Artykuły historyczne

80 lat temu sporządzono raport Stroopa – świadectwo zbrodni

80 lat temu sporządzono raport Stroopa. To wstrząsające świadectwo zagłady ludności żydowskiej i jednocześnie zimny, pozbawiony emocji dokument, wytworzony przez niemiecką machinę zbrodni, i to zbrodni popełnianych przed obiektywem fotograficznego aparatu – powiedziała PAP archiwistka z IPN Ewa Wójcicka.

80 lat temu Niemcy wysadzili Wielką Synagogę w Warszawie

80 lat temu, 16 maja 1943 r., Niemcy wysadzili Wielką Synagogę w Warszawie. „Wysadzenie tak dużego budynku w centrum okupowanej stolicy miało symbolizować niemiecki triumf nad bojowcami stawiającymi opór i ludnością cywilną” – powiedziała PAP historyk dr Martyna Grądzka-Rejak z Muzeum Getta Warszawskiego.

„Syna wam załatwimy” – 40 lat temu zmarł skatowany przez milicjantów Grzegorz Przemyk

40 lat temu, 14 maja 1983 r., zmarł Grzegorz Przemyk, maturzysta dwa dni wcześniej skatowany w komisariacie MO przy Jezuickiej na warszawskiej Starówce. Bezpośrednią odpowiedzialność za jego śmierć ponosi grupa milicjantów. Bezkarność zapewniła im junta stanu wojennego, która bezwzględnie rozegrała tę tragedię.

80 lat temu zmarł śmiercią samobójczą Szmul Zygielbojm

80 lat temu, 12 maja 1943 r., w Londynie zmarł śmiercią samobójczą członek i przedstawiciel społeczności żydowskiej w Radzie Narodowej RP Szmul Zygielbojm.„Jego samobójcza śmierć była dramatycznym aktem rozpaczy i protestu przeciw bierności władz alianckich wobec Zagłady” - powiedział PAP historyk prof. Grzegorz Berendt.

75 lat temu wykonano wyrok śmierci na Stanisławie Kasznicy, ostatnim dowódcy NSZ

75 lat temu, 12 maja 1948 r., w więzieniu mokotowskim w Warszawie władze komunistyczne wykonały wyrok śmierci na ppłk. Stanisławie Kasznicy, ostatnim komendancie głównym NSZ. „Ten, kto nie przeszedł tortur, nie ma prawa osądzać” – powiedział podczas ostatniego przed śmiercią widzenia ze swoją siostrą.

80 lat temu Niemcy spacyfikowali Skałkę Polską

80 lat temu, 11 maja 1943 r., niemieccy policjanci i koloniści z sąsiedniej wsi zamordowali 92 mieszkańców Skałki Polskiej, zrabowali dobytek i spalili zabudowania. „Pacyfikacja wpisywała się w zbrodniczą politykę niemieckiego terroru, realizowaną od początku okupacji” – powiedział PAP historyk z IPN w Kielcach dr Tomasz Domański.

90 lat temu premierem został Janusz Jędrzejewicz

90 lat temu, 10 maja 1933 r., powołano rząd premiera Janusza Jędrzejewicza. Jego nominacja była decyzją marszałka Józefa Piłsudskiego. Do historii przeszedł nie jako szef rządu, ale autor największej międzywojennej reformy systemu edukacyjnego.

10 lat temu zmarła Maria Okońska – współpracowniczka Prymasa Tysiąclecia

10 lat temu, 6 maja 2013 r., zmarła Maria Okońska, jedna z najbliższych współpracowniczek prymasa Stefana Wyszyńskiego, założycielka Instytutu Świeckiego Pomocnic Maryi Jasnogórskiej Matki Kościoła. „Mamy jedno życie, którego nie wolno zmarnować” – głosiła jej najważniejsza dewiza.

80 lat temu został aresztowany Florian Marciniak, naczelnik Szarych Szeregów

80 lat temu, 6 maja 1943 r., gestapo aresztowało pierwszego naczelnika Szarych Szeregów, harcmistrza Floriana Marciniaka. Został zamordowany w lutym 1944 r. w obozie koncentracyjnym Gross-Rosen. Uważany był za jednego z najzdolniejszych spośród twórców podziemnego harcerstwa.

160 lat temu poległ płk Francesco Nullo, włoski ochotnik Powstania Styczniowego

160 lat temu, 5 maja 1863 r., w bitwie pod Krzykawką poległ włoski ochotnik Powstania Styczniowego płk Francesco Nullo. „Otrzymał od Rosjan śmiertelny postrzał. Dwa dni później zmarł jego adiutant por. Stefano Elia Marchetti. W 1863 r. podczas polskiego zrywu zginęło kilku Włochów” – powiedział PAP historyk dr hab. Andrzej Olejko z Państwowej Wyższej Szkoły Techniczno-Ekonomicznej w Jarosławiu.