieleckie Stowarzyszenie im. Jana Karskiego działa na rzecz upowszechniania postaw otwartości i poszanowania dla osób i grup o odmiennej identyfikacji rasowej, etnicznej, narodowej, religijnej bądź kulturowej. Przeciwdziała wszelkim formom antysemityzmu, ksenofobii, rasizmu i innym postawom godzącym w godność człowieka.
Działacze organizacji kierują się przesłaniem Karskiego, „który przekazał nam wiarę, że uczynienie świata lepszym jest możliwe, że podejmowanie bezustannych wysiłków w tym celu jest konieczne, a zaniechanie naprawy i obojętność na zło jest zbrodnią i grzechem”. (PAP)
ban/
