Artykuły historyczne

675 lat temu Kazimierz Wielki zawarł z zakonem krzyżackim traktat pokojowy, zwany później kaliskim

675 lat temu, 8 lipca 1343 r., Kazimierz III zawarł w Kaliszu z zakonem krzyżackim traktat pokojowy, w którego wyniku m.in. za zrzeczenie się praw do Pomorza Gdańskiego odzyskał Kujawy i ziemię dobrzyńską. Za panowania ostatniego, wielkiego Piasta, odpadł od Polski również Śląsk. I choć te właśnie kwestie zaważyły na kolejnych kilkuset latach, zmysłowi politycznemu Kazimierza Wielkiego zawdzięczamy to, że straciliśmy tylko tyle. Tym bardziej że sporo też zyskaliśmy.

Lew Sapieha – wielka kariera staropolskiego dyplomaty

385 lat temu, 7 lipca 1633 r., w Wilnie zmarł Lew Sapieha, hetman wielki i kanclerz litewski, uznawany za jednego z najwybitniejszych dyplomatów i polityków epoki. Twórca potęgi rodu, który w późniejszej historii Polski odegra ogromną rolę, był również architektem i wizjonerem polityki wschodniej Rzeczypospolitej.

90 lat temu Józef Piłsudski złożył dymisję ze stanowiska premiera 

90 lat temu, 27 czerwca 1928 r., Józef Piłsudski złożył dymisję ze stanowiska premiera. Kilkunastomiesięczny okres sprawowania przez niego tej funkcji jest jednym z najmniej pamiętanych w jego biografii politycznej. Miał on jednak duże znaczenie dla budowy systemu rządów sanacji.

36 lat temu Polska zachwyciła na mundialu

36 lat temu, latem 1982 r., w Hiszpanii doszło do ostatniego jak dotąd prawdziwego triumfu polskiej piłki nożnej. Choć początkowo nic na to nie wskazywało – co odnotowywała ówczesna prasa.

200 lat temu Tadeusz Kościuszko został pochowany na Wawelu

200 lat temu, 23 czerwca 1818 r., Tadeusz Kościuszko został pochowany na Wawelu. Naczelnik zmarł dziewięć miesięcy wcześniej w szwajcarskiej Solurze, gdzie odbył się też jego pierwszy pogrzeb.

20 lat temu polski Sejm potępił totalitaryzm komunistyczny

20 lat temu, 18 czerwca 1998 r., polski Sejm odpowiednią uchwałą potępił totalitaryzm komunistyczny. Przez lata wśród historyków powstało wiele definicji komunizmu, ale chyba żadna nie jest wystarczająca

Droga do Legionów

110 lat temu, 17 czerwca 1908 r., powstał Związek Walki Czynnej. Druga, po Organizacji Bojowej PPS, formacja paramilitarna Józefa Piłsudskiego. Z niej właśnie wyszły kadry Legionów Polskich, później zaś sił zbrojnych II RP.

„Walka na noże” – Polacy pod Saragossą latem 1808 r.

210 lat temu, 15 czerwca 1808 r., u bram Saragossy stanęły wojska francuskie. Rozpoczynała się jedna z najbardziej legendarnych bitew epoki napoleońskiej. W pierwszym i drugim oblężeniu tego miasta walczyli Polacy. Ich udział w wojnie w Hiszpanii wciąż wywołuje wiele dyskusji.

Pielgrzymka nadziei 1983

W dniach 16-23 czerwca 1983 r. Jan Paweł II po raz drugi odwiedził Ojczyznę. Była to jego chyba najbardziej niezwykła pielgrzymka do kraju, pielgrzymka do Polski stanu wojennego. Nic zatem dziwnego, że oprócz charakteru religijnego miała też niezwykle duże znaczenie społeczne i polityczne. O ile władze PRL obawiały się jej i najchętniej odsunęłyby ją maksymalnie w czasie, to miliony Polaków i podziemna „Solidarność” wiązały z nią nadzieje, czekały na nią wręcz z utęsknieniem.

1918 – rok sztuki

11 listopada 1918 roku zakończyła się I wojna światowa. Polska odzyskała niepodległość, Józef Piłsudski objął dowództwo nad Polską Siłą Zbrojną, a trzy dni później objął władzę polityczną. Dążenia do przełamania stagnacji w sztuce polskiej - zaniechane w czasie wojny - odżyły z nową siłą w latach 1917-18.