Artykuły historyczne

120 lat temu został aresztowany i osadzony na Cytadeli Józef Piłsudski

120 lat temu, 22 lutego 1900 r., w łódzkiej drukarni konspiracyjnego pisma „Robotnik” został aresztowany jego redaktor Józef Piłsudski. Jego późniejsze losy – osadzenie na Cytadeli i w szpitalu psychiatrycznym oraz ucieczka do Galicji – stały się jednym z fundamentów legendy ojca niepodległości.

125 lat temu urodził się Aleksander Krzyżanowski „Wilk”

125 lat temu, 18 lutego 1895 r., urodził się Aleksander Krzyżanowski ps. Wilk, oficer Wojska Polskiego i Armii Krajowej. Jako komendant Okręgu Wileńskiego AK dowodził operacją „Ostra Brama” mającą na celu wyzwolenie okupowanego przez Niemców Wilna. Więziony przez Sowietów i polskich komunistów.

75 lat temu rząd RP uchwałą potępił ustalenia jałtańskie

75 lat temu, 13 lutego 1945 r., rząd RP podjął uchwałę potępiającą ustalenia konferencji w Jałcie. Dla Polski utrata Kresów oraz narzucenie sowieckiej dominacji były wielkim zaskoczeniem. W rzeczywistości decyzje jałtańskie okazały się zwieńczeniem długotrwałego procesu ustanawiania nowego porządku za plecami Polski.

80 lat temu ZSRS przeprowadził pierwszą z czterech masowych deportacji Polaków

80 lat temu, 10 lutego 1940 r., władze ZSRS przeprowadziły pierwszą z czterech masowych deportacji obywateli polskich, podczas której do obwodów Rosji i Syberii wywieziono ok. 140 tys. osób. W trakcie transportu ludzie umierali z zimna, głodu i wyczerpania.

Ostatnie dni Auschwitz

Gdy 75 lat temu, 27 stycznia 1945 r., żołnierze Armii Czerwonej otworzyli bramy obozu Auschwitz, zastali w nim krańcowo wycieńczonych więźniów. Dramat pognanych w marszach śmierci wciąż zaś trwał. Wielu z nich zostało uratowanych dzięki pomocy Polaków i Czechów mieszkających wzdłuż tras przejścia.

Jak Edward Gierek ze stoczniowcami debatował

Kiedy blisko pół wieku temu, po tragicznych wydarzeniach Grudnia ’70, miejsce Władysława Gomułki w fotelu I sekretarza KC PZPR zajął Edward Gierek, szybko okazało się, że nowy przywódca to także nowy styl uprawiania polityki. Jedni z pierwszych przekonali się o tym osobiście szczecińscy stoczniowcy. Czy jednak wynikało z tego coś konkretnego?

80 lat temu wybuchło powstanie w Czortkowie

80 lat temu, w nocy z 21 na 22 stycznia 1940 r., w Czortkowie na Podolu wybuchło powstanie przeciwko sowieckim okupantom. Trwający kilka godzin, skazany na porażkę zryw był pierwszym takim wystąpieniem w Europie okupowanej przez dwa totalitaryzmy.

75 lat temu do zrujnowanej Warszawy wkroczyła armia sowiecka

75 lat temu, 17 stycznia 1945 r., do lewobrzeżnych ruin Warszawy wkroczyły oddziały 1 Armii WP oraz sowieckie. Mimo że walki z wycofującymi się niewielkimi siłami niemieckimi trwały tylko kilka godzin, stały się ważnym elementem komunistycznej propagandy historycznej.

90 lat temu rozpoczęło nadawanie Polskie Radio Lwów

90 lat temu, 15 stycznia 1930 r., rozpoczęło nadawanie Polskie Radio Lwów – piąta regionalna rozgłośnia Polskiego Radia. Wiele programów i wielu twórców tej instytucji przeszło do historii polskiej kultury popularnej.

15 lat temu zmarł szermierz Jerzy Pawłowski

15 lat temu, 11 stycznia 2005 r., w Warszawie zmarł Jerzy Pawłowski, najwybitniejszy szermierz w historii polskiego sportu, medalista olimpijski. W roku 1964 podjął trwającą dekadę współpracę z wywiadem amerykańskim. Jego sprawa była jedną z największych afer szpiegowskich PRL.