Wincenty Witos. Fot. PAP/CAF
Wincenty Witos walnie przyczynił się do odzyskania niepodległości i zwycięstwa w 1920 r.; w tych ważnych dla Polski momentach Witos szczególnie ujawniał swoją odwagę, mądrość i patriotyzm - oświadczył w poniedziałek premier Mateusz Morawiecki. W poniedziałek przypada 145. rocznica urodzin Wincentego Witosa, przywódcy ruchu ludowego, trzykrotnego premier II RP.
"Wincenty Witos walnie przyczynił się do odzyskania niepodległości i zwycięstwa w roku 1920. W tych ważnych dla Polski momentach Witos szczególnie ujawniał swoją odwagę, mądrość i patriotyzm" - napisał na Twitterze szef rządu.
"Jego słowa - +nie ma sprawy ważniejszej niż Polska+ - są dla mnie ogromnym zobowiązaniem" - dodał Morawiecki.
Wincenty Witos urodził się 21 stycznia 1874 r. we wsi Wierzchosławice w pow. tarnowskim. Pochodził z biednej rodziny chłopskiej, posiadającej dwumorgowe gospodarstwo. Był politykiem - jednym z przywódców Centrolewu, działaczem ruchu ludowego, trzykrotnym premierem.
W krytycznym momencie wojny polsko-sowieckiej 24 lipca 1920 r. stanął na czele Rządu Obrony Narodowej.
27 maja 1921 r. złożył rezygnację ze stanowiska premiera, która nie został jednak przyjęta przez Naczelnika Państwa. Ostatecznie jego rząd przetrwał do 13 września 1921 r.
W wyborach parlamentarnych w listopadzie 1922 r. został ponownie wybrany na posła. 28 maja 1923 r., po zawarciu porozumienia pomiędzy PSL "Piast" i Chrześcijańską Demokracją oraz Związkiem Ludowo-Narodowym, po raz drugi stanął na czele rządu. 16 grudnia 1923 r. w sytuacji kryzysu gospodarczego i politycznego podał się wraz z rządem do dymisji. W opublikowanej na początku 1926 r. broszurze "Czasy i ludzie" apelował o przeprowadzenie reformy ustroju parlamentarnego, wskazując m.in. na potrzebę wzmocnienia władzy prezydenta.
Po raz trzeci premierem został 10 maja 1926 r., tworząc centroprawicowy rząd oparty na koalicji PSL "Piast", Związku Ludowo-Narodowego, Chrześcijańskiej Demokracji i Narodowej Partii Robotniczej. Cztery dni później w konsekwencji zamachu stanu przeprowadzonego przez marszałka Józefa Piłsudskiego gabinet Witosa ustąpił.
W Stronnictwie Ludowym działał od 1895 r. Po aresztowaniu przez władze sanacyjne, osadzony był w twierdzy brzeskiej. W czasie II wojny światowej był internowany przez Niemców, odrzucił propozycję utworzenia rządu kolaboracyjnego. W 1945 r. został prezesem nowo powołanego Polskiego Stronnictwa Ludowego.
Zmarł 31 października 1945 r. w Krakowie. Spoczął w rodzinnych Wierzchosławicach; w uroczystościach pogrzebowych, trwających od 2 do 6 listopada, uczestniczyły tłumy.
Witos był autorem m.in. "Wyboru pism i artykułów", trzytomowych "Moich wspomnień" oraz "Mojej tułaczki". W 1921 r. odznaczony został Orderem Orła Białego. (PAP)
autor: Rafał Białkowski
rbk/ mrr/
