Artykuły historyczne

Portugalski ślad polskich kryptologów, którzy złamali szyfr Enigmy

Portugalia była ważnym etapem na szlaku polskich kryptologów, którzy przez Półwysep Iberyjski dostarczyli Brytyjczykom wiadomości służące do odszyfrowania kodu Enigmy. Z portugalskiego wybrzeża Henryk Zygalski i Marian Rejewski udali się do Gibraltaru, a następnie Wielkiej Brytanii.

„Teraz'44 historie”

71. rocznica Powstania Warszawskiego oprócz uroczystości w Warszawie przyniosła też niezwykłą książkę. „Teraz'44 historie” Marcina Dziedzica i Michała Wójcika to projekt wykorzystujący nowoczesną technikę fotograficzną i nieustanną obecność wspomnień o Powstaniu w mieście, na którego historię tak mocno ono wpłynęło.

„Łączniczki. Wspomnienia z Powstania Warszawskiego”

Po 72 latach trudno się spodziewać, że dowiemy się czegoś nowego o Powstaniu Warszawskim. Z opóźnieniem, ale w końcu opisano je i upamiętniono na wszelkie możliwe sposoby, zadano wszystkie pytania, zbudowano muzeum. Niektóre pytania, w tym te najważniejsze: o sens, powody i skutki pozostaną bez jednoznacznych odpowiedzi. Oprócz pytań i odpowiedzi są jeszcze świadectwa. Dziś nowych jest już bardzo niewiele.

Pierwszy powiew zmian. Trzydziesta piąta rocznica strajków lipcowych

Lato 1980 r. przeszło do historii za sprawą strajków w stoczniach i innych zakładach na Pomorzu. Ich uwieńczeniem było podpisanie porozumień gwarantujących powstanie niezależnych związków zawodowych. W cieniu tych przełomowych dla Polski wydarzeń pozostają społeczne bunty, które wybuchały kilka tygodni wcześniej.

Zanim powstała cytadela warszawska

Z roku 1367 pochodzi pierwsza wzmianka o wsi Polikowo, której zabudowania znajdowały się w okolicy dzisiejszego pl. Słonecznego, zaś jej grunty sięgały od Starych Bielan na północy do Nowego Miasta na południu. W kierunku zachodnim ciągnęły się aż do wsi Powązki.

Stefan Okrzeja – ikona polskiego ruchu robotniczego

Gdyby nie przedwczesna śmierć, mógłby stać się jedną z najważniejszych postaci Polskiej Partii Socjalistycznej. Zamiast tego, egzekucja na stokach warszawskiej Cytadeli uczyniła z niego symbol polskiego ruchu robotniczego i walki o niepodległość. 21 lipca mija 110 rocznica tragicznej śmierci Stefana Okrzei.

Bruno Jasieński – od futurysty do socrealisty

W 1929 roku, gdy przyjeżdżał do radzieckiej Rosji, witały go tłumy. Dziewięć lat później strzałem w potylicę zabił go enkawudzista. 17 lipca mija 114 rocznica urodzin kontrowersyjnego artysty.

Bitwa pod Kostiuchnówką – najkrwawszy bój Legionów

Przez trzy dni – od 4 do 6 lipca 1916 roku, pod Kostiuchnówką na Wołyniu, Legiony Polskie skutecznie odpierały napór przeważających liczebnie Rosjan. Utrzymanie pozycji kosztowało wiele ofiar – poległo lub zostało rannych ok. 2 tys. Polaków, co czyni tę bitwę najkrwawszą z udziałem Legionów.

W ojczyźnie Vasco da Gamy - 75. rocznica przyjęcia polskich uchodźców przez Portugalię

75 lat temu, w końcu czerwca 1940 roku, w portugalskiej miejscowości Figuiera da Foz zawiązał się polski Komitet ds. uchodźcow, świadczący pomoc obywatelom polskim przebywającym do Portugalii po kapitulacji Francji. Łącznie kraj rządzony przez Antonio Oliveirę de Salazara przyjął 7 tys. polskich cywilów oraz 5,5 tys. żołnierzy i oficerów Wojska Polskiego.

Gaz pod Bolimowem

Po kilku miesiącach działań manewrowych, próbie zdobycia przez Niemców Warszawy i bitwie pod Łodzią, w połowie grudnia 1914 r. na zachodnim Mazowszu linia frontu ustabilizowała się na najbliższe siedem miesięcy.