Artykuły historyczne

„Prezent dla socjalistycznej Ojczyzny”. 50 lat temu rozpoczął się piłkarski mundial w Niemczech

„Dziękujemy za wspaniały prezent, jaki zgotowaliście naszej socjalistycznej ojczyźnie” – mówił Edward Gierek do piłkarzy po ich powrocie z mistrzostw świata. Wystarczył miesiąc, by stali się bohaterami narodowymi, których witały na ulice dziesiątki tysięcy ludzi i przyjmowali najważniejsi notable PRL. A przecież, gdy na początku czerwca jechali na mundial, mało kto na nich stawiał. Dokładnie pół wieku temu rozpoczęły się w Niemczech mistrzostwa świata w piłce nożnej, na którym Polacy zajęli trzecie miejsce.

80 lat temu Niemcy zaczęli zrzucać na Londyn „latające bomby”

13 czerwca 1944 r. po raz pierwszy na Londyn spadły niemieckie pociski V-1. „Zanim zostały użyte na polu walki, czyli wysłane m.in. na Londyn, próby tej broni przeprowadzano na wschodzie Polski” – powiedział PAP historyk Sławomir Kordaczuk.

80 lat temu zamordowano Ludwika Widerszala

13 czerwca 1944 r. do mieszkania rodziny Widerszalów przy ul. Asfaltowej w Warszawie weszło czterech uzbrojonych mężczyzn. Powołując się na wyrok za sprzyjanie komunizmowi, zastrzelili 35-letniego mężczyznę. Był nim Ludwik Widerszal, pseudonim „Pisarczyk”, doktor historii, członek Wydziału Informacji Biura Informacji i Propagandy Komendy Głównej Armii Krajowej. Tego samego dnia zastrzelono również jego przełożonego w BiP, Jerzego Makowieckiego. Choć Widerszal należał do grona najznakomitszych badaczy historii XIX w., jego dorobek pozostaje zapomniany.

95 lat temu urodziła się Anne Frank – autorka słynnego świadectwa niemieckich zbrodni

95 lat temu, 12 czerwca 1929 r., urodziła się Anne Frank. W wieku 13 lat rozpoczęła pisanie swojego dziennika. Opisywała w nim codzienność w ukryciu. Dziennik jest jednym z najbardziej znanych świadectw Holokaustu, lecz nie jedynym. Podobne relacje stworzyli Dawid Sierakowiak oraz Renia Spiegel, którzy żyli w okupowanej Polsce.

Wielka czystka w Armii Czerwonej. Pierwszą ofiarą padł Tuchaczewski, niedoszły zdobywca Warszawy

11 czerwca 1937 r. na tajnym posiedzeniu Kolegium Specjalnego Sądu Najwyższego ZSRS na śmierć zostali skazani czołowi dowódcy Armii Czerwonej, wśród nich marszałek Michaił Tuchaczewski czyli niedoszły zdobywca Warszawy w trakcie wojny polsko-bolszewickiej. W ten sposób rozpoczęła się zarządzona przez Stalina wielka czystka, której ofiarami padła większość generalicji i korpusu oficerskiego.

39 lat od sławnej wymiany szpiegów. Marian Zacharski za Jerzego Pawłowskiego

11 czerwca 1985 r. na moście Glienicke oddzielającym Berlin Zachodni od NRD doszło do sławnej wymiany szpiegów. Skazany w USA na dożywocie Marian Zacharski, który zdobył dla PRL-owskiego wywiadu tajemnice amerykańskiego przemysłu zbrojeniowego, został wymieniony na Jerzego Pawłowskiego - mistrza olimpijskiego, odsiadującego 25-letni wyrok za przekazywanie poufnych informacji na rzecz CIA.

86 lat temu urodziła się Violetta Villas. Styl hollywoodzkiej gwiazdy i długie blond włosy

10 czerwca 1938 roku urodziła się Violetta Villas, jedna z najsławniejszych śpiewaczek polskich, obdarzona czterooktawowym głosem. Artystka wykreowała styl hollywoodzkiej gwiazdy: nosiła efektowne, balowe suknie, a jej znakiem rozpoznawczym były długie, kręcone blond włosy, o które intensywnie dbała.

Kaczor Donald obchodzi dziewięćdziesiąte urodziny, jednak zadebiutował już wcześniej

9 czerwca Kaczor Donald, najpopularniejsza postać filmów animowanych Walta Disneya obchodzi dziewięćdziesiąte urodziny – tego dnia w 1934 roku odbyła się premiera filmu „Mała czerwona kurka”. Jednak Jerry Beck, amerykański historyk specjalizujący się w tej tematyce, ustalił, że debiut odbył się już wcześniej.

5 lat temu zmarł Ryszard Bugajski - reżyser filmowy, który wierzył w rzeczywistość

7 czerwca 2019 r. zmarł Ryszard Bugajski, reżyser „Przesłuchania”. Legenda tego filmu trochę przyćmiła późniejsze dokonania twórcy, m.in. zrealizowany w Kanadzie western „Clearcut”, który - zdaniem Bożeny Janickiej - „ma moc oczyszczania od wstydu słabości i hańby przemocy – jednocześnie”.

80 lat temu wojska alianckie rozpoczęły lądowanie w Normandii

80 lat temu, 6 czerwca 1944 r. na plażach Normandii rozpoczęła się największa operacja desantowa w historii. Lądowanie wojsk alianckich rozpoczynało nowy etap w historii II wojny światowej, w którym sił Niemiec zostaną zmuszone do desperackiej obrony na trzech frontach.