Artykuły historyczne

80 lat temu 733 polskich dzieci znalazło schronienie w Nowej Zelandii

31 października 1944 r. grupa 733 polskich dzieci oraz ich opiekunów przybyła do Pahiatua w Nowej Zelandii. W większości były to dzieci osierocone - powiedziała PAP historyczka z Oddziału IPN w Łodzi dr Joanna Żelazko.

85 lat temu Niemcy wprowadzili karę śmierci w Generalnym Gubernatorstwie

31 października 1939 r. gubernator Hans Frank wydał rozporządzenie „o zwalczaniu czynów gwałtu w Generalnym Gubernatorstwie”. Otwierało to okupantom nieograniczone możliwości represji; za każdy, nawet błahy czyn można było orzec karę śmierci - powiedziała PAP historyczka IPN i wykładowczyni prof. dr hab. Joanna Lubecka.

40 lat temu odnaleziono ciało zamordowanego księdza Jerzego Popiełuszki

30 października 1984 r. z zalewu na Wiśle koło Włocławka wyłowiono zwłoki ks. Jerzego Popiełuszki. Jedenaście dni wcześniej ksiądz został zatrzymany wraz ze swoim kierowcą, kiedy wracał po mszy odprawionej w Bydgoszczy. Przez kilka lat poprzedzających tragiczną śmierć kapłana jego msze święte za ojczyznę gromadziły tysiące osób. Podczas swojej ostatniej mszy Popiełuszko mówił: „Obowiązek chrześcijanina – to stać przy prawdzie, choćby miała ona wiele kosztować. Bo za prawdę się płaci. Tylko plewy nic nie kosztują, za pszeniczne ziarno prawdy trzeba czasami zapłacić”.

Jak Zielińscy uciekli z PRL; 35 lat temu odbyła się premiera filmu „300 mil do nieba”

30 października 1989 r. odbył się premierowy pokaz „300 mil do nieba”. Debiutancki film Macieja Dejczera opisywał historię ucieczki braci Zielińskich do Szwecji.

100 lat temu urodził się Zbigniew Herbert, poeta, który potrafił wzbić się ponad rzeczywistość

100 lat temu urodził się Zbigniew Herbert, jeden z najważniejszych poetów polskich XX wieku, autor m.in. "Pana Cogito", "Raportu z oblężonego Miasta". Potrafił w poezji osiągnąć ton krystaliczny, wzbić się ponad rzeczywistość - ocenił Andrzej Franaszek, biograf Herberta.

"Sienkiewicz palety" - 200 lat temu urodził się Juliusz Kossak

200 lat temu, 29 października 1824 r. urodził się Juliusz Kossak – malarz określany mianem "Sienkiewicza palety", co miało związek z batalistyczną tematyką obrazów malarza, malującego "ku pokrzepieniu serc", specjalizującego się w przedstawieniach koni i jeźdźców. Był jednym z inicjatorów utworzenia Muzeum Narodowego w Krakowie, ojcem Wojciecha Kossaka.

Krytyczny Pan Cogito. 100 lat temu urodził się Zbigniew Herbert

„Nie przygotowywałem się do roli poety” – pisał o sobie. Długo nie lubił czytać, nie był też zbyt pilnym uczniem. Pracował jako karmiciel wszy, chronometrażysta w spółdzielni i kasjer. Pierwszy własny tomik wierszy mógł wydać dopiero w czasach odwilży, gdy miał 32 lata. Gdy jednak dostał możliwość publikacji, niemal z miejsca stał się uznanym twórcą, a później jednym z najsłynniejszych poetów XX wieku. 29 października 1924 r. urodził się Zbigniew Herbert, twórca Pana Cogito i „Barbarzyńcy w ogrodzie”.

Na starych wileńskich cmentarzach przeważają polskie epitafia

Na starych wileńskich cmentarzach powstałych w XVIII-XIX wieku przeważają polskie epitafia. Najstarsze miejskie nekropolie Rossa, Bernardyński, Piotra i Pawła - okaleczone przez czas, dewastacje, kradzieże - zachowały autentyczność. Położone na wzgórzach, porośnięte drzewami, przypominają o historii miasta, Polski, Litwy, Wielkiego Księstwa Wileńskiego.

85. rocznica aresztowania przez gestapo prezydenta Warszawy Stefana Starzyńskiego

Dziś Warszawa broniąca honoru Polski jest u szczytu swej wielkości i chwały - mówił w ostatnim komunikacie radiowym prezydent walczącej stolicy Stefan Starzyński. 27 października 1939 r. funkcjonariusze gestapo aresztowali Starzyńskiego w gmachu Ratusza w Warszawie. Został zamordowany przez Niemców między 21 a 23 grudnia 1939 r.

"Przyszła pora na Melchiora” - 60 lat temu zaczął się proces Wańkowicza

Proces, w którym oskarżono Melchiora Wańkowicza o "propagowanie materiałów oczerniających i poniżających PRL", przeszedł do historii jako - jeden z nielicznych - tryumf literata nad władzami i absurdami ustroju. Rozprawa przed Sądem Wojewódzkim w Warszawie rozpoczęła się 26 października 1964 roku.