Obrady okrągłego stołu, rozpoczęte 6 lutego 1989 r. w Warszawie, były konsekwencją zmian zapoczątkowanych kilka lat wcześniej w Związku Radzieckim.
Po dojściu do władzy w 1985 r. Michaił Gorbaczow zainicjował politykę pierestrojki, której istotnym wątkiem było zachęcanie przywódców państw komunistycznych uzależnionych od Kremla do rozpoczęcia reform ustrojowych. Jednak rządzący Polską gen. Wojciech Jaruzelski zdecydował się na podjęcie rozmów z opozycją dopiero pod wpływem dwóch fal strajków wiosną i latem 1988 r.
Po trwających przez kilka miesięcy rozmowach przygotowawczych, ekipa Jaruzelskiego zgodziła się w końcu by przy okrągłym stole rozstrzygnąć kwestię ponownej legalizacji NSZZ „Solidarność”. W ten sposób spełniono wstępny warunek Lecha Wałęsy, bez którego odmawiał on przystąpienia do oficjalnych rozmów.
W trakcie trwających blisko dwa miesiące negocjacji, komuniści starali się nakłonić przedstawicieli opozycji i Kościoła do zaakceptowania operacji przeniesienia centrum władzy z Komitetu Centralnego PZPR do urzędu prezydenta, którym miał zostać gen. Jaruzelski. Jednak cena jaką za tę operację zdecydowano się zapłacić opozycji – obejmująca m.in. wolne wybory do Senatu – okazała się dla komunistów tak wysoka, że już po dwóch miesiącach zajrzało im w oczy widmo klęski.
Wybory do parlamentu z 4 czerwca 1989 r., których zasady określono przy okrągłym stole, zakończyły się bowiem miażdżącym zwycięstwem Komitetu Obywatelskiego „Solidarności”. Po upływie kilku kolejnych tygodni zaowocowało to powstaniem rządu Tadeusza Mazowieckiego, a następnie załamaniem trwających od ponad czterdziestu lat monopolistycznych rządów PZPR.
Antoni Dudek
Wszelkie materiały (w szczególności depesze agencyjne, zdjęcia, grafiki, filmy) zamieszczone w niniejszym Portalu chronione są przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych. Materiały te mogą być wykorzystywane wyłącznie na postawie stosownych umów licencyjnych. Jakiekolwiek ich wykorzystywanie przez użytkowników Portalu, poza przewidzianymi przez przepisy prawa wyjątkami, w szczególności dozwolonym użytkiem osobistym, bez ważnej umowy licencyjnej jest zabronione.
