Artykuły historyczne

„Zawsze na głównym torze” – 130 lat temu urodził się Jarosław Iwaszkiewicz

Nieco drwiąco mówiono o nim „dworski pisarz”, który zawsze idzie ręka w rękę z władzą. To stwierdzenie prawdziwe, ale też ograniczające. Jarosław Iwaszkiewicz był też jednym z największych polskich pisarzy i poetów XX wieku i nie zawsze oportunistą. W czasach okupacji pomagał setkom ludzi, w tym narażając życie – osobom pochodzenia żydowskiego. 20 lutego obchodzimy dzień urodzin poety i pisarza… choć to data umowna.

80 lat temu został zamordowany Florian Marciniak, naczelnik Szarych Szeregów

80 lat temu, 20 lutego 1944 r., w niemieckim obozie koncentracyjnym Gross-Rosen został zamordowany Florian Marciniak, naczelnik i współtwórca Szarych Szeregów. Uważany był za jednego z najzdolniejszych i najodważniejszych spośród dowódców podziemnego harcerstwa.

Dr Małgorzata Ptasińska: za Listem 34 stał Jerzy Giedroyc

To Jerzy Giedroyc stał za Listem 34. Było to dla mnie zaskoczeniem, ale odpowiadało jego strategii – mówi PAP dr Małgorzata Ptasińska, historyk z IPN. Na ten trop badaczka natrafiła w korespondencji szefa paryskiej „Kultury” ze Zbigniewem Brzezińskim.

130 lat temu urodził się pisarz Jarosław Iwaszkiewicz

130 lata temu, 20 lutego 1894 r. urodził się Jarosław Iwaszkiewicz – pisarz, współtwórca grupy Skamander, redaktor naczelny „Twórczości”, prezes Związku Literatów Polskich, poseł na Sejm PRL i Sprawiedliwy wśród Narodów Świata – autor m.in. „Panien z Wilka”, „Tataraku” oraz „Sławy i chwały”.

43 lata temu zakończył się najdłuższy strajk studencki w Polsce

18 lutego 1981 r. zakończył się najdłuższy w historii strajk studencki w Polsce, po którym podpisano tzw. porozumienie łódzkie; spowodowało to m.in. rejestrację Niezależnego Zrzeszenia Studentów. Wprowadzono też m.in. autonomię wyższych uczelni i zniesiono obowiązek nauczania języka rosyjskiego.

120 lat temu zmarł Bronisław Szwarce – mentor Józefa Piłsudskiego

120 lat temu, 18 lutego 1904 r. we Lwowie zmarł Bronisław Szwarce – działacz niepodległościowy, członek Centralnego Komitetu Narodowego, wieloletni więzień polityczny i zesłaniec syberyjski. „Niewątpliwie postać znacząca. Jeden z autorytetów dla Józefa Piłsudskiego” – mówi PAP historyk Maciej Gablankowski, autor książki „Piłsudski. Portret przewrotny. Biografia”.

„Arcypolski utwór” – 190 lat temu odbyła się prapremiera „Zemsty” Aleksandra Fredry

190 lat temu, 17 lutego 1834 r. we Lwowie miała miejsce prapremiera Zemsty Aleksandra Fredry. „To arcydzieło, jedna z najlepszych polskich komedii” – mówi PAP historyk teatru prof. Anna Kuligowska-Korzeniewska.

105 lat temu podpisano w Trewirze układ kończący Powstanie Wielkopolskie

105 lat temu, 16 lutego 1919 r. w Trewirze podpisano układ przedłużający rozejm pomiędzy państwami Ententy a Niemcami. Na żądanie marszałka Ferdinanda Focha do układu wpisano postanowienia dotyczące zakończenia konfliktu polsko-niemieckiego, w szczególności – Powstania Wielkopolskiego.

Kulisy wybuchu w Rotundzie

Czwartek 15 lutego 1979 r. wydawał się kolejnym, normalnym mroźnym dniem zimy, nazwanej później zimą stulecia. Słońce wzeszło o godzinie 6.49. Jednak po niespełna sześciu godzinach okazało się, że był to jeden najtragiczniejszych dni w powojennej historii stolicy Polski.

82 lata temu powołano Armię Krajową – największą armię podziemną Europy

82 lat temu, 14 lutego 1942 r., Naczelny Wódz gen. Władysław Sikorski wydał rozkaz o przekształceniu Związku Walki Zbrojnej w Armię Krajową. AK jest uważana za najlepiej zorganizowane podziemne wojsko działające w okupowanej przez Niemców Europie. Latem 1944 r. jej struktury liczyły ok. 400 tys. żołnierzy.